Νοσηλευτικές παρεμβάσεις και φροντίδα σε ηλικιωμένο ασθενή με Σακχαρώδη Διαβήτη

20-1-2022

Ελένη Ρεγγίνα Παπαποστολου

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα πολύπλοκο σύνολο από διαταραχές, οι οποίες έχουν κοινό χαρακτηριστικό τη διαταραχή στο μεταβολισμό και τη χρήση της γλυκόζης που οφείλεται σε δυσλειτουργία των βήτα κυττάρων του παγκρέατος. Είναι μια ασθένεια ,η οποία μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους πάσχοντες από αυτήν και ιδιαίτερα στις ευάλωτες ομάδες όπως είναι οι ηλικιωμένοι , για τους λόγους που θα αναλυθούν παρακάτω.

Για να καταλάβουμε καλύτερα πως εμφανίζεται ο σακχαρώδης διαβήτης στον οργανισμό μας, ας αναλογιστούμε το εξής: Όταν αυξάνεται το σάκχαρο στο αίμα, το πάγκρεας που βρίσκεται πίσω από το στομάχι απελευθερώνει μια ουσία που ονομάζεται ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι άκρως απαραίτητη προκειμένου να μπορέσει το σάκχαρο που είναι η βασικότερη τροφή των κυττάρων μας να μπει μέσα σε αυτά.  Αν ο οργανισμός μας δεν μπορεί να απελευθερώσει την απαραίτητη ποσότητα ινσουλίνης ή αν η ινσουλίνη που παράγουμε δεν μπορεί να συνεργαστεί σωστά με τα κύτταρά μας, τότε το σάκχαρο δεν μπορεί να περάσει όλο μέσα σε αυτά και συσσωρεύεται στο αίμα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται σακχαρώδης διαβήτης.

 

Κατηγορίες σακχαρώδη διαβήτη 

Οι κύριες κατηγορίες του σακχαρώδη διαβήτη είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 (ΣΔτ1) και ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2). Πιο συγκεκριμένα, ο ΣΔτ1 εμφανίζεται όταν το ανοσολογικό σύστημα καταστρέφει τα κύτταρα του παγκρέατος , τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ινσουλίνης. Τα άτομα που πάσχουν από αυτόν τον τύπο διαβήτη , απαιτούν εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης για να επιβιώσουν αφού δεν μπορούν να παράγουν ενδογενή ινσουλίνη. Ο ΣΔτ2 οφείλεται  σε προοδευτική μείωση της επαρκούς έκκρισης της ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος που απαιτείται για την κάλυψη των μεταβολικών αναγκών.  Καθώς οι ανάγκες για ινσουλίνη αυξάνονται , το πάγκρεας σταδιακά χάνει την ικανότητα να την παράγει. Επίσης, ο ΣΔτ2 σχετίζεται με την παχυσαρκία, τη διατροφή πλούσια σε λίπη και την έλλειψη σωματικής άσκησης. Δευτερεύουσες κλινικές κατηγορίες του διαβήτη είναι ο προδιαβήτης, ο διαβήτης κύησης και ο στατιστικός κίνδυνος ανάπτυξης διαβήτη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια παγκόσμια ασθένεια και στην πλειονότητα των περιπτώσεων η      διάγνωση γίνεται πριν την ηλικία των 30 ετών, ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί  και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Οι ασθενείς που ανήκουν στην Τρίτη ηλικία  εμφανίζουν συνήθως τον ΣΔτ2. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι ηλικιωμένοι είναι μια επίφοβη ομάδα ασθενών , καθώς και ότι ο σακχαρώδης διαβήτης μια νόσος που χρήζει έγκαιρης και έγκυρης θεραπείας, η μεσολάβηση ιατρικής βοήθειας κρίνεται αναγκαία ως και επιβεβλημένη. Ένας ηλικιωμένος που πάσχει από διαβήτη θα ήταν καλό να γνωρίζει τον τρόπο διαχείρισης της ασθένειας του, βέβαια έως ένα βαθμό. 

Σε συμπλήρωση των ανώτερων , η συνεργασία νοσηλευτή-ιατρού και ατόμου με διαβήτη είναι μια πολύτιμη θεραπευτική συμμαχία εναντίον του διαβήτη. Ο πάσχων πρέπει να έχει λάβει τις κατάλληλες οδηγίες και εκπαίδευση από τον αρμόδιο θεράποντα ιατρό , προκειμένου να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά, πολλοί ηλικιωμένοι ασθενείς δυσκολεύονται να ακολουθήσουν  στη νέα τους διαιτητική αγωγή, τη θεραπεία και την απαιτούμενη άσκηση. Ένας από τους λόγους της δυσκολίας αυτής είναι και το χαμηλό εισόδημα των ηλικιωμένων, οι οποίοι αδυνατούν να εξασφαλίσουν ακόμα και τα αναγκαία τρόφιμα ή και φάρμακα λόγω της δεινής οικονομικής τους κατάστασης. 

