Ακρωτηριασμός Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων (FGM)

Αγιασσώτη Βασιλική-Ταξιαρχούλα

Ο ακρωτηριασμός/κοπή γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM/C ή FGM) είναι μια μέθοδος που περιλαμβάνει μερική ή ολική αφαίρεση εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων και άλλους τραυματισμούς για μη ιατρικό σκοπό. Είναι επίσης γνωστός με τον όρο κλειτοριδεκτομή, Sunna, gudniin, halalays, tahur, megrez και khitan ανάλογα με την χώρα.

Για ποιο λόγο γίνεται ο ακρωτηριασμός των γυναικών;

Η πρακτική αυτή στηρίζεται σε έθιμα και παραδοσιακές αντιλήψεις γύρω από την γυναικεία σεξουαλικότητα. Οι λαοί που διαπράττουν αυτή την τεχνική θέλουν να μειώσουν την σεξουαλική επιθυμία των κοριτσιών και να διασφαλίσουν την παρθενία εώς την τέλεση γάμου. Σε πολλές κοινωνίες αποτελεί προϋπόθεση για γάμο ή κληρονομιά. Υπολογίζεται ότι πάνω από 4 εκατομμύρια κορίτσια κινδυνεύουν από ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων ετησίως, ενώ 200 εκατομμύρια γυναίκες ζουν με τις συνέπειες αυτής της τεχνικής σε 30 χώρες της Μέσης Ανατολής, της Ασίας  της Αφρικής και μεταξύ κοινοτήτων μεταναστών σε Ευρώπη, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδά και Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και τεχνική χωρίς κανένα όφελος για την υγεία, με καταστροφή ενός φυσιολογικού ιστού και παρέμβαση σε φυσικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. 

Με ποιον τρόπο γίνεται; 

Ο ακρωτηριασμός γίνεται συχνά με μαχαίρια, ψαλίδια, νυστέρια, κομμάτια από σπασμένα γυαλιά, λεπίδες ξυραφιών

Δεν γίνεται χρήση αναισθητικών. Δεν γίνεται καμία μορφή αναισθησίας και δεν χρησιμοποιούνται ούτε αντισηπτικά ή άλλες μέθοδοι αντισηψίας. Συχνά η μέθοδος αυτή γίνεται με χρήση βίας και χωρίς συγκατάθεση των κοριτσιών. Αποτελεί μια από τις πιο επικίνδυνες παραδοσιακές πρακτικές. Αυτή η πρακτική συμβαίνει σε νεαρά κορίτσια μεταξύ βρεφικής ηλικίας εώς και 15 ετών.

Ποιες επιπλοκές μπορεί να επιφέρει αυτή η πρακτική στην σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών;

Η αιμορραγία και η μόλυνση της τομής αποτελούν τις δύο κύριες αιτίες θανάτου, με την δεύτερη να οδηγεί σε γάγγραινα, σηψαιμία ή και τέτανο. Επίσης έντονος πόνος, πυρετός, πρόβλημα επούλωσης τραυμάτων, ουροποιητικά προβλήματα (ουρολοιμώξεις, επώδυνη ούρηση, ακράτεια) είναι συχνά.

Μπορούν να εμφανιστούν και χρόνιες επιπλοκές όπως: 

• Δυσμηνόρροια, στειρότητα, προβληματα στην έμμηνο ρύση
• Ψυχοσεξουαλικές συνέπειες

Πόνος στην σεξουαλική επαφή και μειωμένη ικανοποίηση. 

• Ψυχολογικές συνέπειες 

Άγχος, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση και σύνδρομο μετατραυματικού στρες.

• Επιπλοκές σε τοκετό αλλα και νεογνικό θάνατο. 
• Κολπικά προβλήματα όπως βακτηριακές λοιμώξεις.

Ποιοι είναι οι τύποι του ακρωτηριασμού; 

Τύπος 1: Γίνεται μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτορίδας (εξωτερικό τμήμα) ή/και η αφαίρεση της προπήλαιας κλειτορίδας (πτυχή του δέρματος που την περιβάλλει).

