Παιδική σχιζοφρένεια: Χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες

31-10-2021

 Τζουάνας Θεόδωρος Μάριος

Εισαγωγή

 

Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας (WHO)  η σχιζοφρένεια είναι μια χρόνια και σοβαρή ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από διαταραχές στην σκέψη, τα συναισθήματα, την αίσθηση του εαυτού και την συμπεριφορά. Πέρα από τους ενήλικες η διαταραχή αυτή μπορεί να εμφανιστεί και στα παιδιά με έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τα 12 έτη. Η σχιζοφρένεια στην παιδική ηλικία συνιστά έναν σοβαρότερο τύπο σπάνιας διαταραχής σε σύγκριση με την εμφάνιση της νόσου στους ενήλικες. Ο επιπολασμός της νόσου είναι <1/10.000 πριν την ηλικία των 12 ετών, ενώ αυξάνεται δραματικά και ανέρχεται σε 0,23% στην ηλικία 12 με 18 ετών. Ο Eugene Bleuler ανέφερε ότι το 0,5–1% των περιπτώσεων σχιζοφρένειας εμφάνισαν έναρξη πριν την ηλικία των 10 ετών, ενώ το 4% πριν τα 15 έτη.

 

Η παιδική σχιζοφρένεια υποδιαιρείται σε:

  • Σχιζοφρένεια με πολύ πρώιμη έναρξη (Childhood Onset Schizophrenia), με τεκμηριωμένα ψυχωσικά συμπτώματα πριν τα 12 έτη.
  • Σχιζοφρένεια με πρώιμη έναρξη, με τεκμηριωμένα ψυχωσικά συμπτώματα πριν τα 18 έτη.

 

Κλινική εικόνα και διάγνωση

 

Η σχιζοφρένεια μπορεί να διαγνωστεί στα παιδιά όπως και στους ενήλικες, χρησιμοποιώντας τα κριτήρια διάγνωσης κατά DSM-IV και ICD-10. Τα πρόδρομα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν και πριν την έναρξη της ενεργού φάσης της σχιζοφρένειας (π.χ. παραληρητικές ιδέες και ψευδαισθήσεις) με απλούστερο περιεχόμενο από των ενηλίκων σύμφωνα με την αναπτυξιακή φάση των παιδιών.

Τα πρόδρομα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  •  Διαταραχές σκέψης: παράξενες ιδέες, αποδιοργανωμένο λόγο, περίεργα όνειρα.
  • Διαταραχές συναισθήματος: οξύθυμη ή καταθλιπτική συμπεριφορά, περίεργο άγχος και φόβους, καχυποψία για τους γύρω του.
  • Διαταραχές συμπεριφοράς: απομάκρυνση από την οικογένεια και τους φίλους, προβληματικό ύπνο, βίαιη και επιθετική συμπεριφορά.

Έχουν παρατηρηθεί πρόδρομα συμπτώματα της σχιζοφρένειας ακόμη και από την βρεφική ηλικία, όπως λήθαργος στα βρέφη, εμμονές, υποτονία και φόβο.

 

Η κλινική εικόνα της παιδικής σχιζοφρένειας χαρακτηρίζεται (όπως και στους ενήλικες) από ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες, διαταραχή στην δομή της σκέψης, αρνητικά συμπτώματα και κατατονική συμπεριφορά. Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις αποτελούν το σύμπτωμα με τη μεγαλύτερη εμφάνιση(80-100%), ενώ οι οπτικές και σωματικές ψευδαισθήσεις υπάρχουν σε μικρότερο ποσοστό (13-46%). Οι παραληρητικές ιδέες είναι πιο σπάνιες στην παιδική ηλικία. Μόλις το 50% των περιπτώσεων εμφάνισε παραληρητικές ιδέες όπως ιδέες καταδίωξης, μεγαλείου ή θρησκευτικές ιδέες. Τα μικρότερης ηλικίας παιδιά έχουνε απλουστευμένες παραληρητικές ιδέες που το περιεχόμενό τους περιορίζεται στους γονείς, τα μέλη της οικογένειας, σε φαντάσματα ή ζώα.