Συμπτώματα σακχαρώδη διαβήτη 

Ας δούμε όμως τώρα τα συμπτώματα του σακχαρώδη διαβήτη. Μερικά από τα αρχικά συμπτώματα της νόσου είναι η έντονη δίψα, η πολυουρία και η έντονη πείνα που οδηγεί σε πολυφαγία χωρίς απαραίτητα να αυξάνεται και το σωματικό βάρος. Η πολυουρία και η δίψα οφείλονται στο γεγονός ότι, όταν το σάκχαρο ξεπεράσει κάποια όρια, οι νεφροί δεν μπορούν πλέον να το συγκρατήσουν και αποβάλλεται στα ούρα συμπαρασύροντας και νερό. Ειδικά, ο ΣΔτ2 μπορεί να εμφανίζεται χωρίς ή με πολύ ήπια συμπτώματα ακόμα και εάν το σάκχαρο είναι υψηλό. Αντίθετα, στον ΣΔτ1 τα συμπτώματα είναι πιο έντονα και εμφανίζονται-εξελίσσονται γρηγορότερα οδηγώντας σε ταχύτερη διάγνωση της νόσου.

Θεραπεία 

Πλέον η θεραπεία του διαβήτη ειναι υπόθεση ρουτίνας.  Αρχικά η άσκηση και η δίαιτα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη. Αποτελούν το πρώτο και κύριο στόχο του ασθενή , πριν λάβει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή είτε με ημερήσιες ενέσεις ινσουλίνης είτε με εξωτερική αντλία ινσουλίνης. Για τον έλεγχο της θεραπείας είναι απαραίτητες οι τακτικές μετρήσεις σακχάρου και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Επιθυμητές τιμές για άριστη ρύθμιση είναι σάκχαρο νηστείας (8ωρη νηστεία) μικρότερο από 120 mg/dl και μεταγευματικό (2 ώρες μετά το γεύμα) κάτω από 160 mg/dl. Για τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη οι επιθυμητές τιμές είναι κάτω από 7%. Οι τιμές αυτές εξατομικεύονται για κάθε ασθενή και καθορίζονται από το θεράποντα ιατρό.

Νοσηλευτικές  παρεμβάσεις

Ο νοσηλευτής  έχει πολλαπλό ρόλο στη φροντίδα του διαβητικού ασθενή, και παίζει τον κυριότερο ρόλο στην αντιμετώπιση του. Σε κάθε ηλικιωμένο ασθενή πρέπει να γίνεται ιατρική αξιολόγηση με πρώτο και κύριο σκοπό την ταξινόμηση της νόσου. Νοσηλευτική φροντίδα προσφέρεται βεβαίως σε ποικίλα πλαίσια για τη διάγνωση της νόσου, τη φροντίδα των ηλικιωμένων καθώς και για την θεραπεία των επιπλοκών.

Ειδικότερα, ο νοσηλευτής εκτελεί μια σειρά καθηκόντων, η οποία ξεκινάει από την εκτίμηση της φυσικής  κατάστασης και συμπεριφοράς του ηλικιωμένου ασθενούς. Στην συνέχεια, ο θεραπευτής προβαίνει στις κατάλληλες ενέργειες προκειμένου να ηρεμήσει τον ασθενή ώστε να μπορέσει αυτός να αναπαυθεί, καθώς και να τον ανακουφίσει από τυχόν πόνους. Ο θεραπευτής οφείλει να έχει γνώση των διάφορων τεχνικών, της χρήσης του εξοπλισμού και της ορθής ερμηνείας των αποτελεσμάτων. Δεν πρέπει να ξεχνά να παρέχει την ενημέρωση στον ηλικιωμένο (ή στην οικογένεια του) για τον διαβήτη και τις επιπλοκές του. Το κύριο μέλημα του είναι η διδασκαλία και η προετοιμασία του ηλικιωμένου σχετικά με την διαδικασία πρόληψης και αντιμετώπισης του διαβήτη  και των επιπλοκών του, διαμέσου δίαιτας, χορήγησης ινσουλίνης ή αντιδιαβητικών δισκίων. Στόχος του είναι η ενθάρρυνση του ασθενούς για συμμετοχή σε καθημερινό πρόγραμμα φροντίδας και αυτοέλεγχου. Τέλος, το πιο σημαντικό καθήκον είναι η εκπαίδευση και η ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς τόσο στο νοσοκομείο, όσο και στα πλαίσια της κοινότητας, λόγω της χρονιότητας της νόσου.  

