Σεπτέμβριος: Μήνας Πρόληψης & Ευαισθητοποίησης για τον Καρκίνο του Προστάτη

Ελευθερία Αθανασοπούλου

Στάθης Δημουλάς

Ο Σεπτέμβριος έχει καθιερωθεί παγκοσμίως ως Μήνας Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης για τον Καρκίνο του Προστάτη. Ο προστατικός καρκίνος αποτελεί στις μέρες μας ένα από τα κυρίαρχα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ανδρικός πληθυσμός. Ο αριθμός των ανδρών που βρίσκονται αντιμέτωποι με τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη συνεχώς αυξάνεται. 

Οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες

Αυξανόμενη Ηλικία. Ο κίνδυνος εμφάνισης αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας .Στατιστικά αναφέρουν ότι ο κίνδυνος εμφάνισης σε ηλικία 70 ετών είναι 1 στους 7 άνδρες, ενώ στην ηλικία των 80 ετών η πιθανότητα εμφάνισης αυξάνεται σε 1 στους 5 άνδρες.

Κληρονομικότητα. Εάν ένας συγγενής εξ αίματος, όπως γονέας, αδελφός ή παιδί, έχει διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη, ο κίνδυνος μπορεί να αυξηθεί. Επίσης, εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό γονιδίων που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού (BRCA1 ή BRCA2) ή πολύ ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, ο κίνδυνος καρκίνου του προστάτη μπορεί να είναι υψηλότερος.

Εθνικότητα. Για λόγους που δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί, οι μαύροι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη από ό, τι οι άνθρωποι άλλων φυλών. Σε μαύρους ανθρώπους, ο καρκίνος του προστάτη είναι επίσης πιο πιθανό να είναι επιθετικός ή προχωρημένος.

Προληπτικός έλεγχος προστάτη

Ο προληπτικός έλεγχος του προστάτη περιλαμβάνει δύο εξετάσεις:

1. Εξέταση PSA. Πρόκειται για τον ποσοτικό προσδιορισμό στο αίμα μιας πρωτεΐνης, του ειδικού προστατικού αντιγόνου. Συστήνεται η  μέτρηση μιας τιμής αναφοράς PSA σε ηλικία 40-45 ετών και εξατομικευμένη προσαρμογή της παρακολούθησης σε χρονικά διαστήματα ανάλογα με την αρχική τιμή.

2. Δακτυλική Εξέταση Προστάτη. Ο ουρολόγος αντιλαμβάνεται δια της αφής, το μέγεθος, το σχήμα και τη σύσταση του προστάτη και μπορεί να διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποια σκληρία στον αδένα.

Κατά κανόνα, όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο PSA στο αίμα, τόσο πιο πιθανό είναι να υπάρχει πρόβλημα στον προστάτη. Όμως, πολλοί παράγοντες, όπως η ηλικία και η φυλή, μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα του PSA. Μερικοί αδένες του προστάτη παράγουν περισσότερο PSA από άλλους. 

Τα επίπεδα του PSA μπορεί επίσης να επηρεαστούν από: 

• Ορισμένες ιατρικές διαδικασίες. 
• Ορισμένα φάρμακα. 
• Διόγκωση προστάτη. 
• Λοίμωξη του προστάτη. 

Επειδή πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα PSA, ο γιατρός σας είναι το καλύτερο άτομο για να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα των δοκιμών PSA. Μόνο μια βιοψία μπορεί να διαγνώσει τον καρκίνο του προστάτη με βεβαιότητα. 

Συμπτωματολογία καρκίνου του προστάτη

Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια, ενώ μερικοί άνδρες δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. 

Ορισμένα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη περιλαμβάνουν: 

• Δυσκολία στην έναρξη της ούρησης. 
• Αδύναμη ή διακεκομμένη ροή ούρων. 
• Συχνή ούρηση, ειδικά τη νύχτα. 
• Δυσκολία στην πλήρη εκκένωση της ουροδόχου κύστης. 
• Πόνος ή κάψιμο κατά την ούρηση. 
• Αίμα στα ούρα ή το σπέρμα. 
• Πόνος στην πλάτη, τους γοφούς ή τη λεκάνη που δεν υποχωρεί. 
• Οδυνηρή εκσπερμάτωση. 

Επιλογές θεραπευτικής αντιμετώπισης

Διατίθενται διάφοροι τύποι θεραπείας για τον καρκίνο του προστάτη. Μερικές συνήθεις θεραπείες είναι:

• Ενεργή επιτήρηση. Στενή παρακολούθηση του καρκίνου του προστάτη πραγματοποιώντας τακτικές δοκιμές προστατικού ειδικού αντιγόνου (PSA) και ψηφιακής ορθικής εξέτασης (DRE) και θεραπεία του καρκίνου μόνο εάν αναπτύσσεται ή προκαλεί συμπτώματα. 
• Χειρουργική επέμβαση. Η προστατεκτομή είναι μια επέμβαση κατά την οποία οι γιατροί αφαιρούν τον προστάτη. Η ριζική προστατεκτομή αφαιρεί τον προστάτη καθώς και τον περιβάλλοντα ιστό. 
• Ακτινοθεραπεία. Χρησιμοποιώντας ακτίνες υψηλής ενέργειας (παρόμοιες με τις ακτίνες Χ) για να σκοτώσει τον καρκίνο. 

