Κάποιες σκέψεις αναφορικά με τις ψυχολογικές επιπτώσεις της καραντίνας

 21-2-2021

 Φώνη Τζιτζιμίκα

Διανύουμε μια μακρά και δυστυχώς, απροσδιόριστη χρονικά περίοδο εγκλεισμού προκειμένου να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, τους άλλους αλλά και το σύστημα υγείας που δυστυχώς αδυνατεί να υποστηρίξει το ενδεχόμενο μαζικής νόσησης του πληθυσμού. Οι αλλαγές στην καθημερινότητα είναι πολλές και δυστυχώς οι περισσότερες, αν όχι όλες, διόλου ευχάριστες. Από την απαγόρευση και τους περιορισμούς σε σχέση με μετακινήσεις και συναθροίσεις, τους νέους κανόνες σε σχέση με πρωτόκολλα καθαριότητας και τήρηση αποστάσεων κατά τις κοινωνικές επαφές, η ζωή όλων μας επηρεάζεται διαρκώς σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η πανδημία ήρθε για να μείνει. Θα είναι παρούσα σαν ενδεχόμενο ή απειλή για αρκετούς ακόμη μήνες, ανατρέποντας ποικιλοτρόπως τις συνήθειές μας, από την εργασία μέχρι τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τους άλλους, δαιμονοποιώντας την φυσική εγγύτητα, επεμβαίνοντας στον τρόπο που συνδιαλεγόμαστε, επιτρέποντας και δικαιολογώντας παρεμβάσεις στο δικαίωμα να συντρώγουμε, και να συνδιασκεδάζουμε.

Η επιβεβλημένη απομόνωση με τη μορφή της γενικευμένης καραντίνας αν και υιοθετείται σε πολλές χώρες ως βασικό μέτρο στην μάχη ενάντια στην εξάπλωση της πανδημίας, ωστόσο προκαλεί ολοένα περισσότερες σκέψεις και συζητήσεις γύρω από τις ψυχολογικές επιπτώσεις που επιφέρει, οι οποίες γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι συνιστούν εξίσου έναν αόρατο εχθρό. Στην κατεύθυνση αυτή, μια πρόσφατη μελέτη (Brooks, Webster, Smith, Woodland, Wessely, Greenberg, & Rubin, 2020) που δημοσιεύθηκε από το επιστημονικό περιοδικό The Lancet, με τίτλο “The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence”, αναλύει διεξοδικά τους παράγοντες κινδύνου αλλά και την αναγκαιότητα της πρόληψης προκειμένου να μειωθούν οι ψυχολογικές επιπτώσεις που η καραντίνα επιφέρει. Όπως προκύπτει από τα δεδομένα της έρευνας, η σύγχυση, η αναστάτωση, ο θυμός, ο φόβος αλλά και η ανία είναι κάποιες από τις κύριες ψυχολογικές συνέπειες του περιορισμού. Η ανατροπή των δεδομένων της καθημερινότητας, σε μικρό- αλλά και μακροκλίμακα, η ελλιπής πληροφόρησης και κυρίως η παραπληροφόρηση, επιτείνουν την αίσθηση απώλειας ελέγχου αναφορικά με την εξέλιξη της νόσου, την αγωνία σε σχέση με την επιβίωση αλλά και την αβεβαιότητα του μέλλοντος. Ο φόβος και η ανασφάλεια αναφορικά με την υγεία, την εργασία και τις συνήθειες της καθημερινότητας πυροδοτούν αρχέγονους φόβους επιβίωσης. Η δυνατότητα να είμαστε παραγωγικοί μέσω της εργασίας περιορίζεται ή αναστέλλεται, οι οικονομικοί πόροι μειώνονται και η επάρκεια αγαθών αμφισβητείται. Αντίστοιχα κλονίζεται η αίσθηση της αυτονομίας, με τον έλεγχο των αποφάσεων ως προς την επιβίωση και την αυτοσυντήρηση να επαφίεται στο κράτος, στους γιατρούς, στους ερευνητές.

