Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD) στην Covid-19 εποχή
08-10-2022
Μπάτσαρη Ελένη

Γεγονότα όπως σοβαρά τροχαία ατυχήματα, βίαια προσωπικά τραύματα (συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής επίθεσης), φυσικές καταστροφές, παγκόσμιες πανδημίες όπως ο Covid-19, βίαιοι στρατιωτικοί αγώνες (βετεράνοι πολέμου), οι απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις υγείας – όπως μια ξαφνική καρδιακή ανακοπή, ένα καταστροφικό εγκεφαλικό επεισόδιο ή οποιαδήποτε ασθένεια που απαιτεί παρατεταμένη παραμονή στη ΜΕΘ, μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία και να οδηγήσουν σε καταστάσεις όπως την Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD). Τα άτομα με PTSD συχνά ξαναβιώνουν το τραύμα τους με τη μορφή «αναδρομών», αναμνήσεων, εφιαλτών ή τρομακτικών σκέψεων, ειδικά όταν εκτίθενται σε γεγονότα ή αντικείμενα που τους θυμίζουν το τραύμα. Το PTSD μπορεί να συμβεί τις πρώτες εβδομάδες μετά από ένα συμβάν ή ακόμα και χρόνια αργότερα.
Τι προκαλεί το PTSD;
Το PTSD συνδέεται συχνά με βετεράνους πολέμου όμως, ο καθένας – ακόμα και τα παιδιά – μπορεί να το αναπτύξει μετά από ένα τραυματικό γεγονός. Ωστόσο, δεν παθαίνουν PTSD όλοι όσοι περνούν μία τραυματική εμπειρία. Οι πιθανότητες εμφάνισης και η σοβαρότητα ποικίλλουν και βασίζονται στη προσωπικότητα, το ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας, τη κοινωνική υποστήριξη, το οικογενειακό ιστορικό, τις παιδικές εμπειρίες, τα τρέχοντα επίπεδα άγχους και τη φύση του τραυματικού γεγονότος.
Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με PTSD έχουν συχνά διαφορετικά επίπεδα βασικών ορμονών που εμπλέκονται στην απόκριση στο στρες. Για παράδειγμα, έχουν χαμηλότερα από τα κανονικά επίπεδα κορτιζόλης και υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα επινεφρίνης και νορεπινεφρίνης – όλα αυτά παίζουν μεγάλο ρόλο στην αντίδραση «μάχης ή φυγής» του σώματος στο ξαφνικό στρες. (Είναι γνωστό ως «μάχη ή φυγή» γιατί αυτό ακριβώς προετοιμάζεται να κάνει το σώμα — είτε να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο είτε να τρέξει μακριά από αυτόν.)
Οι καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν τέτοιο τραύμα περιλαμβάνουν:
- βίαιες επιθέσεις, όπως ο βιασμός
- σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση
- πράξεις βίας (όπως πυροβολισμοί σε σχολείο ή γειτονιά)
- φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές
- τροχαία ατυχήματα
- στρατιωτικός αγώνας (μερικές φορές αποκαλείται “σοκ οβίδας”)
- βλέποντας ένα άλλο άτομο να περνά τέτοιου είδους τραυματικά γεγονότα
- η διάγνωση μιας απειλητικής, για τη ζωή, ασθένειας