Τύπος 2: Γίνεται αφαίρεση των μικρών χειλέων με ή χωρίς αφαίρεση και των μεγάλων χειλέων καθώς και μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτορίδας.

Τύπος 3: Γίνεται στένωση του κόλπου με την δημιουργία ενός καλύμματος απο την κοπή των μικρών χειλέων και ενός τμήματος από την κλειτορίδα.

Τύπος 4: Σε αυτόν τον τύπο περιλαμβάνεται οποιαδήποτε άλλη τεχνική όπως απόξεση και καυτηρίαση της γεννητικής περιοχής.

Ανησυχία για τέλεση της πρακτικής από επαγγελματίες υγείας

Σε ορισμένες χώρες πραγματοποιείται ο ακρωτηριασμός από επαγγελματίες υγείας. Πιστεύεται ότι 52 εκατομμύρια γυναίκες έχουν υποστεί αυτή την τεχνική από πάροχο υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραβίαση της ιατρικής ηθικής και δεοντολογίας καθώς επίσης υπάρχει κίνδυνος να νομιμοποιηθεί αυτή η άσκοπη ιατρική πράξη.

Επανορθωτική χειρουργική

Έχουν γίνει μελέτες και προσπάθεια για επανορθωτική χειρουργική των γυναικών με ακρωτηριασμό. Φαίνεται ότι είναι εφικτή, με αποκατάσταση της ανατομίας των γεννητικών οργάνων και βελτίωση της γυναικείας σεξουαλικότητας. Η χειρουργική αποκατάσταση συνιστάται σε γυναίκες με δυσκολία στην σεξουαλική τους ζωή, με προβλήματα στην ούρηση, καθώς και σε έγκυες γυναίκες για αποφυγή κινδύνου και επιπλοκών στον τοκετό.

Τα Ηνωμένα Έθνη και η Unicef από το 2008 προσπαθούν να βελτιώσουν και να ενημερώσουν για αυτή την επιβλαβή πρακτική, στηρίζοντας ένα πρόγραμμα σε 17 χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής για εξάλειψη του ακρωτηριασμού των γυναικών. Η 6η Φλεβάρη έχει οριστεί ως η Παγκόσμια μέρα Μηδενικής Ανοχής για τον Ακρωτηριασμό Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων.

• Εικόνα:

https://nationalfgmcentre.org.uk/fgm/ 

• Βιβλιογραφία

Libretti A, Bianco G, Corsini C, Remorgida V. Female genital mutilation/cutting: going beyond urogynecologic complications and obstetric outcomes. Arch Gynecol Obstet. 2023 Oct;308(4):1067-1074. doi: 10.1007/s00404-023-06929-6. Epub 2023 Jan 27. PMID: 36703012.

Fox EF, de Ruiter A, Bingham JS. Female genital mutilation. Int J STD AIDS. 1997 Oct;8(10):599-601. doi: 10.1258/0956462971918779. PMID: 9310217.

Bewley S, Creighton S, Momoh C. Female genital mutilation. BMJ. 2010 Jun 2;340:c2728. doi: 10.1136/bmj.c2728. PMID: 20519272.

Puppo V. Female genital mutilation and cutting: An anatomical review and alternative rites. Clin Anat. 2017 Jan;30(1):81-88. doi: 10.1002/ca.22763. Epub 2016 Sep 6. PMID: 27596700.

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/female-genital-mutilation

https://www.unicef.org/protection/female-genital-mutilation

Rouzi AA, Alturki F. Female genital mutilation/cutting: an update. Clin Exp Obstet Gynecol. 2015;42(3):300-3. PMID: 26151997.

Restaino S, Pellecchia G, Driul L, Alberico S. Reconstructive surgery after Female Genital Mutilation: a multidisciplinary approach. Acta Biomed. 2022 Jun 29;93(S1):e2022118. doi: 10.23750/abm.v93iS1.11765. PMID: 35765892; PMCID: PMC10510990.

https://www.nhs.uk/conditions/female-genital-mutilation-fgm/

https://www.un.org/en/observances/female-genital-mutilation-day