Αναπόφευκτα, οι σκέψεις και οι συζητήσεις των περισσοτέρων περιστρέφονται γύρω από την προσδοκία της λήξης του αναγκαστικού περιορισμού, όπου το να κυκλοφορούμε ελεύθερα, να συναντάμε αυτούς που επιθυμούμε και να κινούμαστε χωρίς να ζητάμε άδεια θα επανέλθει στα παλιά δεδομένα. Περιμένουμε με ανυπομονησία τη στιγμή που η βόλτα στο πάρκο, στη θάλασσα, η επίσκεψη στο κοντινό χωριό ή στο εξοχικό μας, δεν θα αποτελεί παρανομία ούτε θα επισύρει πρόστιμα, επισφραγίζοντας την επαναφορά της ζωής μας στους παλαιούς, συνηθισμένους της ρυθμούς. Πόσο ανέμελη ωστόσο θα είναι η σκέψη μας τότε, ακόμη κι αν όλα αυτά που τώρα αρκούμαστε να ικανοποιούμε νοερά θα είναι εφικτά χωρίς να πρέπει να μηχανευτούμε δικαιολογίες ή να παρηγορηθούμε προσμένοντας την εκπλήρωσή τους;

Η καραντίνα φαίνεται ότι κινδυνεύει να αφήσει το στίγμα της για καιρό. Όχι μόνο σα μια ζοφερή ανάμνηση ή σαν μια χρήσιμη υπενθύμιση του τι είναι σημαντικό και τι όχι, σαν αφορμή για αναθεώρηση προτεραιοτήτων και σπουδαιοτήτων, όπως συχνά έχει ειπωθεί. Αλλά κυρίως σε σχέση με έννοιες όπως ο φόβος και ο κίνδυνος, η αμφιβολία και η ανασφάλεια στην προσέγγιση με τους ακριβοθώρητους άλλους. Αυτό που τόσο μοιάζει να μας έχει λείψει, η πολυπόθητη ανθρώπινη επαφή, η δυνατότητα συγχρωτισμού σε καφέ, εστιατόρια, παραλίες και χώρους θεαμάτων, είναι αυτό ακριβώς που όταν θα είναι πλέον επιτρεπτό και διαθέσιμο θα μοιάζει ύποπτο και επισφαλές, περισσότερο από όσο φανταζόμαστε, δεδομένου ότι οι αγωνίες ή οι υπόγειες αμφιβολίες σχετικά με την εγγύτητα προς τους άλλους είναι εδώ και καιρό, τουλάχιστον ως έναν βαθμό, δικαιολογημένες. Η ανησυχία για την υγεία μας θα παραμείνει ενεργή για αρκετό διάστημα, είτε σαν μακρινή ανάμνηση, είτε ακόμη και σαν πιθανό ενδεχόμενο, σαν σενάριο που κινδυνεύει να αναβιώσει ανά πάσα στιγμή. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, κινδυνεύει να δώσει τροφή σε καταδιωκτικές αγωνίες, αναφορικά με την εμπιστοσύνη, την εγγύτητα και την έκθεση προς τους άλλους, που έχουν τις ρίζες τους σε πιο προσωπικές εμπειρίες. Στις ανθρώπινες σχέσεις προκύπτουν συχνά συναισθήματα θυμού ή παράπονα που παραμένουν ανεπεξέργαστα, που δεν αποδυναμώνονται ή που δεν παίρνουν επαρκείς απαντήσεις, και τα οποία αναζωπυρώνονται σε κάθε ενδεχόμενη νέα επαφή. Όταν η συνθήκη που ζούμε επικροτεί ή επιβάλλει την κοινωνική απομάκρυνση, τα άγχη και οι ανασφάλειες που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο είχαμε καταφέρει να καθησυχάσουμε, έρχονται ξανά στο προσκήνιο, αποδυναμώνοντας τον αντίλογο απέναντι σε προϋπάρχουσες αρνητικές σκέψεις και βιώματα. Άνθρωποι για τους οποίους οι κοινωνικές επαφές και η επικοινωνία απαιτούσε κόπο και ήταν συνυφασμένη περισσότερο με το φόβο παρά με τη χαρά, θα κληθούν να ξαναπείσουν τον εαυτό τους για την εμπιστευσιμότητα των άλλων, να εκτεθούν στην αναστάτωση που προκαλεί η κοινωνική προσέγγιση, να μαλακώσουν την ματιά τους ώστε να μην εκλαμβάνουν τον άγνωστο ως απειλή.