Ενώ ο πόλεμος και η βίαια σύγκρουση μπορεί να είναι ιστορικά τεκμηριωμένη ως αιτία βαθιών συναισθηματικών αλλαγών, στις ημέρες μας, οι πιο κοινές αιτίες που προκαλούν τραύματα σε ολόκληρο τον πληθυσμό είναι οι συγκρούσεις με οχήματα και η βίαιη επίθεση (συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής επίθεσης και του βιασμού). Αυτές οι εμπειρίες τραύματος είναι αρκετά συχνές στην παιδική ηλικία, καθώς στους έφηβους μεταξύ 14-17 ετών επικρατεί σε ποσοστό 28% η σεξουαλική κακοποίηση ως αιτία PTSD, με το 8% των κοριτσιών σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα να έχουν ιστορικό απόπειρας ή ολοκληρωμένου βιασμού εναντίον τους. Περίπου το 6–7% του ενήλικου πληθυσμού στις Ηνωμένες Πολιτείες κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του θα πληροί τα κριτήρια για τη διάγνωση της PTSD. Μεταξύ του πληθυσμού βετεράνων του στρατού των ΗΠΑ, περίπου 30% των βετεράνων της εποχής του Βιετνάμ έως πιο πρόσφατα 13-14% των βετεράνων που υπηρέτησαν στους διπλούς πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν τα τελευταία 20 χρόνια,εμφανίζουν PTSD.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το PTSD μπορεί να συμβεί μετά από επανειλημμένη έκθεση σε αυτά τα συμβάντα. Η ενοχή του επιζώντος (αισθήματα ενοχής για την επιβίωσή του από ένα συμβάν στο οποίο πέθαναν φίλοι ή μέλη της οικογένειας) μπορεί επίσης να συμβάλει στην εμφάνιση του PTSD.
Σημεία και συμπτώματα του PTSD
Η διάγνωση του PTSD έχει αλλάξει με τα χρόνια ,καθώς έχουμε αποκτήσει καλύτερη κατανόηση της απόκρισης στο στρες και της μακροπρόθεσμης επίδρασής της στο σώμα και τον εγκέφαλο. Κατά τη διάρκεια του Επταετούς Πολέμου (1756-1763) ένας γιατρός από την Αυστρία, ο Joseph Auenbrugger, παρατήρησε και κατέγραψε συμπτώματα σε ορισμένα στρατεύματα όπως υπερβολική σωματική εξάντληση, θυμό, ευερεθιστότητα (αγωνία) και καταθλιπτική διάθεση.
Στην τυπική συμπτωματολογία του PTSD περιλαμβάνονται
Αναμνήσεις του γεγονότος
- ανεπιθύμητες αναμνήσεις που επανέρχονται συνεχώς
- εφιάλτες σχετικοί με το γεγονός
- ενεργείτε ή αισθάνεστε σαν να συμβαίνει ξανά το γεγονός (αναδρομές)
- πόνος στην καρδιά και φόβος όταν υπενθυμίζεται το γεγονός
- αίσθημα ξαφνιάσματος ή νευρικότητας όταν κάτι προκαλεί αναμνήσεις του γεγονότος
- Τα παιδιά μπορεί να αναπαραστήσουν αυτό που συνέβη στο παιχνίδι ή τις ζωγραφιές τους
Αποφυγή τυχόν υπενθυμίσεων του συμβάντος
- αποφεύγετε να σκεφτείτε ή να μιλήσετε για το τραύμα
- αποφεύγετε δραστηριότητες, μέρη ή άτομα που θυμίζουν το συμβάν
- αδυνατείτε να θυμηθείτε κομβικά σημεία του γεγονότος
Αρνητική σκέψη ή διάθεση από τότε που συνέβη το γεγονός
- μόνιμες ανησυχίες, και συνεχής ανασφάλεια για τους ανθρώπους γύρω σας
- κατηγορείτε τον εαυτό σας για το τραυματικό γεγονός
- έλλειψη ενδιαφέροντος για συμμετοχή σε τακτικές δραστηριότητες
- αισθήματα θυμού, ντροπής, φόβου ή ενοχής για αυτό που συνέβη
- αίσθημα απομάκρυνσης ή αποξένωσης από τους ανθρώπους
- δεν μπορείτε να έχετε θετικά συναισθήματα (ευτυχία, ικανοποίηση, συναισθήματα αγάπης)
Διαρκή συναισθήματα άγχους ή σωματικές αντιδράσεις
- δυσκολία να κοιμηθείτε
- προβλήματα προσοχής ή εστίασης
Τα σημάδια του PTSD στους εφήβους είναι παρόμοια με αυτά των ενηλίκων αλλά το PTSD στα παιδιά μπορεί να εμφανίζεται λίγο διαφορετικά. Τα μικρότερα παιδιά μπορούν να παρουσιάσουν και να αναπαραστήσουν το τραύμα μέσα από το παιχνίδι, ή τις ζωγραφιές τους.