Υπάρχουν δύο τύποι ακτινοθεραπείας 

• Εξωτερική ακτινοθεραπεία. Ένα μηχάνημα έξω από το σώμα κατευθύνει την ακτινοβολία στα καρκινικά κύτταρα. 
• Εσωτερική ακτινοθεραπεία (βραχυθεραπεία). Οι ραδιενεργοί σπόροι ή τα σφαιρίδια τοποθετούνται χειρουργικά μέσα ή κοντά στον καρκίνο για να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα. 

• Ορμονοθεραπεία. Εμποδίζει τα καρκινικά κύτταρα να πάρουν τις ορμόνες που χρειάζονται για να αναπτυχθούν.

Άλλες θεραπείες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη που είναι ακόμη υπό διερεύνηση περιλαμβάνουν: 

• Κρυοθεραπεία. Τοποθέτηση ειδικού καθετήρα μέσα ή κοντά στον καρκίνο του προστάτη για να παγώσει και να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα. 
• Χημειοθεραπεία. Χρήση ειδικών φαρμάκων για τη συρρίκνωση ή τη θανάτωση του καρκίνου. Τα φάρμακα μπορεί να είναι χάπια που παίρνετε ή φάρμακα που χορηγούνται μέσω των φλεβών σας, ή, μερικές φορές, και τα δύο. 
• Βιολογική θεραπεία. Λειτουργεί με το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματός σας για να το βοηθήσει να καταπολεμήσει τον καρκίνο ή να ελέγξει τις παρενέργειες από άλλες θεραπείες για τον καρκίνο. Οι παρενέργειες είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα σας αντιδρά σε φάρμακα ή άλλες θεραπείες. 
• Υπερηχογράφημα εστίασης υψηλής έντασης. Αυτή η θεραπεία κατευθύνει κύματα υψηλής ενέργειας (υπερηχογράφημα) στον καρκίνο για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα. 

Οι επιπλοκές του καρκίνου του προστάτη και οι θεραπείες του περιλαμβάνουν:

• Μεταστάσεις. Ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να εξαπλωθεί σε κοντινά όργανα, όπως η ουροδόχος κύστη, ή να ταξιδέψει μέσω της κυκλοφορίας του αίματος ή του λεμφικού σας συστήματος στα οστά ή σε άλλα όργανά σας. Ο καρκίνος του προστάτη που εξαπλώνεται στα οστά μπορεί να προκαλέσει πόνο και σπασμένα οστά. Μόλις εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του σώματος, μπορεί ακόμα να ανταποκριθεί στη θεραπεία και μπορεί να ελεγχθεί, αλλά είναι απίθανο να θεραπευτεί.

• Ακράτεια. Τόσο ο καρκίνος του προστάτη όσο και η θεραπεία του μπορεί να προκαλέσει ακράτεια ούρων. Η θεραπεία της ακράτειας εξαρτάται από τον τύπο που έχετε, πόσο σοβαρή είναι και την πιθανότητα να βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου. Οι επιλογές θεραπείας μπορεί να περιλαμβάνουν φάρμακα, καθετήρες και χειρουργική επέμβαση.

• Στυτική δυσλειτουργία. Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να προκύψει από τον καρκίνο του προστάτη ή τη θεραπεία του, συμπεριλαμβανομένης της χειρουργικής επέμβασης, της ακτινοβολίας ή των ορμονικών θεραπειών. Φάρμακα, συσκευές κενού που βοηθούν στην επίτευξη στύσης και χειρουργική επέμβαση είναι διαθέσιμες για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας

Εάν έχετε συμπτώματα που σας ανησυχούν, φροντίστε να επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας. Λάβετε υπόψη ότι αυτά τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από καταστάσεις διαφορετικές από τον καρκίνο του προστάτη.

  Βιβλιογραφικές Αναφορές: 

• https://www.cdc.gov/cancer/dcpc/resources/features/prostatecancer/index.htm
• https://www.preventcancer.org/
• Srigley JR, Zhou M, Amin MB, et al. College of American Pathologists protocol for the examination of specimens from patients with carcinoma of the prostate gland]. Version: Prostate 3.3.0.0, revised February 28, 2017
• Daniyal M, Siddiqui ZA, Akram M, Asif H, Sultana S, Khan A (2014) Epidemiology, etiology, diagnosis and treatment of prostate cancer. Asian Pac J Cancer Prev 15(22):9575–9578
• Jain S, Saxena S, Kumar A (2014) Epidemiology of prostate cancer in India. Meta Gene 2:596–605

TrueMed-ForLivingMore