Η συνθήκη που διανύουμε είναι πρωτόγνωρη και παρατεταμένη, γεγονός που την κάνει ακόμη πιο απειλητική. Το στοίχημα για τον καθένα μας θα είναι να καταφέρει να (ξανά) ξεχωρίσει το προσωπικό από το αντικειμενικό. Να διακρίνει πώς τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας αναγκαία ευνοούν μια μεροληπτική ερμηνεία υπέρ θέσεων και συμπερασμάτων στα οποία είχαμε ήδη καταλήξει, ενισχύοντας προϋπάρχοντες φόβους και ανασφάλειες, που έχοντας πάρει τη μορφή της γενικής σύστασης, από σκέψεις προς αμφισβήτηση, μετατρέπονται σε ατράνταχτες βεβαιότητες. Μόνο όταν δώσουμε στον εαυτό μας το περιθώριο να τα αμφισβητήσει, θα μπορέσουμε να βγούμε πραγματικά από την καραντίνα. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να παραμείνουμε εγκλωβισμένοι μέσα σε αυτήν, αναβιώνοντας και δικαιώνοντάς την σε κάθε αφορμή, επιβάλλοντας στον εαυτό μας τις συνέπειές που τόσο πασχίζουμε να αποφύγουμε.

Πως μπορούμε να περιορίσουμε τις αρνητικές συνέπειες της νέας κατάστασης;

Η διαπίστωση ότι συνεχίζουμε να διατηρούμε την ευθύνη του εαυτού μας στην μικροκλίμακα της καθημερινότητας, που αποτελεί το δικό μας σημαντικό πεδίο δράσης, θα μας επιτρέψει να ελιχθούμε απέναντι στα δεδομένα της συνθήκης, επαναφέροντας έναν ελάχιστο απαιτούμενο έλεγχο για όσα μας αφορούν.

Η ρουτίνα ως αντίδοτο στην ανία

Ένα από τα βασικά ζητούμενα είναι η ανατροπή των συνηθειών μας, η απομάκρυνση από όσα σημαντικά αποτελούσαν κομμάτι της καθημερινότητας. Καθώς ο κενός χρόνος μοιάζει ενίοτε απειλητικός, χρειάζεται να υποκαταστήσουμε αυτό που χάθηκε με τη δημιουργία μιας καινούριας ρουτίνας. Αναγνωρίζοντας τις ανάγκες μας και επιστρατεύοντας τις διευκολύνσεις που παρέχει η τεχνολογία, διεκδικούμε να φέρουμε τη νέα συνθήκη στα μέτρα μας, προσαρμόζοντάς την στην πραγματικότητα του «Μένουμε σπίτι». Η ιεράρχηση, η ευελιξία και η ευρηματικότητα είναι τα νέα μας όπλα.

Το πως, το πότε και το πόσο της ενημέρωσης

Η πληροφόρηση είναι διάχυτη αλλά πρέπει εξίσου να είναι συγκεκριμένη και ελεγχόμενη, ώστε να περιορίζει την άγνοια χωρίς να πυροδοτεί το φόβο. Αν είναι επαναλαμβανόμενη, κορυφώνει τη δραματικότητα και παραλύει την ικανότητα να σκεφτούμε, δημιουργώντας μια αίσθηση εγκλωβισμού και αβοηθησίας. Η πραγματικότητα μπορεί να κατακλύζεται και να διαμορφώνεται από τις εξελίξεις της πανδημίας, αλλά δεν είναι το μόνο πράγμα που παραμένει σημαντικό.

Η σπουδαιότητα της επικοινωνίας

Αυτό που λείπει περισσότερο την περίοδο αυτή, είναι οι κοινωνικές επαφές. Η δυσκολία της δια ζώσης επικοινωνίας με τους κοντινούς, δεν αποκλείει ωστόσο τη δυνατότητα να συνομιλούμε μαζί τους μέσω τηλεφώνου, μηνυμάτων (τηλεφωνικών ή ηλεκτρονικών), μέσω βιντεοκλήσεων. Να μοιραζόμαστε σκέψεις και συναισθήματα, ιδέες και προβληματισμούς, ερωτήματα και ανησυχίες. Ο επιπλέον διαθέσιμος χρόνος το επιτρέπει πολύ περισσότερο απ’ όσο πριν. Επενδύοντας στις σχέσεις, αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητά μας για τους άλλους εξίσου όπως και τη δική τους για εμάς, εκφράζοντας την ανάγκη μας για επικοινωνία, ιεραρχώντας την ως προτεραιότητα, ζητώντας βοήθεια όταν τη χρειαστούμε, μετατρέπουμε την αίσθηση της μοναξιάς σε άνοιγμα και αλληλεγγύη. Το «μόνος» σε επίπεδο φυσικής παρουσίας είναι πλέον περισσότερο μαζί απ’ όσο πριν.

