Μη Μελανοματικός Καρκίνος του Δέρματος

Τόλιας Βασίλειος

Εισαγωγή 

Ο μη μελανωματικός καρκίνος του δέρματος κατατάσσεται μεταξύ των υπολοίπων δερματικών κακοηθειών ως ο πιο συχνά διαγνωσμένος(1) . Διαιρείται σε δύο κύριους υποτύπους στο βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα(5)(2) . Οι πιο συνήθεις περιοχές εμφάνισης αποτελούν η περιοχή της κεφαλής, του λαιμού και των άκρων(1) .  

Τύποι

Ο μη μελανωματικός καρκίνος του δέρματος αποτελείται  και από άλλους τύπους όπως:

• Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
• Πλακώδες καρκίνωμα (ακανθοκυτταρικό)
• Αγγειοσάρκωμα
• Δερματικό β-κυτταρικό λέμφωμα
• Δερματικό τ-κυτταρικό λέμφωμα
• Δερματοϊνοσάρκωμα
• Καρκίνωμα κυττάρων Merkel
• Καρκίνωμα των σμηγματογόνων αδένων(5)

Επιδημιολογικά Δεδομένα 

Η επίπτωση του μη μελανωματικού καρκίνου του δέρματος σε μετρήσεις που έγιναν σε λευκούς πληθυσμούς στην Ευρώπη, Αυστραλία και Η.Π.Α. έδειξαν αυξημένα ποσοστά εμφάνισης. Με την Αυστραλία να κατέχει την πρώτη θέση με ποσοστό  >1000/100.000 ανά έτος(10)(1) .   

Αίτια 

Η κύρια αιτία εμφάνισης αποτελεί η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Η υπεριώδης ακτινοβολία αποτελείται από τις εξής υποκατηγορίες UV-A, UV-B, UV-C(4) . Με την UV-A να αποτελεί το 90% της ηλιακής ακτινοβολίας και η UV-B το 10% ενώ η UV-C απορροφάται από την ατμόσφαιρα(1) . Η UV-A έχει μεγαλύτερο μήκος κύματος και εξαιτίας αυτού έχει την δυνατότητα να διεισδύει στο χόριο δημιουργώντας τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών. Η UV-B έχει μικρότερο μήκος συγκριτικά με την UV-A και για αυτό μπορεί και επηρεάζει την βασική στοιβάδα της επιδερμίδας, δημιουργώντας διμερεί θυμίνης. Τόσο η UV-A όσο και η UV-B συμβάλλουν στην δημιουργία καρκινικών κυττάρων ωστόσο, η UV-A συμβάλλει περισσότερο(11)(4) .

Παράγοντες Κίνδυνου

Πέρα από την καθημερινή ηλιακή έκθεση επιπρόσθετοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση αποτελούν, η ηλικία συγκεκριμένα, τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία εξαιτίας της μειωμένης ανοσολογικής απόκρισης(2)(3) . Επαγγέλματα που απαιτούν την πολύωρη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και η εκτέλεση τους λαμβάνεται σε εξωτερικούς χώρους σχετίζονται με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης. Ο τρόπος ζωής όπως το κάπνισμα, η λήψη αλκοόλ και η καθιστική ζωή κατέχουν σημαντικό ρόλο. Το οικογενειακό ιστορικό συμβάλει στην προδιάθεση εμφάνισης(2) . Ο φαινότυπος του δέρματος και οι χρόνιες φλεγμονώδεις δερματικές παθήσεις αποτελούν σημαντικό παράγοντα(4) . Τέλος, η λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως τα ανοσοκατασταλτικά που λαμβάνονται από μεταμοσχευμένους και από ασθενείς με χρόνια αυτοάνοσα νοσήματα επηρεάζοντας την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος(3) . 

Διάγνωση 

Η διάγνωση τίθεται αρχικά από αυτοεξέταση του ίδιου του ατόμου όπου εν συνεχεία απευθύνεται στον θεράποντα δερματολόγο(11) . Κατόπιν η κλινική εξέταση η οποία διενεργείτε από δερματολόγο θα συμβάλλει στην οριστική διάγνωση(7) . Η κλινική εξέταση αποτελείται από τη δερματοσκόπηση, απεικονιστική εξέταση όπως αξονική και μαγνητική με σκιαγραφικό και τέλος την βιοψία(6) .

