Οσφυϊκή Δισκοκήλη: Πάθηση-«κόλαφος» για την σπονδυλική στήλη

Πετσίνη Έφη

 Η σπονδυλική στήλη αποτελείται συνήθως από 33 σπονδύλους, οι οποίοι παρεμβάλλονται από σπογγώδεις δίσκους ,τους επονομαζόμενους μεσοσπονδύλιους δίσκους. Οι σπόνδυλοι αυτοί κατανέμονται σε 5 μοίρες: 

1. την αυχενική μοίρα, η οποία εντοπίζεται στην περιοχή του λαιμού και αποτελείται από 7 σπόνδυλους,
2. τη θωρακική μοίρα, η οποία εντοπίζεται στην περιοχή του στήθους και αποτελείται από 12 σπόνδυλους,
3. την οσφυϊκή μοίρα, η οποία εντοπίζεται στην κατώτερη ράχη και συγκροτείται από 5 σπόνδυλους,
4. την ιερή μοίρα, η οποία προσεγγίζεται κάτω από τη μέση και αποτελείται από 5 σπόνδυλους,
5. τη  κοκκυγική μοίρα, η οποία βρίσκεται στη λεγόμενη ουρά και αποτελείται από 4 σπόνδυλους.

Με την πάροδο του χρόνου, η σπονδυλική στήλη φθείρεται πολλές φορές είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω παθολογικών αιτιών. Συγκεκριμένα, στην περιοχή της οσφυϊκής μοίρας εμφανίζεται μεσοσπονδύλια κήλη ή αλλιώς δισκοκήλη ανάμεσα στον τέταρτο και πέμπτο σπόνδυλο ή στον πέμπτο οσφυϊκό σπόνδυλο και τον πρώτο ιερό. Καθώς ο δίσκος πιέζει τη σπονδυλική στήλη, ο εσωτερικός πυρήνας μπορεί να «γλιστρήσει» έξω από το δακτύλιο πιέζοντας τις νευρικές ρίζες που βρίσκονται εγγύτερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση μουδιάσματος, παρατεταμένου πόνου και αδυναμία κάτω άκρων. 

Η οσφυϊκή δισκοκήλη αποτελεί μια από τις πιο συχνές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Η νόσος εμφανίζεται σχετικά συχνά σε νεαρά άτομα, καθώς και σε άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας. Η συχνότητα εμφάνισης δισκοπάθειας, όπως διαφορετικά ονομάζεται η νόσος, είναι περίπου 5 έως 20 περιπτώσεις ανά 1000 ενήλικες ετησίως και είναι πιο συχνή στον ανδρικό πληθυσμό από ότι στο γυναικείο με αναλογία 2:1. Ο ηλικιακός πληθυσμός που προσβάλλεται συχνότερα από την πάθηση αυτή είναι ηλικίες 30-50 ετών και οι ασθενείς που εμφανίζουν πόνο στην πλάτη έχουν πιθανότητα νόσησης από δισκοπάθεια, περίπου 5%.

Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου αναφέρεται στην πίεση που προκαλούν οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, οι οποίοι λειτουργούν ως βοηθητικά «μαξιλάρια» για να απορροφούν τους κραδασμούς, όταν η σπονδυλική στήλη εκτελεί κινήσεις (έκταση, κάμψη) ή όταν σηκώνει βάρος. Ο δίσκος που βρίσκεται μεταξύ των σπονδύλων έχει ένα μαλακό ζελέ στο κέντρο του, το οποίο ονομάζεται πυρήνας και μοιάζει σαν «τσίχλα». Ο πυρήνας είναι εγκλεισμένος σε ένα πιο σκληρό, ελαστικό δακτύλιο. Η εμφάνιση της κήλης προκύπτει όταν σπάσει ο δακτύλιος και ο πυρήνας διαρρεύσει προς τα έξω πιέζοντας τα πλησιέστερα νεύρα, με αποτέλεσμα να υπάρχει αδυναμία κυρίως στο πόδι.

Από τι μπορεί να προκληθεί ρήξη μεσοσπονδύλιου δίσκου;

• Ηλικία: Όσο μεγαλώνουμε οι δίσκοι μας μπορούν να «φθαρούν», όπως μπορεί να φθαρεί και το δέρμα μας, με την εμφάνιση ρυτίδων.

• Γενετική: Μερικοί άνθρωποι κληρονομούν μια προδιάθεση στην εμφάνιση δισκοκήλης.