Αίσθηση ελέγχου – αντίδοτο στο φόβο

Όταν η αγωνία, ο πανικός, και η ανασφάλεια κυριαρχούν, εξαντλούν τις σωματικές και ψυχικές μας δυνάμεις. Νιώθουμε όλο και περισσότερο ότι έχουμε χάσει τη δυνατότητα να ελέγχουμε τα πράγματα που μας αφορούν άμεσα. Ωστόσο, όσο λιγότερο ελέγχουμε αυτό που συμβαίνει γύρω μας, τόσο περισσότερο χρειάζεται να επικεντρωθούμε σε αυτό που συμβαίνει μέσα μας. Το στοίχημα είναι το πως και με τι θα γεμίσουμε το χρόνο μας, τις σκέψεις μας, το μυαλό μας. Ο φόβος, ο θυμός, η αγωνία, η σύγχυση είναι δικαιολογημένα και αναμενόμενα συναισθήματα. Δεν θα πρέπει όμως να είναι τα μοναδικά.

Βιβλιογραφία:

Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N. & Rubin, J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet, 395 (10227), 912-920.

Φώνη Τζιτζιμίκα,
Ψυχολόγος
BSc, MA, MBPsS
https://psixologosfonitzitzimika.gr/

TrueMed-ForLivingMore

Κοινοποιήστε 

Βρείτε μας στο Facebook και στο Instagram

| Επικοινωνία | Η ομάδα μας | Διαφημιστείτε στη truemed.gr|  | Όροι χρήσης | Προσωπικά δεδομένα | Copyright©Truemed | |Για περισσότερη ζωή |
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.

Κάποιες σκέψεις αναφορικά με τις ψυχολογικές επιπτώσεις της καραντίνας

 21-2-2021

 Φώνη Τζιτζιμίκα

Διανύουμε μια μακρά και δυστυχώς, απροσδιόριστη χρονικά περίοδο εγκλεισμού προκειμένου να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, τους άλλους αλλά και το σύστημα υγείας που δυστυχώς αδυνατεί να υποστηρίξει το ενδεχόμενο μαζικής νόσησης του πληθυσμού. Οι αλλαγές στην καθημερινότητα είναι πολλές και δυστυχώς οι περισσότερες, αν όχι όλες, διόλου ευχάριστες. Από την απαγόρευση και τους περιορισμούς σε σχέση με μετακινήσεις και συναθροίσεις, τους νέους κανόνες σε σχέση με πρωτόκολλα καθαριότητας και τήρηση αποστάσεων κατά τις κοινωνικές επαφές, η ζωή όλων μας επηρεάζεται διαρκώς σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η πανδημία ήρθε για να μείνει. Θα είναι παρούσα σαν ενδεχόμενο ή απειλή για αρκετούς ακόμη μήνες, ανατρέποντας ποικιλοτρόπως τις συνήθειές μας, από την εργασία μέχρι τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τους άλλους, δαιμονοποιώντας την φυσική εγγύτητα, επεμβαίνοντας στον τρόπο που συνδιαλεγόμαστε, επιτρέποντας και δικαιολογώντας παρεμβάσεις στο δικαίωμα να συντρώγουμε, και να συνδιασκεδάζουμε.