Αιτιολογικοί παράγοντες

 

Μελέτες υποστηρίζουν ότι η παιδική σχιζοφρένεια εμφανίζει οικογενή προδιάθεση και πιθανόν κληρονομική επιβάρυνση. Συγγενείς των ασθενών με παιδική σχιζοφρένεια έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαταραχών σχιζοφρενικού φάσματος σε σχέση με συγγενείς ασθενών που εκδήλωσαν σχιζοφρένεια αλλά όχι στην παιδική ηλικία. Ορισμένες μελέτες ενοχοποιούν συγκεκριμένα χρωμοσώματα (6,13,22) για την εκδήλωση της νόσου, όμως υπάρχουν αμφιβολίες για τον τρόπο με τον οποίο μεταβιβάζεται η σχιζοφρένεια.

Η αιτιολογία της σχιζοφρένειας μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαταραγμένων σχέσεων επικοινωνίας γονέων-παιδιού. Στην περίπτωση που τα μηνύματα που λαμβάνει το παιδί από την οικογένεια είναι αλληλοσυγκρουόμενα, με αποτέλεσμα το παιδί να μην μπορεί να επικοινωνήσει, η νόσος εμφανίζεται ως προσπάθεια του παιδιού να αντιμετωπίσει το έλλειμμα επικοινωνίας. Ακόμη το διαταραγμένο οικογενειακό περιβάλλον όπως η κατεστραμμένη οικογενειακή δομή και η σύγχυση των ρόλων των γονέων περιλαμβάνονται στην αιτιολογία της σχιζοφρένειας. Τέλος τα αρνητικά γεγονότα όπως ο θάνατος γονέα, το διαζύγιο και οι κακές διαπροσωπικές σχέσεις με τους γονείς είναι πιθανοί αιτιολογικοί παράγοντες για την ανάπτυξη σχιζοφρένειας.

 

Θεραπευτικές μέθοδοι

 

Η έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας είναι μείζονος σημασίας καθώς έχει αποδειχθεί ότι η καθυστέρηση στην θεραπεία σχετίζεται με αρνητικά αποτελέσματα για την πορεία της νόσου και των αρνητικών συμπτωμάτων. Η συνδυαστική θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική θεραπεία, οικογενειακή παρέμβαση και νοσηλεία. Η θεραπευτική ομάδα στην οποία ηγείται παιδοψυχίατρος περιλαμβάνει ψυχιατρικούς νοσηλευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, τα μέλη της οικογένειας και φαρμακοποιό.

Οι Goldstein και Miklowitz (1995) παρουσίασαν ένα θεραπευτικό σχήμα τριών φάσεων:

  1. Οξεία φάση: ανάγκη ελέγχου των οξέων συμπτωμάτων με φαρμακευτική αγωγή και περίθαλψη.
  2. Φάση σταθεροποίησης: συνδυασμός θεραπευτικής αγωγής και ψυχοκοινωνική θεραπεία.
  3. Φάση συντήρησης: συνεχής ολιστική φροντίδα των παιδιών που νοσούν.

 

Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει αντιψυχωσικά φάρμακα πρώτης γενιάς ή τυπικά όπως αλοπεριδίνη, περφαιναζίνη και θειοθιξένη και άτυπα ή δεύτερης γενιάς αντιψυχωσικά όπως κλοζαπίνη, ολανζαπίνη (zyprexa), κουετιαπίνη, ρισπεριδόνη. Τα τυπικά αντιψυχωσικά είναι αποτελεσματικά στην θεραπεία των συμπτωμάτων, εντούτοις εμφανίζονται εξωπυραμιδικά συμπτώματα (όπως δυσκινησία, δυστονία) και άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες όπως αύξηση σωματικού βάρους, νευρικότητα, υπνηλία και ευερεθιστότητα.

Εξαιτίας των παραπάνω παρενεργειών στα παιδιά οι ανταγωνιστές των υποδοχέων (D2) της ντοπαμίνης έχουν αντικατασταθεί από τα νεότερα, άτυπα, αντιψυχωσικά τα οποία στοχεύουν τόσο στους ντοπαμινεργικούς όσο και στους σεροτονινεργικούς υποδοχείς. Τα νεότερα αντιψυχωσικά έχει διαπιστωθεί ότι είναι περισσότερο αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των αρνητικών συμπτωμάτων της σχιζοφρένειας ενώ δε συνδέονται με εξωπυραμιδικά συμπτώματα.