Εκτός από τα παραπάνω, σημαντικές νοσηλευτικές παρεμβάσεις είναι και οι ακόλουθες: 

1.Περιγραφή της παθοφυσιολογίας του διαβήτη και των θεραπευτικών εναλλακτικών .

2.Διδασκαλία του ασθενούς πώς να μετρά τα επίπεδα της γλυκόζης του.

3.Οδηγίες στην οικογένεια του για καταγραφή των αποτελεσμάτων των τιμών της γλυκόζης σε διάγραμμα μετά από κάθε μέτρηση (η διατήρηση αρχείου είναι πολύ σημαντική .

4.ενημέρωση γιατί οι ηλικιωμένοι με διαβήτη είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη λοίμωξης από τον γενικό πληθυσμό.

5.Απαραίτητη η φροντίδα των κάτω άκρων ( έλεγχος ποδιών για εκδορές, εφελκίδες, πληγές , φλύκταινες ή αποχρωματισμούς στα δάκτυλα και αναφέρεται κάθε ανωμαλία  στον επαγγελματία υγείας ).

6.Παρότρυνση του ασθενή σε δίαιτα η οποία ρυθμίζεται με μείωση της προσλαμβανόμενης ζάχαρης και την εφαρμογή ενός προγράμματος γευμάτων,  καθώς και της σωματικής δραστηριότητας στον τρόπο ζωής του.

 7.Διδασκαλία του ασθενούς σχετικά με τις τροφές που συνιστώνται στον διαβήτη και ποιες θα πρέπει να αποφεύγονται.

8.Αξιολόγηση του δέρματος για σημεία πτωχής επούλωσης των τραυμάτων ή περιοχές λοίμωξης.

 9.Πρέπει να ζυγίζει τον ασθενή και να καθορίζει αν το βάρος του βρίσκεται στα φυσιολογικά όρια.

10.Εκπαίδευση του ασθενή σχετικά με τις ώρες που σερβίρονται τα γεύματα , ώστε να προγραμματίζει ανάλογα τις μετρήσεις των επιπέδων γλυκόζης και να χορηγεί τις ενέσεις της ινσουλίνης στο σωστό χρόνο.

11.Ο νοσηλευτής θα πρέπει να επιβεβαιώνει ότι ο ασθενής ακούει επαρκώς, η όραση του δεν είναι μειωμένη κι ότι περιορίζεται ο θόρυβος και οι παρεμβάσεις.

12.Πρόληψη , ανίχνευση και αντιμετώπιση των οξέων και χρόνιων επιπλοκών.

Πιθανές επιπλοκές του διαβήτη

 Οι ηλικιωμένοι χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και φροντίδας, διότι είναι επιρρεπείς να εμφανίσουν επιπλοκές ευκολότερα από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Ειδικότερα, οι ασθενείς που ανήκουν στην Τρίτη ηλικία  εμφανίζουν υπογλυκαιμία γρηγορότερα σε σχέση με τα άτομα μικρότερης ηλικίας και είναι πιο επιρρεπείς στα υπογλυκαιμικά επεισόδια. Επίσης, κρίνεται ως επιτακτική ανάγκη η συχνή παρακολούθηση τους, διότι η σοβαρή υπογλυκαιμία σε αυτά τα άτομα μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα του μυοκαρδίου, στηθάγχη, εγκεφαλικό επεισόδιο ή ζάλη. Πέραν τούτου, οι ηλικιωμένοι μεταβολίζουν και αποβάλλουν τα φάρμακά με πολύ πιο αργό ρυθμό σε σχέση με τους νέους ασθενείς, και έτσι  τα  φάρμακα παραμένουν ενεργά στον οργανισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Για αυτό τον λόγο πρέπει να γίνεται επανέλεγχος των φαρμάκων που χορηγούνται, γιατί αρκετά φάρμακα έχουν μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής και παραμένουν ενεργά για πολύ χρόνο στους ηλικιωμένους. 

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι ηλικιωμένοι ασθενείς βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο υπεργλυκαιμικού υπερωσμωτικού μη κετονικού συνδρόμου, καθώς αφυδατώνονται πιο γρήγορα σε σχέση με τους νεότερους. Το υπεργλυκαιμικό υπερωσμωτικό μη κετονικού συνδρόμο μπορεί να αποτελεί την πρώτη ένδειξη ότι ο ασθενής πάσχει από διαβήτη. Εμφανίζεται συχνότερα μετά από μια σοβαρή ασθένεια ή γαστρεντερίτιδα κατά την οποία οι ασθενείς διακόπτουν τη σίτιση και πιθανώς διακόπτουν τη λήψη των αντιβιοτικών φαρμάκων.