Η επιβεβλημένη απομόνωση με τη μορφή της γενικευμένης καραντίνας αν και υιοθετείται σε πολλές χώρες ως βασικό μέτρο στην μάχη ενάντια στην εξάπλωση της πανδημίας, ωστόσο προκαλεί ολοένα περισσότερες σκέψεις και συζητήσεις γύρω από τις ψυχολογικές επιπτώσεις που επιφέρει, οι οποίες γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι συνιστούν εξίσου έναν αόρατο εχθρό. Στην κατεύθυνση αυτή, μια πρόσφατη μελέτη (Brooks, Webster, Smith, Woodland, Wessely, Greenberg, & Rubin, 2020) που δημοσιεύθηκε από το επιστημονικό περιοδικό The Lancet, με τίτλο “The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence”, αναλύει διεξοδικά τους παράγοντες κινδύνου αλλά και την αναγκαιότητα της πρόληψης προκειμένου να μειωθούν οι ψυχολογικές επιπτώσεις που η καραντίνα επιφέρει. Όπως προκύπτει από τα δεδομένα της έρευνας, η σύγχυση, η αναστάτωση, ο θυμός, ο φόβος αλλά και η ανία είναι κάποιες από τις κύριες ψυχολογικές συνέπειες του περιορισμού. Η ανατροπή των δεδομένων της καθημερινότητας, σε μικρό- αλλά και μακροκλίμακα, η ελλιπής πληροφόρησης και κυρίως η παραπληροφόρηση, επιτείνουν την αίσθηση απώλειας ελέγχου αναφορικά με την εξέλιξη της νόσου, την αγωνία σε σχέση με την επιβίωση αλλά και την αβεβαιότητα του μέλλοντος. Ο φόβος και η ανασφάλεια αναφορικά με την υγεία, την εργασία και τις συνήθειες της καθημερινότητας πυροδοτούν αρχέγονους φόβους επιβίωσης. Η δυνατότητα να είμαστε παραγωγικοί μέσω της εργασίας περιορίζεται ή αναστέλλεται, οι οικονομικοί πόροι μειώνονται και η επάρκεια αγαθών αμφισβητείται. Αντίστοιχα κλονίζεται η αίσθηση της αυτονομίας, με τον έλεγχο των αποφάσεων ως προς την επιβίωση και την αυτοσυντήρηση να επαφίεται στο κράτος, στους γιατρούς, στους ερευνητές.

Αναπόφευκτα, οι σκέψεις και οι συζητήσεις των περισσοτέρων περιστρέφονται γύρω από την προσδοκία της λήξης του αναγκαστικού περιορισμού, όπου το να κυκλοφορούμε ελεύθερα, να συναντάμε αυτούς που επιθυμούμε και να κινούμαστε χωρίς να ζητάμε άδεια θα επανέλθει στα παλιά δεδομένα. Περιμένουμε με ανυπομονησία τη στιγμή που η βόλτα στο πάρκο, στη θάλασσα, η επίσκεψη στο κοντινό χωριό ή στο εξοχικό μας, δεν θα αποτελεί παρανομία ούτε θα επισύρει πρόστιμα, επισφραγίζοντας την επαναφορά της ζωής μας στους παλαιούς, συνηθισμένους της ρυθμούς. Πόσο ανέμελη ωστόσο θα είναι η σκέψη μας τότε, ακόμη κι αν όλα αυτά που τώρα αρκούμαστε να ικανοποιούμε νοερά θα είναι εφικτά χωρίς να πρέπει να μηχανευτούμε δικαιολογίες ή να παρηγορηθούμε προσμένοντας την εκπλήρωσή τους;

Η καραντίνα φαίνεται ότι κινδυνεύει να αφήσει το στίγμα της για καιρό. Όχι μόνο σα μια ζοφερή ανάμνηση ή σαν μια χρήσιμη υπενθύμιση του τι είναι σημαντικό και τι όχι, σαν αφορμή για αναθεώρηση προτεραιοτήτων και σπουδαιοτήτων, όπως συχνά έχει ειπωθεί. Αλλά κυρίως σε σχέση με έννοιες όπως ο φόβος και ο κίνδυνος, η αμφιβολία και η ανασφάλεια στην προσέγγιση με τους ακριβοθώρητους άλλους. Αυτό που τόσο μοιάζει να μας έχει λείψει, η πολυπόθητη ανθρώπινη επαφή, η δυνατότητα συγχρωτισμού σε καφέ, εστιατόρια, παραλίες και χώρους θεαμάτων, είναι αυτό ακριβώς που όταν θα είναι πλέον επιτρεπτό και διαθέσιμο θα μοιάζει ύποπτο και επισφαλές, περισσότερο από όσο φανταζόμαστε, δεδομένου ότι οι αγωνίες ή οι υπόγειες αμφιβολίες σχετικά με την εγγύτητα προς τους άλλους είναι εδώ και καιρό, τουλάχιστον ως έναν βαθμό, δικαιολογημένες. Η ανησυχία για την υγεία μας θα παραμείνει ενεργή για αρκετό διάστημα, είτε σαν μακρινή ανάμνηση, είτε ακόμη και σαν πιθανό ενδεχόμενο, σαν σενάριο που κινδυνεύει να αναβιώσει ανά πάσα στιγμή. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, κινδυνεύει να δώσει τροφή σε καταδιωκτικές αγωνίες, αναφορικά με την εμπιστοσύνη, την εγγύτητα και την έκθεση προς τους άλλους, που έχουν τις ρίζες τους σε πιο προσωπικές εμπειρίες. Στις ανθρώπινες σχέσεις προκύπτουν συχνά συναισθήματα θυμού ή παράπονα που παραμένουν ανεπεξέργαστα, που δεν αποδυναμώνονται ή που δεν παίρνουν επαρκείς απαντήσεις, και τα οποία αναζωπυρώνονται σε κάθε ενδεχόμενη νέα επαφή. Όταν η συνθήκη που ζούμε επικροτεί ή επιβάλλει την κοινωνική απομάκρυνση, τα άγχη και οι ανασφάλειες που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο είχαμε καταφέρει να καθησυχάσουμε, έρχονται ξανά στο προσκήνιο, αποδυναμώνοντας τον αντίλογο απέναντι σε προϋπάρχουσες αρνητικές σκέψεις και βιώματα. Άνθρωποι για τους οποίους οι κοινωνικές επαφές και η επικοινωνία απαιτούσε κόπο και ήταν συνυφασμένη περισσότερο με το φόβο παρά με τη χαρά, θα κληθούν να ξαναπείσουν τον εαυτό τους για την εμπιστευσιμότητα των άλλων, να εκτεθούν στην αναστάτωση που προκαλεί η κοινωνική προσέγγιση, να μαλακώσουν την ματιά τους ώστε να μην εκλαμβάνουν τον άγνωστο ως απειλή.

Η συνθήκη που διανύουμε είναι πρωτόγνωρη και παρατεταμένη, γεγονός που την κάνει ακόμη πιο απειλητική. Το στοίχημα για τον καθένα μας θα είναι να καταφέρει να (ξανά) ξεχωρίσει το προσωπικό από το αντικειμενικό. Να διακρίνει πώς τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας αναγκαία ευνοούν μια μεροληπτική ερμηνεία υπέρ θέσεων και συμπερασμάτων στα οποία είχαμε ήδη καταλήξει, ενισχύοντας προϋπάρχοντες φόβους και ανασφάλειες, που έχοντας πάρει τη μορφή της γενικής σύστασης, από σκέψεις προς αμφισβήτηση, μετατρέπονται σε ατράνταχτες βεβαιότητες. Μόνο όταν δώσουμε στον εαυτό μας το περιθώριο να τα αμφισβητήσει, θα μπορέσουμε να βγούμε πραγματικά από την καραντίνα. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να παραμείνουμε εγκλωβισμένοι μέσα σε αυτήν, αναβιώνοντας και δικαιώνοντάς την σε κάθε αφορμή, επιβάλλοντας στον εαυτό μας τις συνέπειές που τόσο πασχίζουμε να αποφύγουμε.

Πως μπορούμε να περιορίσουμε τις αρνητικές συνέπειες της νέας κατάστασης;

Η διαπίστωση ότι συνεχίζουμε να διατηρούμε την ευθύνη του εαυτού μας στην μικροκλίμακα της καθημερινότητας, που αποτελεί το δικό μας σημαντικό πεδίο δράσης, θα μας επιτρέψει να ελιχθούμε απέναντι στα δεδομένα της συνθήκης, επαναφέροντας έναν ελάχιστο απαιτούμενο έλεγχο για όσα μας αφορούν.

Η ρουτίνα ως αντίδοτο στην ανία

Ένα από τα βασικά ζητούμενα είναι η ανατροπή των συνηθειών μας, η απομάκρυνση από όσα σημαντικά αποτελούσαν κομμάτι της καθημερινότητας. Καθώς ο κενός χρόνος μοιάζει ενίοτε απειλητικός, χρειάζεται να υποκαταστήσουμε αυτό που χάθηκε με τη δημιουργία μιας καινούριας ρουτίνας. Αναγνωρίζοντας τις ανάγκες μας και επιστρατεύοντας τις διευκολύνσεις που παρέχει η τεχνολογία, διεκδικούμε να φέρουμε τη νέα συνθήκη στα μέτρα μας, προσαρμόζοντάς την στην πραγματικότητα του «Μένουμε σπίτι». Η ιεράρχηση, η ευελιξία και η ευρηματικότητα είναι τα νέα μας όπλα.