 Η ατομική ψυχοθεραπεία, όπως η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία με έναν καταρτισμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας, μπορεί να βοηθήσει στην μείωση του άγχους του παιδιού αλλά και στον περιορισμό των συμπτωμάτων της σχιζοφρένειας. Γνωρίζοντας για τη σχιζοφρένεια, το παιδί μπορεί να ανταπεξέλθει στις ανεπιθύμητες ενέργειες της νόσου και να συμμορφωθεί με την φαρμακευτική θεραπεία.

Η οικογενειακή θεραπεία προσφέρει υποστήριξη και εκπαίδευση στο παιδί και στην οικογένεια. Η παρέμβαση στην οικογένεια είναι πιθανό να συμβάλλει στην πρόληψη υποτροπών και στον μετριασμό των δυσκολιών που πιθανόν η οικογένεια αντιμετωπίζει λόγω του παιδιού με σχιζοφρένεια.

Η εκπαίδευση του παιδιού με σχιζοφρένεια σε κοινωνικές δεξιότητες (social skills training) είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της θεραπείας αφού πολλά παιδιά εμφανίζουν έλλειμμα σε δεξιότητες. Συνήθως τα παιδιά με σχιζοφρένεια έχουν προβλήματα στο σχολείο και δυσκολία να πραγματοποιήσουν καθημερινές δραστηριότητες όπως μπάνιο και ντύσιμο.

 

Νοσηλευτική διεργασία:

 

Αξιολόγηση: οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις, ιδέες μεγαλείου

Νοσηλευτική διάγνωση: διαταραγμένες διεργασίες της σκέψης που σχετίζονται με παραληρητικές ιδέες και αντίληψη του περιβάλλοντος ως απειλητικού.

Αντικειμενικοί σκοποί: μείωση των διαταραχών της σκέψης

Νοσηλευτικές παρεμβάσεις: 

  • Εκφράζουμε στο παιδί ότι κατανοούμε πως έχει παραληρητικές ιδέες αλλά δε συμμετέχουμε σε αυτές και δεν τις ενισχύουμε
  • Ενθαρρύνουμε το άτομο να εκφράζει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του
  • Χορηγούμε τα αντιψυχωσικά φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες
  • Εκτιμούμε την ανταπόκριση του ασθενούς στην θεραπεία και ανιχνεύουμε για τυχόν παρενέργειες
  • Εγκαθιστούμε θεραπευτική σχέση με το παιδί αλλά και τους γονείς και είμαστε ειλικρινείς και υποστηρικτικοί

Αξιολόγηση: αναμένουμε μείωση των παραληρητικών ιδεών

 

Συμπεράσματα:

 

Η παιδική σχιζοφρένεια, αν και σπάνια, μπορεί να εμφανιστεί με αυξημένη συχνότητα μέχρι την ηλικία των 12-18 ετών. Με βάση την ηλικία η σχιζοφρένεια κατηγοριοποιείται σε «σχιζοφρένεια με πολύ πρώιμη έναρξη» , με συμπτώματα σχιζοφρένειας πριν από τα 12 έτη και σε «σχιζοφρένεια πρώιμης έναρξης», με συμπτώματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Η κλινική εικόνα της παιδικής σχιζοφρένειας σχετίζεται με αυτή των ενηλίκων. Η εμφάνιση της νόσου συνδέεται τόσο με το προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον όσο και με την κληρονομικότητα. Τέλος η νόσος απαιτεί πολυδιάστατη θεραπευτική προσέγγιση με φαρμακευτική αγωγή, ψυχοθεραπεία και οικογενειακή υποστήριξη.

 

Κοινοποιήστε 

Παραφίμωση: Αίτια, Συμπτώματα, Επιπλοκές και Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Παραφίμωση: Αίτια, Συμπτώματα, Επιπλοκές και Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Η παραφίμωση είναι μία επείγουσα ιατρική κατάσταση κατά την οποία η ακροποσθία, δηλαδή το δέρμα που καλύπτει την κεφαλή του πέους, δεν επιστρέφει στη φυσιολογική της θέση μετά την έλξη προς τα πίσω

Βρείτε μας στο Facebook και στο Instagram

Επικοινωνία
 Η ομάδα μας
Διαφημιστείτε στη truemed.gr
Όροι χρήσης
Προσωπικά δεδομένα
Copyright©Truemed
Για περισσότερη ζωή
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

| Επικοινωνία | Η ομάδα μας | Διαφημιστείτε στη truemed.gr|  | Όροι χρήσης | Προσωπικά δεδομένα | Copyright©Truemed | |Για περισσότερη ζωή |
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.