Στοματικό διάλυμα: Όσα αξίζει να γνωρίζουμε (Είδη και πως το χρησιμοποιούμε)

Το σωστό και τακτικό βούρτσισμα των δοντιών, αποτελεί την κορωνίδα της καθημερινής στοματικής φροντίδας. Ωστόσο, η συμπληρωματική χρήση του στοματικού διαλύματος μπορεί να ενισχύσει σε μεγάλο βαθμό τη ρουτίνα της στοματικής υγιεινής και για το λόγο αυτό συστήνεται όλο και περισσότερο από τους οδοντιάτρους.

Λόγω της υγρής κατάστασής του, έχει τη δυνατότητα να προσεγγίζει περιοχές της στοματικής κοιλότητας που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες από τη συμβατική οδοντόβουρτσα.

Συνεισφέρει στην καταπολέμηση της πλάκας, στη φροντίδα των ούλων και στη πρόληψη της κακοσμίας (χαλίτωση).

Ιστορικά, οι πρώτοι που άρχισαν να χρησιμοποιούν μορφές στοματικού διαλύματος, κυρίως για την ανακούφιση από παθήσεις των ούλων, ήταν οι Κινέζοι και οι Εβραίοι. Ειδικά οι τελευταίοι, φαίνεται να παρασκεύαζαν ένα διάλυμα αποτελούμενο από νερό, ζύμη και ελαιόλαδο.

Σήμερα τα διαλύματα αυτά έχουν γίνει πιο σύνθετα ως προς τη σύστασή τους, εξυπηρετούν πολλούς διαφορετικούς σκοπούς πέρα από τη θεραπεία των ούλων, αποτελώντας πλέον ένα αναπόσπαστο μέρος της στοματικής φροντίδας.

Γενικές πληροφορίες και χαρακτηριστικά

Τα τακτικά ξεπλύματα με στοματικό διάλυμα συμβάλλουν στον καθαρισμό των μεσοδόντιων χώρων και των σκληρών περιοχών του στόματος από υπολείμματα τροφών και επιβλαβών βακτηρίων. Η αποκλειστική χρήση οδοντόβουρτσας και οδοντόκρεμας, φαίνεται πως δεν επαρκεί για να μας απαλλάξει από τη πλάκα που συσσωρεύεται στα δόντια.

Συνήθως, τα διαλύματα εμπλουτίζονται με ορισμένες δραστικές ουσίες, με σκοπό να αποκτήσουν επιπρόσθετες ιδιότητες. Για παράδειγμα, η προσθήκη φυτικών εκχυλισμάτων μπορεί να προσδώσει αντιφλεγμονώδεις, ενισχυτικές και αιμοστατικές ιδιότητες στο διάλυμα. Επίσης, είναι δυνατή η ενίσχυση με λευκαντικές ουσίες και παράγοντες που μειώνουν την υπερευαισθησία των δοντιών στα εξωτερικά ερεθίσματα, όπως το θερμό και το ψυχρό.

Υπό τη προϋπόθεση ότι γίνεται ορθή χρήση του, το στοματικό διάλυμα διατηρεί φρέσκια την αναπνοή μας για μεγάλο χρονικό διάστημα και απομακρύνει τα επιβλαβή βακτήρια όχι μόνο από την επιφάνεια των δοντιών, αλλά και από τα ούλα, τον ουρανίσκο και τη γλώσσα, η οποία μάλιστα αποτελεί την κύρια περιοχή συσσώρευσης βακτηρίων στη στοματική κοιλότητα.

Τα είδη του στοματικού διαλύματος

Αναφορικά με τη δράση τους, τα κύρια είδη στοματικών διαλυμάτων είναι τα εξής:

1. Αισθητικού τύπου, τα οποία ενισχύουν τον καθαρισμό του στόματος μετά το γεύμα, εξουδετερώνουν τις βλαπτικές δράσεις των οξέων επί του σμάλτου των δοντιών και προσφέρουν καθαρή αναπνοή

2. Θεραπευτικού τύπου, τα οποία διαθέτουν δραστικές ουσίες που εξειδικεύονται στην αντιμετώπιση ενός συγκεκριμένου προβλήματος της στοματικής κοιλότητας

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, τα σύγχρονα στοματικά διαλύματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο έχουν γίνει πιο εξειδικευμένα και εμπλουτισμένα, με αποτέλεσμα να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα στοματικών παθήσεων. Μερικά από αυτά είναι τα παρακάτω:

• Κατά της τερηδόνας: ενισχύει το σμάλτο των δοντιών και παρέχει προστασία από την τερηδόνα