Το πως, το πότε και το πόσο της ενημέρωσης

Η πληροφόρηση είναι διάχυτη αλλά πρέπει εξίσου να είναι συγκεκριμένη και ελεγχόμενη, ώστε να περιορίζει την άγνοια χωρίς να πυροδοτεί το φόβο. Αν είναι επαναλαμβανόμενη, κορυφώνει τη δραματικότητα και παραλύει την ικανότητα να σκεφτούμε, δημιουργώντας μια αίσθηση εγκλωβισμού και αβοηθησίας. Η πραγματικότητα μπορεί να κατακλύζεται και να διαμορφώνεται από τις εξελίξεις της πανδημίας, αλλά δεν είναι το μόνο πράγμα που παραμένει σημαντικό.

Η σπουδαιότητα της επικοινωνίας

Αυτό που λείπει περισσότερο την περίοδο αυτή, είναι οι κοινωνικές επαφές. Η δυσκολία της δια ζώσης επικοινωνίας με τους κοντινούς, δεν αποκλείει ωστόσο τη δυνατότητα να συνομιλούμε μαζί τους μέσω τηλεφώνου, μηνυμάτων (τηλεφωνικών ή ηλεκτρονικών), μέσω βιντεοκλήσεων. Να μοιραζόμαστε σκέψεις και συναισθήματα, ιδέες και προβληματισμούς, ερωτήματα και ανησυχίες. Ο επιπλέον διαθέσιμος χρόνος το επιτρέπει πολύ περισσότερο απ’ όσο πριν. Επενδύοντας στις σχέσεις, αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητά μας για τους άλλους εξίσου όπως και τη δική τους για εμάς, εκφράζοντας την ανάγκη μας για επικοινωνία, ιεραρχώντας την ως προτεραιότητα, ζητώντας βοήθεια όταν τη χρειαστούμε, μετατρέπουμε την αίσθηση της μοναξιάς σε άνοιγμα και αλληλεγγύη. Το «μόνος» σε επίπεδο φυσικής παρουσίας είναι πλέον περισσότερο μαζί απ’ όσο πριν.

Αίσθηση ελέγχου – αντίδοτο στο φόβο

Όταν η αγωνία, ο πανικός, και η ανασφάλεια κυριαρχούν, εξαντλούν τις σωματικές και ψυχικές μας δυνάμεις. Νιώθουμε όλο και περισσότερο ότι έχουμε χάσει τη δυνατότητα να ελέγχουμε τα πράγματα που μας αφορούν άμεσα. Ωστόσο, όσο λιγότερο ελέγχουμε αυτό που συμβαίνει γύρω μας, τόσο περισσότερο χρειάζεται να επικεντρωθούμε σε αυτό που συμβαίνει μέσα μας. Το στοίχημα είναι το πως και με τι θα γεμίσουμε το χρόνο μας, τις σκέψεις μας, το μυαλό μας. Ο φόβος, ο θυμός, η αγωνία, η σύγχυση είναι δικαιολογημένα και αναμενόμενα συναισθήματα. Δεν θα πρέπει όμως να είναι τα μοναδικά.

Βιβλιογραφία:

Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N. & Rubin, J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet, 395 (10227), 912-920.

Φώνη Τζιτζιμίκα,
Ψυχολόγος
BSc, MA, MBPsS
https://psixologosfonitzitzimika.gr/

TrueMed-ForLivingMore

Κοινοποιήστε 

Βρείτε μας στο Facebook 

Και στο Instagram

Επικοινωνία
 Η ομάδα μας
Διαφημιστείτε στη truemed.gr
Όροι χρήσης
Προσωπικά δεδομένα
Copyright©Truemed
Για περισσότερη ζωή
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.

+ posts

Το μέλος αυτό έχει μπει στην ομάδα της TrueMed, αλλά ακόμα δεν εχει συνεισφέρει κάποιο άρθρο στην σελίδα μας.