Τα συμπτώματα συνήθως ξεκινούν μέσα στον πρώτο μήνα μετά το τραύμα, αλλά μπορεί να μην εμφανιστούν μέχρι να περάσουν μήνες ή και χρόνια. Αυτά τα συμπτώματα συχνά συνεχίζονται για χρόνια μετά το τραύμα.
Το PTSD μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως ξαφνική, βραχυπρόθεσμη απόκριση (που ονομάζεται οξεία διαταραχή στρες ) σε ένα συμβάν και μπορεί να διαρκέσει πολλές ημέρες ή έως και έναν μήνα.
Τα άτομα με PTSD μπορεί να μην λαμβάνουν επαγγελματική βοήθεια επειδή πιστεύουν ότι είναι κατανοητό να νιώθουν φόβο μετά από ένα τραυματικό γεγονός. Μερικές φορές, οι άνθρωποι μπορεί να μην αναγνωρίζουν τη σχέση μεταξύ των συμπτωμάτων τους και του τραύματος.
Δάσκαλοι, γιατροί, σχολικοί σύμβουλοι, φίλοι και άλλα μέλη της οικογένειας που γνωρίζουν καλά ένα παιδί ή έναν έφηβο μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση των συμπτωμάτων του PTSD.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ PTSD
Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία είναι πολύ αποτελεσματική για άτομα που αναπτύσσουν PTSD. Αυτός ο τύπος θεραπείας διδάσκει τρόπους αντικατάστασης αρνητικών συναισθημάτων με πιο θετικές σκέψεις
Η θεραπεία απευαισθητοποίησης και επανεπεξεργασίας των κινήσεων των ματιών (EMDR) συνδυάζει τη γνωστική θεραπεία με κατευθυνόμενες οφθαλμικές κινήσεις. Αυτό έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στη θεραπεία ατόμων όλων των ηλικιών με PTSD.
Η παιγνιοθεραπεία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μικρών παιδιών με PTSD που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν άμεσα το τραύμα.
Η ομαδική θεραπεία ή οι ομάδες υποστήριξης είναι βοηθητικές. Οι ομάδες αυτές, παρέχουν ένα ασφαλές μέρος για να μοιραστείτε συναισθήματα.
Η ύφεση της PTSD μπορεί να επιτευχθεί με ψυχοθεραπείες εστιασμένες στο τραύμα, αλλά απαιτεί πολύ χρόνο και τα αποτελέσματά της διαφέρουν σε κάθε άτομο. Έτσι, γίνονται έρευνες σχετικά με την φαρμακευτική αντιμετώπιση του PTSD. Για παράδειγμα, παρατηρήθηκε πως η προπρανολόλη-ένας μη εκλεκτικός β-αδρενεργικός ανταγωνιστής- παρεμβαίνει στην ανασυγκρότηση της μνήμης, υποδηλώνοντας την πιθανή χρήση της ως φαρμακολογική θεραπεία σε καταστάσεις που περιλαμβάνουν αυξημένες διεισδύσεις στη μνήμη, όπως η PTSD. Με τη χρήση προπρανολόλης, ο ασθενής, δηλαδή, δεν μπορεί να συνδέσει την ανάμνηση με το συναίσθημα, με αποτέλεσμα οι δυσάρεστες συναισθηματικές αντιδράσεις του ασθενή να μειώνονται , όταν επαναφέρει το περιστατικό στη μνήμη του, χωρίς να είναι καταδικασμένος να ζει με την άσχημη ανάμνηση. Ωστόσο, η χρήση της προπρανολόλης έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις, καθώς η αποτελεσματικότητά της είναι αμφιλεγόμενη.