Θεραπεία 

Τα στάδια της θεραπείας αποτελούν την ιστική βιοψία ή οποία πραγματοποιείται είτε με χειρουργική επέμβαση είτε με λέιζερ και συμβάλλουν στην αφαίρεση της δερματικής βλάβης και στην μετέπειτα μελέτη της στο εργαστήριο με σκοπό την εύρεση τυχόν κακοήθειας(11) . Σε εύρεση κακοήθειας ο ασθενείς ξεκινάει χημειοθεραπεία και ανοσοθεραπεία με στόχο την εξάλειψη των καρκινικών κυττάρων και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος(7)(8)(9) .

Πρόληψη 

Ο τομέας της πρόληψης όπως και σε κάθε άλλη πάθηση κατέχει πρωταρχικό ρόλο. Η συστηματική αυτοεξέταση και ο τακτικός δερματολογικός έλεγχος συμβάλλουν σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση και στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση. Ο αλγόριθμος ABCD(12) και η χρήση αντηλιακού αποτελούν σωτήριους παράγοντες για την πρόληψη εμφάνισης της νόσου(11) . 

Δεδομένου της σχέσης τοξικοεξάρτησης σε σύνδεση με το φύλο οι ψυχοδραστικές ουσίες πλήττουν πολλές γυναίκες που είναι σε ηλικία τεκνοποίησης. Σημαντικό να αποφύγει κανείς τα στερεότυπα πως οι γυναίκες χρήστριες είναι αδύνατον να μείνουν έγκυες όπως επίσης και το γεγονός ότι η επανένταξη μια τοξικοεαρτημένης γυναίκας στην κοινωνία μπορεί να επιτευχθεί μέσω της χρήσης. Η ηρωίνη διαταράσσει τον κύκλο της γυναίκας, την έμμηνο ρύση και συχνά προκαλούνται αμηνόροιες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές νεαρές γυναίκες να μην χρησιμοποιούν αντισύλληψη και μένουν έγκυες. Ακόμα περισσότερο στιγματισμένη φαίνεται να είναι η οροθετική εγκυμονούσα γυναίκα με επιπρόσθετα προβλήματα υγείας, καθώς το AIDS μπορεί να διαπεράσει και το έμβρυο.

Εδώ έρχεται να προστεθεί για ακόμα μία φορά η κοινωνική διάσταση του στίγματος στις γυναίκες χρήστριες. Η χρήση δεν ταυτίζεται με τη γυναίκα. Στερεοτυπικές αντιλήψεις έχουν αντίκτυπο στην σημερινή κοινωνία που θέλει τον άντρα να βρίσκεται μόνο στη χρήση. Η μαζική υπερεκπροσώπηση θα έλεγε κανείς των ανδρών στην ηρωίνη δεν παρατηρείται σε άλλο τέτοιο μεγάλο βαθμό και με τις ίδιες αναλογίες στις υπόλοιπες τοξικές ουσίες. Το κοινωνικό στίγμα αποκλείει τις γυναίκες πολλές φορές από την πρόσβασή τους στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς πολλές φορές οι ίδιες επιθυμούν να μην πάνε καθώς φοβούνται την αντιμετώπιση και τις συνέπειες που θα έχουν εάν τους εξαναγκάσουν σε θεραπεία, την ποινική δίωξη κι την εμπλοκή με τον νόμο ή ακόμα και την απώλεια της επιμέλειας των παιδιών τους. Κυριαρχούν συναισθήματα, όπως η ενοχή, ο φόβος, η ντροπή και αυτά δείχνουν τις κοινωνικές αναπαραστάσεις του στίγματος. Ο στιγματισμός των ουσιοεξαρτημένων έχει δύο επίπεδα με τα οποία λειτουργεί. Καταρχάς, η χρήση από μόνη της θεωρείται μια αποκλίνουσα συμπεριφορά για το άτομο και οι χρήστριες όπως αναφέρθηκε κι παραπάνω είναι τριπλά στιγματισμένες. Το τρίπτυχο (ψυχιατρική διαταραχή, αστεγία και χρήση) την ακολουθούν και δεν μπορεί να αποδεσμευτεί απ’ αυτό. Η άλλη έμφυλη διάσταση της ουσιοεξάρητησης σύμφωνα με την Μάτσα φαίνεται πως απομακρύνει τη γυναίκα από τον παραδοσιακό της ρόλο στο σπίτι, αυτού ως συντρόφου και μητέρας και εμφανίζεται και πλάι στιγματισμένη σε σχέση με τον άνδρα χρήστη (Μάτσα, 2020).

