Κέϊσι Μάρα

Το άλγος χαρακτηρίζεται από τη Διεθνή Ένωση για τη Μελέτη του Πόνου (International Association for the Study of Pain, IASP) ως «μια δυσάρεστη αισθητική και συναισθηματική εμπειρία, που συνδέεται με πραγματική ή δυνητική βλάβη ιστών ή περιγράφεται με όρους τέτοιας βλάβης» (IASP, 1979).

Σύμφωνα με έρευνες, το 1985 στις Ηνωμένες πολιτείες 4 δισεκατομμύρια εργάσιμες ημέρες χάθηκαν λόγω πόνου. Στον Καναδά περισσότερο από το 34% του πληθυσμού απουσιάζουν από την εργασία τους, εξαιτίας ενός πονοκεφάλου. Μερικοί απ’ αυτούς συμβουλεύονται κάποιον γιατρό ενώ ένα μεγάλο ποσοστό αγοράζει μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Υπάρχουν και εκείνοι, οι οποίοι συνδυάζουν τα δυο προαναφερόμενα – το ποσοστό αυτών ανέρχεται στο 37%.

Τι είναι όμως τα αναλγητικά; Τα αναλγητικά είναι φάρμακα, τα οποία μειώνουν το άλγος και δρουν είτε στο περιφερικό είτε στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Σ’ αυτή την κατηγορία φαρμάκων ανήκει και η παρακεταμόλη (ακεταμινοφαίνη), η οποία είναι ένα περιφερικώς δρών αναλγητικό. Οι ιδιότητες της είναι αναλγητικές και αντιπυρετικές ενώ η αντιφλεγμονώδης δράση της είναι ελάχιστη, για αυτό δεν εντάσσεται και στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Η παρακεταμόλη (ακεταμινοφαίνη), λοιπόν, θεωρείται ως το πιο συχνό παγκοσμίως στην χρήση του μη συνταγογραφούμενο φάρμακο. Αν και θεωρείται ασφαλές, οι άνθρωποι παγκοσμίως κάνουν λήψη του, μερικές φορές και ημερησίως, χωρίς να γνωρίζουν τις ανεπιθύμητες ενέργειες αλλά και τις αλληλεπιδράσεις της με άλλα φάρμακα.

Ποιες είναι αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες λοιπόν; Έχουν παρατηρηθεί λίγες ανεπιθύμητες ενέργειες της παρακεταμόλης σε θεραπευτικές δόσεις. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες της προκαλούνται λόγω υπερδοσολογίας. Η κύρια ανεπιθύμητη ενέργεια της είναι η ηπατική βλάβη. Παράλληλα, μια έρευνα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, με 716 ασθενείς που έλαβαν θεραπεία για νεφρική νόσο τελικού σταδίου (ESRD) και 361 άτομα ελέγχου παρόμοιας ηλικίας, έδειξε ότι η αθροιστική πρόσληψη ακεταμινοφαίνης αυξάνει τον κίνδυνο για ESRD.

Πολλοί είναι εκείνοι, οι οποίοι σε κάποιο αίσθημα άλγους ακόμα και όταν λαμβάνουν άλλα φάρμακα, κάνουν λήψη της παρακεταμόλης. Το γεγονός αυτό ενισχύει τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Γι’ αυτό θα πρέπει να δίνουμε προσοχή στην χρήση της παρακεταμόλης με τα παρακάτω:

• Αλκοόλ, βαρβιτουρικά και αντιχολινεστεράσες (Μειώνεται ο μεταβολισμός μεγάλων δόσεων παρακεταμόλης και έτσι αυξάνεται ο χρόνος ημιζωής στο πλάσμα)

• ΜΣΑΦ και ιντερφερόνες (Αύξηση κινδύνου ηπατικής βλάβης)

• Στεροειδικά αντισυλληπτικά (Αυξάνεται ο μεταβολισμός πρώτης διόδου στο ήπαρ με αποτέλεσμα να μην έχουμε ικανοποιητικά θεραπευτικά αποτελέσματα της παρακεταμόλης στο πλάσμα)

• Μετοκλοπραμίδη και δομπεριδόνη (Αύξηση απορρόφησης παρακεταμόλης)

• Χλωραμφαινικόλη (Αυξάνεται η συγκέντρωση του συγκεκριμένου αντιβιοτικού στο πλάσμα)

• Χολεστυραμίνη (Μειώνεται η απορρόφηση της παρακεταμόλης)

• Προβενεσίδη (Μειώνει την νεφρική απέκκριση, επομένως αυξάνει τα επίπεδα της στο αίμα).

Καταλήγοντας, οι άνθρωποι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τους πόνους μόνοι τους, χρησιμοποιώντας αλόγιστα τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί είτε να επιφέρει ανεπιθύμητες ενέργειες είτε να μειώσει το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Εντούτοις, θα πρέπει οι ασθενείς να συμβουλεύονται τον ιατρό τους πριν την λήψη κάποιου μη συνταγογραφούμενου φαρμάκου για την αποφυγή κάποιας αλληλεπίδρασης ή ανεπιθύμητης ενέργειας. Η παρακεταμόλη και γενικότερα οποιοδήποτε φάρμακο είναι ασφαλές μόνο όταν το λαμβάνουμε σωστά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Simonsen T., Aarbakke J., Kay I., Coleman I., Sinnott P., Lysaa R(2009). ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ. 2^η έκδοση. Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, Λευκωσία, 178-190.

• Abbott F V,  Fraser M I, (1998 JAN). ‘Use and abuse of over-the-counter analgesic agents’. National Center for Biotechnology Information.  23(1): 13–34. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1188892/

• Thomas V. Perneger, Paul K. Whelton, Michael J. Klag, (DEC 22, 1994). ‘Risk of Kidney Failure Associated with the Use of Acetaminophen, Aspirin, and Nonsteroidal Antiinflammatory Drugs’. The New England Journal of Medicine. 331:1675-1679
  DOI: 10.1056/NEJM199412223312502.

• https://www.iasp-pain.org/

• www.galinos.gr

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/

TrueMed-ForLivingMore