• Αντιφλεγμονώδες: ομαλοποιεί τη μικροχλωρίδα του στόματος και τη κυκλοφορία του αίματος στα ούλα, ανακουφίζει από τα οιδήματα και θεραπεύει τις βλάβες των ούλων

• Λευκαντικά: λευκαίνουν το σμάλτο των δοντιών και το προστατεύουν από τους λεκέδες των τροφών

• Για ευαίσθητα δόντια: ελαττώνουν τον πόνο που εμφανίζεται κατά το βούρτσισμα των δοντιών και τη μάσηση και συμβάλλουν στην ενίσχυση και αποκατάσταση του σμάλτου

• Πολλαπλής δράσης: σε αυτή τη περίπτωση το στοματικό διάλυμα έχει περισσότερες από μία δράσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να έχει δράση κατά της τερηδόνας και ταυτόχρονα να ελαττώνει το σχηματισμό της πλάκας, να ανακουφίζει από τη φλεγμονή ή να αποτρέπει το σχηματισμό της πέτρας.

Σε ό,τι αφορά τα παιδιά, τα στοματικά διαλύματα μπορεί να είναι ωφέλιμα σε πολλές περιπτώσεις, διότι συνήθως το βούρτσισμα των δοντιών δε γίνεται με τον ενδεδειγμένο τρόπο. Συστήνεται η χρήση ειδικών σκευασμάτων, τα οποία μπορεί να μην περιέχουν φθόριο ή αλκοόλη. Διατίθενται σε ευχάριστες γεύσεις και είναι κατάλληλα για παιδιά ηλικίας 7-12 ετών.

Όταν επιλέγουμε ένα στοματικό διάλυμα είναι αρκετά σημαντικό να αναζητούμε στα συστατικά του τη παρουσία συγκεκριμένων ουσιών, όπως οι παρακάτω:

• Χλωρεξιδίνη, μια πολύ δραστική ουσία με αντιμικροβιακή δράση
• Χλωριούχο κετυλοπυριδίνιο, το οποίο συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κακοσμίας
• Αιθέρια έλαια, για τον έλεγχο της πλάκας και της ουλίτιδας
• Φθόριο, παράγοντας που βοηθά στη πρόληψη της τερηδόνας
• Υπεροξείδιο, το οποίο αποτελεί βασικό συστατικό των λευκαντικών στοματικών διαλυμάτων.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στη χρήση διαλυμάτων που περιέχουν χλωρεξιδίνη, καθώς η παρατεταμένη και αλόγιστη χρήση τους μπορεί να οδηγήσει στη θανάτωση των ωφέλιμων για τη στοματική κοιλότητα, βακτηρίων. Η χορήγησή τους θα πρέπει να γίνεται από τον θεράποντα οδοντίατρο, ο οποίος θα καθορίσει τη συνιστώμενη ποσότητα και συχνότητα χρήσης.

Πώς χρησιμοποιούμε το στοματικό διάλυμα

1. Το στοματικό διάλυμα αποτελεί ένα συμπληρωματικό προϊόν υγιεινής, το οποίο δεν είναι ικανό να αντικαταστήσει το καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών, όμως αυξάνει την αποτελεσματικότητά του. Το βούρτσισμα παρέχει μηχανική αφαίρεση της πλάκας και πρέπει να γίνεται τακτικά. Το στοματικό διάλυμα πρέπει να χρησιμοποιείται μετά από αυτό, προκειμένου να απομακρύνουμε υπολείμματα τροφών από το στόμα.

2. Ξεπλένουμε το στόμα μας καλά και τακτικά. Βάζουμε περίπου 10-20 ml διαλύματος στο καπάκι της συσκευασίας και «χωρίζουμε» το στόμα μας σε τέσσερα μέρη (πάνω, κάτω, δεξιά και αριστερά). Ξεπλένουμε κάθε τμήμα για περίπου 7 δευτερόλεπτα, άρα συνολικά όλη η διαδικασία θα πρέπει να διαρκέσει για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα. Αυτός ο χρόνος αρκεί για να δράσουν τα ενεργά συστατικά του διαλύματος και να καθαριστούν αποτελεσματικά οι μεσοδόντιοι χώροι.

3. Ένα ερώτημα που τίθεται αρκετά συχνά, είναι εάν πρέπει να ξεπλένουμε το στόμα μας με νερό μετά τη χρήση του στοματικού διαλύματος. Η απάντηση είναι όχι, καθώς το διάλυμα περιέχει ορισμένα συστατικά που δρουν πάνω στα δόντια και στα ούλα και έχουν μακροπρόθεσμη επουλωτική δράση. Ξεπλένοντας επομένως το στόμα μας με νερό, ελαχιστοποιούμε το αποτέλεσμα.