Ένα άλλο βραχυπρόθεσμο πρόβλημα που εντάσσεται στις επιπλοκές του διαβήτη και εμφανίζεται αρκετά συχνά στους ηλικιωμένους, είναι οι διαβητική κετοξέωση (ΔΚΟ). Οι ασθενείς με διαβητική κετοξέωση παρουσιάζουν σοβαρό έλλειμα ύδατος που κυμαίνεται από 5 -8L. Η αναπλήρωση των υγρών και των ηλεκτρολυτών αποτελεί τη βάση της θεραπείας της ΔΚΟ και επιτυγχάνεται με την χορήγηση υπέρτονου νατριούχου ορού, ο οποίος υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί στην αποβολή των ούρων του ασθενούς. Η νοσηλευτική παρέμβαση εστιάζει στην έγκαιρη διάγνωση και διατήρηση του ισοζυγίου των υγρών και των ηλεκτρολυτών και στην εκπαίδευση του ασθενούς. Τα ζωτικά σημεία και το βάρος του ασθενούς είναι σημαντικό να παρακολουθούνται και να τεκμηριώνονται συχνά κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Η συχνή μέτρηση των προσλαμβανομένων και αποβαλλομένων υγρών είναι επίσης σημαντική νοσηλευτική παρέμβαση για τη διόρθωση της απώλειας υγρών. Τέλος, πρέπει να χορηγείται η σωστή δόση της ινσουλίνης.

Οι ηλικιωμένοι  είναι μια επίφοβη κατηγορία ασθενών, αφού είναι πιθανό να αναπτύξουν πολλές από τις παραπάνω επιπλοκές. Όσο λιγότερο ρυθμίζονται τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος τόσο πιθανότερο είναι να αναπτυχθούν ακόμα πιο σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιαγγειακές, οφθαλμολογικές και νεφρικές. Ο διαβήτης που δεν αντιμετωπίζεται κατάλληλα ή δεν ρυθμίζεται καθόλου, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε τύφλωση, νεφρική ανεπάρκεια που οδηγεί σε αιμοκάθαρση και μη τραυματικό ακρωτηριασμό των κάτω άκρων. 

Εν κατακλείδι , ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος και η εμφάνιση και εξέλιξη των σχετιζόμενων με αυτόν επιπλοκών μπορεί να μειωθεί μέσω εντατικού ελέγχου της γλυκόζης, της υπέρτασης και των λιπιδίων. Επιπλέον, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η πραγματική ανάπτυξη του διαβήτη μπορεί να μειωθεί μέσω αλλαγών του τρόπου ζωής, που περιλαμβάνουν αυξημένη σωματική δραστηριότητα και διατήρηση ή απώλεια βάρους. Οι οξείες επιπλοκές του διαβήτη μπορεί να αποφευχθούν μέσω προσεκτικής παρακολούθησης και φροντίδας των παραγόντων επιδείνωσης. Παρόλα αυτά, όταν οι επιπλοκές συμβούν, η εντατική ιατρική αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει τη θνητότητα και τη νοσηρότητα που αυτές προκαλούν. Επειδή η επίπτωση του διαβήτη αυξάνεται παγκόσμια, οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να είναι ενημερωμένοι σχετικά με τις νέες θεραπευτικές-μεθόδους για την αντιμετώπιση  των προσωπικών, κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων που σχετίζονται με αυτόν. 

TrueMed-ForLivingMore

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. GUIDELINES ΕΔΕ 2021
  2. ΟΔΗΓΌΣ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ  (Δ.Ε.Β.Ε)
  3. περιοδικό ευγηρία τεύχος 05 (Τρίτη ηλικία και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2)
  4. Σακχαρώδης διαβήτης και νοσηλευτική διεργασία ( diabetes mellitus and nursing process )

5.Παθολογική χειρουργική νοσηλευτική έννοιες και πρακτική ( Broken hill)

  1. Παθολογική χειρουργική νοσηλευτική ( Osborn, Wraa, Watson, Holleran )

Κοινοποιήστε 

Παραφίμωση: Αίτια, Συμπτώματα, Επιπλοκές και Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Παραφίμωση: Αίτια, Συμπτώματα, Επιπλοκές και Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Η παραφίμωση είναι μία επείγουσα ιατρική κατάσταση κατά την οποία η ακροποσθία, δηλαδή το δέρμα που καλύπτει την κεφαλή του πέους, δεν επιστρέφει στη φυσιολογική της θέση μετά την έλξη προς τα πίσω

Βρείτε μας στο Facebook και στο Instagram

Επικοινωνία
 Η ομάδα μας
Διαφημιστείτε στη truemed.gr
Όροι χρήσης
Προσωπικά δεδομένα
Copyright©Truemed
Για περισσότερη ζωή
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

| Επικοινωνία | Η ομάδα μας | Διαφημιστείτε στη truemed.gr|  | Όροι χρήσης | Προσωπικά δεδομένα | Copyright©Truemed | |Για περισσότερη ζωή |
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.