Η εμφάνιση του PTSD στους εργαζομένους του τομέα της υγείας στην COVID-19 εποχή
Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν προβλήματα ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας της νόσου του κορωνοϊού . Η διαταραχή μετατραυματικού στρες ήταν η πιο κοινή διαταραχή ψυχικής υγείας που αναφέρθηκε από τους επαγγελματίες υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, ακολουθούμενη από άγχος, κατάθλιψη και αγωνία. Εντοπίστηκαν συνολικά 38 μελέτες που ανέφεραν προβλήματα ψυχικής υγείας των εργαζομένων στον τομέα της υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Η κατανομή των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που αναλύθηκε σε αυτήν την ανασκόπηση περιελάμβανε 27,9% γιατρούς, 43,7% νοσηλευτές και 7,0% σε άλλους εργαζομένους στον τομέα της υγείας.
Αντί επιλόγου
Στις πρώτες του θεωρίες για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, ο Sigmund Freud υπέθεσε ότι το άτομο έχει στάδια ψυχολογικής ανάπτυξης: αυτό του σχηματισμού μιας ασυνείδητης άμυνας ενάντια στον πόνο και το σοκ μέσω της απομάκρυνσης από τα ερεθίσματα της δυσαρέσκειας και τελικά τη συνειδητή αποδοκιμασία μιας παρόρμησης μέσω της χρήσης της κρίσης. Μεγάλο μέρος της πρώιμης δουλειάς του επικεντρώθηκε στα τραυματικά σοκ που είχαν υποστεί οι ασθενείς του κατά τη διάρκεια της ζωής τους, όπως ατυχήματα στον χώρο εργασίας, απώλεια ζωής αγαπημένων προσώπων, εμπλοκή σε πόλεμο και σεξουαλική επίθεση. Αυτό που γνωρίζουμε εδώ και αρκετό καιρό είναι ότι το τραύμα << δεν σέβεται>> τα πρόσωπα, την κατάσταση ή την πνευματική ικανότητα του ατόμου και ότι οι επακόλουθες συνέπειες του τραύματος μπορούν να βλάψουν σημαντικά τον άνθρωπο στην ολότητα του,αν δεν δωθεί η απαραίτητη σημασία στην ψυχική υγεία του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8672952/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34036925/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33612830/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29325446/
Μπάτσαρη Ελένη
Φοιτήτρια Νοσηλευτικής στο ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Κοινοποιήστε



Παραφίμωση: Αίτια, Συμπτώματα, Επιπλοκές και Θεραπευτική Αντιμετώπιση
Η παραφίμωση είναι μία επείγουσα ιατρική κατάσταση κατά την οποία η ακροποσθία, δηλαδή το δέρμα που καλύπτει την κεφαλή του πέους, δεν επιστρέφει στη φυσιολογική της θέση μετά την έλξη προς τα πίσω

Συνέντευξη με την ειδικευόμενη ψυχίατρο Κουνατιάδου Χριστίνα
H ειδικευόμενη ψυχίατρος Κουνατιάδου Χριστίνα απαντάει στις ερωτήσεις μας σχετικά με το επάγγελμα της στην Ελλάδα
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Βρείτε μας στο Facebook και στο Instagram
Επικοινωνία
Η ομάδα μας
Διαφημιστείτε στη truemed.gr
Όροι χρήσης
Προσωπικά δεδομένα
Copyright©Truemed
Για περισσότερη ζωή
Designed – Developed by Premiumweb.gr
| Επικοινωνία | Η ομάδα μας | Διαφημιστείτε στη truemed.gr| | Όροι χρήσης | Προσωπικά δεδομένα | Copyright©Truemed | |Για περισσότερη ζωή |
Designed – Developed by Premiumweb.gr


© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.