Μάλιστα η βιβλιογραφία αναφέρει πως σε σχετικές έρευνες στην Αμερική πολίτες  θεωρούν πιο ντροπιαστικό να είναι κανείς εξαρτημένος απ’ τα ναρκωτικά παρά να έχει μία ψυχική ασθένεια. Οι ερωτηθέντες ήταν απρόθυμοι να παντρευτεί ένας εν ενεργεία χρήστης άτομο της οικογένειάς τους ή να συνεργαστούν μαζί του στη δουλειά. Η αρνητική στάση και οι διακρίσεις ήταν βέβαια κυρίαρχες και για την ψυχική ασθένεια. Το βάρος του στιγματισμού φαίνεται πως ακολουθεί τα άτομα και η επικινδυνότητα επίσης. (Goldman, Pescosolido, McGinty,Barry, 2014

Βιβλιογραφία 

1. Ogata, D., Namikawa, K., Nakano, E., Fujimori, M., Uchitomi, Y., Higashi, T., … & Kawai, A. (2023). Epidemiology of skin cancer based on Japan’s National Cancer Registry 2016–2017. Cancer Science.
   https://doi.org/10.1111/cas.15823
2. Cai, H., Sobue, T., Kitamura, T., Sawada, N., Iwasaki, M., Shimazu, T., & Tsugane, S. (2020). Epidemiology of nonmelanoma skin cancer in Japan: Occupational type, lifestyle, and family history of cancer. Cancer Science, 111(11), 4257-4265.
   https://doi.org/10.1111/cas.14619
3. Pedersen, S. A., Gaist, D., Schmidt, S. A. J., Hölmich, L. R., Friis, S., & Pottegård, A. (2018). Hydrochlorothiazide use and risk of nonmelanoma skin cancer: a nationwide case-control study from Denmark. Journal of the American Academy of Dermatology, 78(4), 673-681.
   https://doi.org/10.1016/j.jaad.2017.11.042
4. Cantisani, C., Kiss, N., Naqeshbandi, A. F., Tosti, G., Tofani, S., Cartoni, C., … & Cantoresi, F. (2019). Nonmelanoma skin cancer associated with Hydroxyurea treatment: Overview of the literature and our own experience. Dermatologic Therapy, 32(5), e13043.
   https://doi.org/10.1111/dth.13043
5. Batz, S., Wahrlich, C., Alawi, A., Ulrich, M., & Lademann, J. (2018). Differentiation of different nonmelanoma skin cancer types using OCT. Skin Pharmacology and Physiology, 31(6), 238-245.
   https://doi.org/10.1159/000489269
6. Ulrich, M., Lange-Asschenfeldt, S., & González, S. (2012). In vivo reflectance confocal microscopy for early diagnosis of nonmelanoma skin cancer. Actas Dermo-Sifiliográficas (English Edition), 103(9), 784-789.
   https://doi.org/10.1016/j.adengl.2011.10.005
7. Hernández-Martín, A., Arias-Palomo, D., Barahona, E., Hidalgo, C., Muñoz, C., & García-Higuera, I. (2007). Analysis of surgical treatment for nonmelanoma skin cancer performed by dermatologists in a public hospital: clinical-pathological correlation, use of hospital resources, and waiting list time from diagnosis. Actas Dermo-Sifiliográficas (English Edition), 98(10), 694-701.
   https://doi.org/10.1016/S1578-2190(07)70542-5        
8. Chitwood, K., Etzkorn, J., & Cohen, G. (2013). Topical and intralesional treatment of nonmelanoma skin cancer: efficacy and cost comparisons. Dermatologic Surgery, 39(9), 1306-1316.
   https://doi.org/10.1111/dsu.12300
9. Choudhary, S., Tang, J., Elsaie, M. L., & Nouri, K. (2011). Lasers in the treatment of nonmelanoma skin cancer. Dermatologic surgery, 37(4), 409-425.
   https://doi.org/10.1111/j.1524-4725.2011.01928.x
10. Lomas, A. L. B. J., Leonardi‐Bee, J., & Bath‐Hextall, F. (2012). A systematic review of worldwide incidence of nonmelanoma skin cancer. British Journal of Dermatology, 166(5), 1069-1080.
    DOI: 10.1111/j.1365-2133.2012.10830.x
11. Gruber, P., & Zito, P. M. (2017). Skin Cancer.
    doi:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441949/
12. Kasmi, R., & Mokrani, K. (2016). Classification of malignant melanoma and benign skin lesions: implementation of automatic ABCD rule. IET Image Processing, 10(6), 448-455.
    https://doi.org/10.1049/iet-ipr.2015.0385