4. Όταν χρησιμοποιούμε στοματικό διάλυμα για πρώτη φορά, ενδέχεται να μην είμαστε εξοικειωμένοι με την έντονη γεύση του. Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να αραιώσουμε το διάλυμα με λίγο νερό, αλλά πρέπει να μειώνουμε την αραίωση με τη πάροδο του χρόνου.

5. Δεν πρέπει να καταπίνουμε το στοματικό διάλυμα.

Είναι σημαντικό να τονιστεί το γεγονός ότι το στοματικό διάλυμα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελέσει υποκατάστατο της τακτικής στοματικής φροντίδας.

Για τη σωστή και ολοκληρωμένη στοματική υγιεινή, οι οδοντίατροι συνιστούν τη χρήση οδοντόβουρτσας, οδοντόκρεμας, στοματικού διαλύματος και οδοντικού νήματος. Η οδοντόβουρτσα και η οδοντόκρεμα έχουν σχεδιαστεί για να αφαιρούν τη κύρια ποσότητα της πλάκας από το σμάλτο των δοντιών και τα ούλα, πραγματοποιώντας το πρώτο και κύριο στάδιο της φροντίδας και πρόληψης παθήσεων.

Το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι η χρήση στοματικού διαλύματος και οδοντικού νήματος, τα οποία θα καθαρίσουν αποτελεσματικότερα τις δυσπρόσιτες περιοχές του περιοδοντίου και των μεσοδόντιων χώρων.

Να προσέχετε και να φροντίζετε τα δόντια σας και μη διστάζετε να συμβουλευτείτε τον οδοντίατρό σας!

Σοφία Μιρζαμπεκιάν

Πηγές:

• https://www.ada.org/en/member-center/oral-health-topics/mouthrinse
• https://www.webmd.com/oral-health/features/mouth-rinse-rules#1
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4948552/
• https://anle-dent.ru/poleznaya_informaciya/opolaskivatel_dlya_polosti_rta_nuzhen_li_i_v_chem_ego_polza_kak_pravilno_vybrat_i_primenyat/
• https://www.aegisdentalnetwork.com/id#

TrueMed-ForLivingMore

Στοματικό διάλυμα: Όσα αξίζει να γνωρίζουμε (Είδη και πως το χρησιμοποιούμε)

 Σοφία Μιρζαμπεκιάν

Το σωστό και τακτικό βούρτσισμα των δοντιών, αποτελεί την κορωνίδα της καθημερινής στοματικής φροντίδας. Ωστόσο, η συμπληρωματική χρήση του στοματικού διαλύματος μπορεί να ενισχύσει σε μεγάλο βαθμό τη ρουτίνα της στοματικής υγιεινής και για το λόγο αυτό συστήνεται όλο και περισσότερο από τους οδοντιάτρους.

Λόγω της υγρής κατάστασής του, έχει τη δυνατότητα να προσεγγίζει περιοχές της στοματικής κοιλότητας που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες από τη συμβατική οδοντόβουρτσα.

Συνεισφέρει στην καταπολέμηση της πλάκας, στη φροντίδα των ούλων και στη πρόληψη της κακοσμίας (χαλίτωση).

Ιστορικά, οι πρώτοι που άρχισαν να χρησιμοποιούν μορφές στοματικού διαλύματος, κυρίως για την ανακούφιση από παθήσεις των ούλων, ήταν οι Κινέζοι και οι Εβραίοι. Ειδικά οι τελευταίοι, φαίνεται να παρασκεύαζαν ένα διάλυμα αποτελούμενο από νερό, ζύμη και ελαιόλαδο.

Σήμερα τα διαλύματα αυτά έχουν γίνει πιο σύνθετα ως προς τη σύστασή τους, εξυπηρετούν πολλούς διαφορετικούς σκοπούς πέρα από τη θεραπεία των ούλων, αποτελώντας πλέον ένα αναπόσπαστο μέρος της στοματικής φροντίδας.

Γενικές πληροφορίες και χαρακτηριστικά

Τα τακτικά ξεπλύματα με στοματικό διάλυμα συμβάλλουν στον καθαρισμό των μεσοδόντιων χώρων και των σκληρών περιοχών του στόματος από υπολείμματα τροφών και επιβλαβών βακτηρίων. Η αποκλειστική χρήση οδοντόβουρτσας και οδοντόκρεμας, φαίνεται πως δεν επαρκεί για να μας απαλλάξει από τη πλάκα που συσσωρεύεται στα δόντια.