• Κάπνισμα:  Έχει βρεθεί ότι το κάπνισμα μειώνει τη παροχή οξυγόνου στους δίσκους, με αποτέλεσμα να διασπώνται πιο γρήγορα.

• Τρόπος ζωής: Η ανελλιπής άσκηση μπορεί να οδηγήσει στην κακή λειτουργία των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

• Κακή στάση σώματος: H μη ισορροποιημένη στάση σώματος και το να σηκώνουμε διαρκώς βάρος ή οι απότομες κινήσεις της μέσης μπορούν να οδηγήσουν αργά ή γρήγορα σε ταλαιπωρία των «μηχανισμών απορρόφησης των κραδασμών», των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

• Βάρος: Το αυξημένο σωματικό βάρος προκαλεί πίεση στους δίσκους στο κάτω μέρος της πλάτης.

Πώς καταλαβαίνω ότι έχω δισκοπάθεια;

Οι περισσότεροι «φθαρμένοι» μεσοσπονδύλιοι δίσκοι εντοπίζονται στην κατώτερη μοίρα, αλλά μπορούν να φθείρουν και την περιοχή του λαιμού. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από τη θέση του μεσοσπονδύλιου δίσκου ή από την περίπτωση που ο δίσκος πιέζει κάποιο νεύρο, με αποτέλεσμα έντονο μούδιασμα, αλλά μπορεί να επιδεινωθούν μετά από παρατεταμένη καθιστική ζωή ή ορθοστασία τη νύχτα καθώς και έντονο περπάτημα.

• Πόνος στο πόδι: Ύστερα από την πίεση του νεύρου στη σπονδυλική στήλη, αυτό θα μπορεί να αποφέρει πόνο στο πόδι και ειδικότερα τους γλουτούς, το μηρό καθώς και τη γάμπα. Ο πόνος αυτός μπορεί εύκολα να επιδεινωθεί με την απότομη κίνηση, το βήχα, το φτέρνισμα ή την ορθοστασία για μεγάλες χρονικές περιόδους.

• Μούδισμα: Το μούδιασμα ή αλλιώς «μυρμήγκιασμα» αντανακλάται εξαιτίας της πίεσης του νεύρου από τη σπονδυλική στήλη. Ο πόνος είναι ιδιαίτερα οξύς, με απόρροια πολλές φορές τα άτομα να πιστεύουν ότι ο πόνος μπορεί να οφείλεται και σε πάθηση του ποδιού. Ενώ, συχνά μπορεί να εμφανιστούν μειωμένα αντανακλαστικά στο γόνατο ή τον αστράγαλο.

• Αδυναμία: Οι μύες που βασίζονται στα προσβεβλημένα νεύρα τείνουν να αδυνατούν και να εξασθενούν. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μη  ορθή ικανότητα διατήρησης του βάρους αντικειμένων, καθώς συχνά και την ικανότητα να παραπατήσει κανείς.

Πώς μπορεί να διαγνωστεί η δισκοκήλη;

• Ακτινογραφία: Η απλή ακτινογραφία χρησιμοποιείται βοηθητικά στην αξιολόγηση του πληγείσα σπονδύλου. Η συγκεκριμένη απεικονιστική παρουσιάζει τη δομή των σπονδύλων και το περίγραμμα των αρθρώσεων.

• Υπολογιστική τομογραφία (CT ή CAT scan): Διαγνωστική εικόνα, όπου ένας υπολογιστής αναγνωρίζει εικόνες Χ δείχνοντας το μέγεθος του σπονδυλικού σωλήνα, το περιεχόμενό του, όπως και τις δομές γύρω από αυτόν.

• Μαγνητική τομογραφία (MRI): Η πιο κοινή απεικόνιση για τη διάγνωση δισκοπάθειας. Διαγνωστική εξέταση των δομών του σώματος μέσω τρισδιάστατων εικόνων. Μπορεί να απεικονίσει το νωτιαίο μυελό, τις ρίζες των νεύρων, καθώς και τις γύρω περιοχές. Η εξέταση αυτή μπορεί να παρέχει ευκρινέστερη εικόνα για την διάγνωση του θεράποντα ιατρού.

Ποια είναι η θεραπεία;

Η δισκοπάθεια δεν αποτελεί μια πάθηση που έχει ως αποτέλεσμα το χειρουργείο. Η αρχική θεραπεία δισκοκήλης πρέπει να είναι περιορισμένη, εκτός αν ο ασθενής έχει σοβαρό νευρολογικό τραυματισμό. Αρχικά, χρειάζεται σωστή τοποθέτηση της σπονδυλικής στήλης  με θέση ανάπαυσης του νεύρου με κεκαμμένα γόνατα, αν ο πόνος διαρκεί για 2 με 3 εβδομάδες. Μια εναλλακτική λύση αποτελεί η φυσικοθεραπεία, η οποία δεν ενδείκνυται εξαρχής ή τουλάχιστον αφού περάσουν οι 3 πρώτες εβδομάδες εμφάνισης πόνου. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει απαλό μασάζ, θεραπεία με πάγο και θερμότητα και ασκήσεις διατάσεων. Επίσης, τα φάρμακα για τον πόνο και τα μυοχαλαρωτικά μπορεί να συνεισφέρουν σημαντικά σε συνδυασμό με τη φυσικοθεραπεία. Η χειρουργική επέμβαση συνίσταται εάν τα φάρμακα δεν ελαττώνουν ή δεν μηδενίζουν εντελώς τον πόνο. Εάν δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και αυξάνεται η  αδυναμία του κάτω άκρου μπορεί το πρόβλημα να χρήζει άμεσης χειρουργικής επέμβασης, προκειμένου να διατηρηθεί η λειτουργία του νεύρου. Η χειρουργική επέμβαση είναι σχεδόν πάντοτε η τελευταία λύση καθώς δεν οδηγεί σε προβλέψιμα αποτελέσματα. Η αντιμετώπιση με χειρουργική επέμβαση οφείλεται στην περίπτωση που ο δίσκος που έχει εκφυλιστεί βρίσκεται μεταξύ τέταρτου και πέμπτου οσφυϊκού σπονδύλου ή πέμπτου οσφυϊκού και πρώτου ιερού σπονδύλου .Τα οφέλη της χειρουργικής επέμβασης είναι μέτρια και τείνουν να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου μετά την χειρουργική επέμβαση.

Πώς να προλάβω την πιθανή εμφάνιση δισκοκήλη;

• Τακτική Άσκηση:  Η ενδυνάμωση των μυών του κορμού σταθεροποιούν τη σπονδυλική στήλη. Χρειάζεται να διατηρούμε καλή στάση σώματος για τη μείωση της πίεσης στην σπονδυλική στήλη και τους μεσοσπονδύλιους δίσκους που φυσιολογικά απορροφούν τους κραδασμούς. Η ίσια και ευθυγραμμισμένη πλάτη προλαμβάνει την φθορά όταν διατηρούμε καθιστική ζωή για μεγάλες χρονικές περιόδους.

• Σωστή μετακίνηση βαρέων αντικειμένων: Tα πόδια είναι υπεύθυνα για τη σωστή μετακίνηση βαρέων αντικειμένων και όχι η πλάτη. Επομένως, το σωστό σήκωμα αντικειμένων λειτουργεί προληπτικά στις φθορές.

• Διακοπή καπνίσματος: Το κάπνισμα μπορεί να φθείρει τη σπονδυλική στήλη καθώς δε μεταφέρεται επαρκής ποσότητα οξυγόνου στους μεσοσπονδύλιους δίσκους και γενικότερα τους σπονδύλους.

• Υγιές βάρος: Tο υπερβολικό βάρος δημιουργεί πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη, καθιστώντας την, επιρρεπή στην εμφάνιση δισκοπάθειας.

Βιβλιογραφικές πηγές:

https://i-physio.gr/%CF%80%CE%B1%CE%B8%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/%CF%83%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BB%CE%B7%CF%82/%CE%B4%CE%B9%CF%83%CE%BA%CE%BF%CE%BA%CE%AE%CE%BB%CE%B7-%CE%BA%CE%AE%CE%BB%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CF%83%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%AF%CF%83%CE%BA%CE%BF/

https://www.spinehealth.gr/mesi/diskokili/therapeia/

https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/lumbar-disc-disease-herniated-disc

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441822/

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/herniated-disk/symptoms-causes/syc-20354095

https://www.aans.org/Patients/Neurosurgical-Conditions-and-Treatments/Herniated-Disc

https://orthopedia.gr/pathiseis/spondyliki-stili/diskoplastiki-me-gel-discogel/

https://www.daily-news.gr/health/oxia-diskokili-paresi-nevrou/