Μόλυνση των υδάτων λόγω της αποσύνθεσης των νεκρών ψαριών

Μαρίνα Αντωναράκη

Κατά την αποσύνθεση των  ψαριών του γλυκού νερού αυξάνεται το μικροβιακό φορτίο επιβλαβών βακτηρίων. Αυτά είναι ικανά να επηρεάσουν αρνητικά το περιβάλλον και την υγεία τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων. 

Μερικά από τα πιο κοινά βακτήρια που φαίνεται να αναπτύσσονται κατά τη διαδικασία αυτής της αποσύνθεσης περιλαμβάνουν τη γνωστή Escherichia coli, δηλαδή πρόκειται για βακτήρια που βρίσκονται στα κόπρανα ζώων και ανθρώπων και  μπορούν να αναπτυχθούν κατά την αποσύνθεση της οργανικής ύλης. Ορισμένα στελέχη της E. coli είναι παθογόνα και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές γαστρεντερικές λοιμώξεις. Σε επόμενο στάδιο φαίνεται να διαδραματίζει ρόλο η Salmonella. Τα βακτήρια της σαλμονέλας είναι γνωστά για την πρόκληση πολλών τροφιμογενών λοιμώξεων. Έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν κατά την αποσύνθεση των ψαριών και να μολύνουν το νερό, προκαλώντας ασθένειες στους ανθρώπους είτε από την κατανάλωση αυτού είτε γενικά με την επαφή τους με αυτό. Ακολουθούν τα Clostridium. Αυτά τα αναερόβια βακτήρια μπορούν να επιβιώσουν σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου και είναι γνωστά για την παραγωγή τοξινών, πχ της τοξίνη του τετάνου από το Clostridium tetani και της αλλαντίασης από το Clostridium botulinum. Αν και δε είναι συνηθισμένο ορισμένα είδη Clostridium μπορούν πράγματι  να προκαλέσουν κάποιες ασθένειες και δηλητηριάσεις. Έπονται τα βακτήρια του γένους Aeromonas. Αυτά βρίσκονται συνήθως σε γλυκό νερό και μπορούν να προκαλέσουν ποικίλες λοιμώξεις  δέρματος, γαστρεντερικές παθήσεις, και σπανίως σηψαιμία. Έχουν παρατηρηθεί και τα Pseudomonas. Πρόκειται για βακτήρια που ζουν στο νερό και το έδαφος και μπορούν να αναπτυχθούν ελεύθερα σε περιβάλλοντα πλούσια σε οργανική ύλη. Ορισμένα είδη, όπως το Pseudomonas aeruginosa, είναι ικανό   να προκαλέσει λοιμώξεις, κυρίως  σε άτομα που έχουν ήδη εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. 

Αν θέλαμε να συνοψίσουμε τις πιθανές συνέπειες για την υγεία των ανθρώπων  θα λέγαμε τα παρακάτω βάσει των στοιχείων που έως τώρα έχουν καταγραφεί. Στην αρχή λοιπόν έχουμε τις γαστρεντερικές λοιμώξεις με συμπτώματα όπως διάρροια, κοιλιακός πόνο, ναυτία, έμετο και πυρετό. Σε σοβαρές περιπτώσεις υπάρχει περίπτωση αιματηρής διάρροιας και αφυδάτωσης, η οποία μπορεί να καταστεί επικίνδυνη, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες  όπως τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. (Τα υπεύθυνα βακτήρια: Escherichia coli και Salmonella).

Έπειτα έχουν παρατηρηθεί δερματικές λοιμώξεις όπως εξανθήματα, έλκη, ερυθρότητα, φλεγμονή και πυρετός. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν αποστήματα ή κυτταρίτιδα.( Τα υπεύθυνα βακτήρια: Aeromonas και Pseudomonas aeruginosa, ιδιαίτερα αν υπάρχουν ανοιχτές πληγές ή κοψίματα.

Στη συνέχεια ακολουθούν οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος με συμπτώματα όπως το βήχα, δυσκολία στην αναπνοή- δύσπνοια, πυρετό, και πνευμονία.

Επιπλέον σηψαιμία και σοβαρές λοιμώξεις φέρουν συμπτώματα όπως πυρετό, ρίγη, ταχυκαρδία, υπόταση, και σύγχυση. Η σηψαιμία μάλιστα μπορεί να οδηγήσει σε πολυοργανική ανεπάρκεια και θάνατο αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα.( Τα υπεύθυνα βακτήρια: Pseudomonas aeruginosa και ορισμένα είδη Aeromonas).