Συνήθως, τα διαλύματα εμπλουτίζονται με ορισμένες δραστικές ουσίες, με σκοπό να αποκτήσουν επιπρόσθετες ιδιότητες. Για παράδειγμα, η προσθήκη φυτικών εκχυλισμάτων μπορεί να προσδώσει αντιφλεγμονώδεις, ενισχυτικές και αιμοστατικές ιδιότητες στο διάλυμα. Επίσης, είναι δυνατή η ενίσχυση με λευκαντικές ουσίες και παράγοντες που μειώνουν την υπερευαισθησία των δοντιών στα εξωτερικά ερεθίσματα, όπως το θερμό και το ψυχρό.

Υπό τη προϋπόθεση ότι γίνεται ορθή χρήση του, το στοματικό διάλυμα διατηρεί φρέσκια την αναπνοή μας για μεγάλο χρονικό διάστημα και απομακρύνει τα επιβλαβή βακτήρια όχι μόνο από την επιφάνεια των δοντιών, αλλά και από τα ούλα, τον ουρανίσκο και τη γλώσσα, η οποία μάλιστα αποτελεί την κύρια περιοχή συσσώρευσης βακτηρίων στη στοματική κοιλότητα.

Τα είδη του στοματικού διαλύματος

Αναφορικά με τη δράση τους, τα κύρια είδη στοματικών διαλυμάτων είναι τα εξής:

1. Αισθητικού τύπου, τα οποία ενισχύουν τον καθαρισμό του στόματος μετά το γεύμα, εξουδετερώνουν τις βλαπτικές δράσεις των οξέων επί του σμάλτου των δοντιών και προσφέρουν καθαρή αναπνοή

2. Θεραπευτικού τύπου, τα οποία διαθέτουν δραστικές ουσίες που εξειδικεύονται στην αντιμετώπιση ενός συγκεκριμένου προβλήματος της στοματικής κοιλότητας

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, τα σύγχρονα στοματικά διαλύματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο έχουν γίνει πιο εξειδικευμένα και εμπλουτισμένα, με αποτέλεσμα να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα στοματικών παθήσεων. Μερικά από αυτά είναι τα παρακάτω:

• Κατά της τερηδόνας: ενισχύει το σμάλτο των δοντιών και παρέχει προστασία από την τερηδόνα

• Αντιφλεγμονώδες: ομαλοποιεί τη μικροχλωρίδα του στόματος και τη κυκλοφορία του αίματος στα ούλα, ανακουφίζει από τα οιδήματα και θεραπεύει τις βλάβες των ούλων

• Λευκαντικά: λευκαίνουν το σμάλτο των δοντιών και το προστατεύουν από τους λεκέδες των τροφών

• Για ευαίσθητα δόντια: ελαττώνουν τον πόνο που εμφανίζεται κατά το βούρτσισμα των δοντιών και τη μάσηση και συμβάλλουν στην ενίσχυση και αποκατάσταση του σμάλτου

• Πολλαπλής δράσης: σε αυτή τη περίπτωση το στοματικό διάλυμα έχει περισσότερες από μία δράσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να έχει δράση κατά της τερηδόνας και ταυτόχρονα να ελαττώνει το σχηματισμό της πλάκας, να ανακουφίζει από τη φλεγμονή ή να αποτρέπει το σχηματισμό της πέτρας.

Σε ό,τι αφορά τα παιδιά, τα στοματικά διαλύματα μπορεί να είναι ωφέλιμα σε πολλές περιπτώσεις, διότι συνήθως το βούρτσισμα των δοντιών δε γίνεται με τον ενδεδειγμένο τρόπο. Συστήνεται η χρήση ειδικών σκευασμάτων, τα οποία μπορεί να μην περιέχουν φθόριο ή αλκοόλη. Διατίθενται σε ευχάριστες γεύσεις και είναι κατάλληλα για παιδιά ηλικίας 7-12 ετών.

Όταν επιλέγουμε ένα στοματικό διάλυμα είναι αρκετά σημαντικό να αναζητούμε στα συστατικά του τη παρουσία συγκεκριμένων ουσιών, όπως οι παρακάτω:

• Χλωρεξιδίνη, μια πολύ δραστική ουσία με αντιμικροβιακή δράση
• Χλωριούχο κετυλοπυριδίνιο, το οποίο συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κακοσμίας
• Αιθέρια έλαια, για τον έλεγχο της πλάκας και της ουλίτιδας
• Φθόριο, παράγοντας που βοηθά στη πρόληψη της τερηδόνας
• Υπεροξείδιο, το οποίο αποτελεί βασικό συστατικό των λευκαντικών στοματικών διαλυμάτων.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στη χρήση διαλυμάτων που περιέχουν χλωρεξιδίνη, καθώς η παρατεταμένη και αλόγιστη χρήση τους μπορεί να οδηγήσει στη θανάτωση των ωφέλιμων για τη στοματική κοιλότητα, βακτηρίων. Η χορήγησή τους θα πρέπει να γίνεται από τον θεράποντα οδοντίατρο, ο οποίος θα καθορίσει τη συνιστώμενη ποσότητα και συχνότητα χρήσης.

Πώς χρησιμοποιούμε το στοματικό διάλυμα

1. Το στοματικό διάλυμα αποτελεί ένα συμπληρωματικό προϊόν υγιεινής, το οποίο δεν είναι ικανό να αντικαταστήσει το καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών, όμως αυξάνει την αποτελεσματικότητά του. Το βούρτσισμα παρέχει μηχανική αφαίρεση της πλάκας και πρέπει να γίνεται τακτικά. Το στοματικό διάλυμα πρέπει να χρησιμοποιείται μετά από αυτό, προκειμένου να απομακρύνουμε υπολείμματα τροφών από το στόμα.

2. Ξεπλένουμε το στόμα μας καλά και τακτικά. Βάζουμε περίπου 10-20 ml διαλύματος στο καπάκι της συσκευασίας και «χωρίζουμε» το στόμα μας σε τέσσερα μέρη (πάνω, κάτω, δεξιά και αριστερά). Ξεπλένουμε κάθε τμήμα για περίπου 7 δευτερόλεπτα, άρα συνολικά όλη η διαδικασία θα πρέπει να διαρκέσει για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα. Αυτός ο χρόνος αρκεί για να δράσουν τα ενεργά συστατικά του διαλύματος και να καθαριστούν αποτελεσματικά οι μεσοδόντιοι χώροι.

3. Ένα ερώτημα που τίθεται αρκετά συχνά, είναι εάν πρέπει να ξεπλένουμε το στόμα μας με νερό μετά τη χρήση του στοματικού διαλύματος. Η απάντηση είναι όχι, καθώς το διάλυμα περιέχει ορισμένα συστατικά που δρουν πάνω στα δόντια και στα ούλα και έχουν μακροπρόθεσμη επουλωτική δράση. Ξεπλένοντας επομένως το στόμα μας με νερό, ελαχιστοποιούμε το αποτέλεσμα.

4. Όταν χρησιμοποιούμε στοματικό διάλυμα για πρώτη φορά, ενδέχεται να μην είμαστε εξοικειωμένοι με την έντονη γεύση του. Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να αραιώσουμε το διάλυμα με λίγο νερό, αλλά πρέπει να μειώνουμε την αραίωση με τη πάροδο του χρόνου.

5. Δεν πρέπει να καταπίνουμε το στοματικό διάλυμα.

Είναι σημαντικό να τονιστεί το γεγονός ότι το στοματικό διάλυμα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελέσει υποκατάστατο της τακτικής στοματικής φροντίδας.

Για τη σωστή και ολοκληρωμένη στοματική υγιεινή, οι οδοντίατροι συνιστούν τη χρήση οδοντόβουρτσας, οδοντόκρεμας, στοματικού διαλύματος και οδοντικού νήματος. Η οδοντόβουρτσα και η οδοντόκρεμα έχουν σχεδιαστεί για να αφαιρούν τη κύρια ποσότητα της πλάκας από το σμάλτο των δοντιών και τα ούλα, πραγματοποιώντας το πρώτο και κύριο στάδιο της φροντίδας και πρόληψης παθήσεων.

Το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι η χρήση στοματικού διαλύματος και οδοντικού νήματος, τα οποία θα καθαρίσουν αποτελεσματικότερα τις δυσπρόσιτες περιοχές του περιοδοντίου και των μεσοδόντιων χώρων.

Να προσέχετε και να φροντίζετε τα δόντια σας και μη διστάζετε να συμβουλευτείτε τον οδοντίατρό σας!

Σοφία Μιρζαμπεκιάν

Πηγές:

• https://www.ada.org/en/member-center/oral-health-topics/mouthrinse
• https://www.webmd.com/oral-health/features/mouth-rinse-rules#1
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4948552/
• https://anle-dent.ru/poleznaya_informaciya/opolaskivatel_dlya_polosti_rta_nuzhen_li_i_v_chem_ego_polza_kak_pravilno_vybrat_i_primenyat/
• https://www.aegisdentalnetwork.com/id#

TrueMed-ForLivingMore