Επιπροσθέτως κάποιες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος είναι πιθανές με συμπτώματα όπως πόνο κατά την ούρηση, συχνουρία, αίμα στα ούρα, και πυρετό. Ακόμα  φαίνεται ότι υπάρχουν και νευροτοξικές επιπτώσεις με συμπτώματα όπως αδυναμία, ζάλη, θολή όραση, και σπανίως παράλυση.( Τα υπεύθυνα βακτήρια: Clostridium botulinum, λόγω των νευροτοξινών που παράγουν.) 

Η πρόληψη λοιπόν της μόλυνσης από αυτά τα βακτήρια απαιτεί την αποφυγή της επαφής με μολυσμένο νερό, τη σωστή επεξεργασία και διαχείριση των τροφίμων, και την άμεση ιατρική φροντίδα σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων, για αυτό και επιβάλλεται η καθαριότητα του περιβάλλοντος με τη σωστή απομάκρυνση των νεκρών ψαριών.

Τα βακτήρια που αναπτύσσονται κατά την αποσύνθεση ψαριών και άλλων οργανικών υλικών μπορούν να διεισδύσουν στη ζωή του ανθρώπου μέσω διάφορων οδών, προκαλώντας λοιμώξεις και ασθένειες. Εδώ είναι οι κύριοι τρόποι με τους οποίους τα βακτήρια μπορούν να εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα . Επί παραδείγματι η κατανάλωση μολυσμένου νερού που έχει μολυνθεί με βακτήρια από νεκρά ψάρια ή άλλες πηγές μπορεί να προκαλέσει διάφορες γαστρεντερικές λοιμώξεις.

 Η κατάνάλωση μολυσμένων θαλασσινών ή ψαριών ειδικά αν  δεν έχουν μαγειρευτεί και σωστά μπορεί να οδηγήσει σε τροφικές δηλητηριάσεις και λοιμώξεις. Η κολύμβηση από την άλλη σε μολυσμένα νερά ή η συμμετοχή σε δραστηριότητες αναψυχής, όπως  το ψάρεμα, μπορεί να επιτρέψει στα βακτήρια να έρθουν σε επαφή με το δέρμα ή να εισέλθουν στο σώμα μέσω των βλεννογόνων, όπως τα μάτια, η μύτη ή το στόμα. Κρίσιμες είναι και οι ανοιχτές πληγές ή τα κοψίματα που επίσης ερχονται σε επαφή με αυτό το μολυσμένο νερό οδηγώντας σε δερματικές λοιμώξεις ή ακόμα και σε σηψαιμία.

 Η εισπνοή αερολυμάτων ή σταγονιδίων από τα μολυσμένα ύδατα ενδέχεται να περιέχουν υψηλό φορτίο παθογόνων  βακτηρίων προκαλώντας έτσι  αναπνευστικές λοιμώξεις. Δεν πρέπει να λησμονηθούν οι περιπτώσεις όπου έχουν μολυνθεί οι επιφάνειες, τα εργαλεία και γενικά ο εξοπλισμός των δραστηριοτήτων που είναι συνυφασμένα με το νερό με βακτήρια από νεκρά ψάρια ή μολυσμένα ύδατα όπως πάγκοι εργασίας, εξοπλισμός ψαρέματος κλπ, καθώς  μπορούν να αποτελέσουν πηγή μετάδοσης, ειδικά αν οι άνθρωποι δεν προβούν σε πλύση χεριών μετά την επαφή. Είναι εύλογο ότι η κατανάλωση μολυσμένου νερού ή η πλύση τροφίμων με μολυσμένο νερό τροφίμων αποτελεί επίσης κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Όπως συνάγεται από τα ανωτέρω η παρουσία αυτών των βακτηρίων οδηγεί σε σημαντική μόλυνση των υδάτων, καθιστώντας τα επικίνδυνα για κατανάλωση ή χρήση. Αυτό μας καλεί σε άμεση δράση καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Για τον λόγο αυτό κρίνεται επιτακτική η ανάγκη για άμεση απομάκρυνση όλων των νεκρών ψαριών και ταυτόχρονα καλούνται οι δημοτικές αρχές και όχι μόνο στη κατάλληλη διαχείριση των υδάτων  για την πρόληψη των ασθενειών. Η ύπαρξη επιβλαβών βακτηρίων, όπως αυτών που αναπτύσσονται κατά την αποσύνθεση των ψαριών γλυκού νερού, μπορεί να επιφέρει και το θανατο αν δε ληφθούν μέτρα. Αυτά τα βακτήρια μπορούν να μολύνουν το νερό, την τροφή και γενικά να επιφέρουν μια περιβαλλοντική ρύπανση, προκαλώντας έτσι μια σειρά από ασθένειες και λοιμώξεις.

Βιβλιογραφικές πηγές: