Candida auris- O μύκητας που αποτελεί τη νέα απειλή των νοσοκομείων

Χρηστος Λιαχνης

Εισαγωγή

Ο Candida auris είναι ένα είδος μύκητα που προκαλεί λοιμώξεις σε ανθρώπους. Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2009 σε έναν ασθενή σε νοσοκομείο της Ιαπωνίας. Έκτοτε, έχουν αναφερθεί πολλά κρούσματα σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Ο Candida auris αναδεικνύεται ως σοβαρή απειλή για την παγκόσμια δημόσια υγεία, καθώς η αντοχή του σε αντιβιοτικά και η δυσκολία στην αντιμετώπισή του δημιουργούν σοβαρούς κινδύνους για τη θεραπεία ασθενών σε υγειονομικά ιδρύματα. Με την ικανότητά του να προκαλεί λοιμώξεις σε αίμα, αναπνευστικό σύστημα και άλλα μέρη του ανθρώπινου σώματος, ο μύκητας αυτός απαιτεί προσεκτική μελέτη και κατανόηση. 

Στο πλαίσιο αυτού του άρθρου, θα εξετάσουμε εκτενώς τα χαρακτηριστικά του Candida auris, από την ιστορία του έως τα βασικά χαρακτηριστικά του κυττάρου του. Θα διαπραγματευτούμε τις κλινικές εκδηλώσεις και τα συμπτώματα που σχετίζονται με τις λοιμώξεις από αυτόν το μύκητα, ενώ θα επικεντρωθούμε στην αντοχή του σε αντιβιοτικά και τις συνέπειες που απορρέουν από αυτήν την ανθεκτικότητα. 

Μελετώντας τον τρόπο εξάπλωσης του Candida auris και αναλύοντας τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν, θα αναδείξουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα υγειονομικά ιδρύματα. Τέλος, θα εξετάσουμε τις επιπτώσεις του Candida auris στη δημόσια υγεία και θα προβληματιστούμε για τις μελλοντικές κατευθύνσεις της έρευνας και των θεραπευτικών προσεγγίσεων.

Ιστορία και Ανακάλυψη

Ο Candida auris ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2009 σε ένα νοσοκομείο στο Τόκυο της Ιαπωνίας από τον Ιάπωνα επιστήμονα Dr. Takashi Yokoi. Αυτό το συγκεκριμένο είδος Candida είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς διακρίνεται από την υψηλή του αντοχή σε πολλά αντιβιοτικά και από τη δυσκολία που παρουσιάζει στην αντιμετώπισή του.

Από το 2009 και μετά, ο Candida auris έχει εξαπλωθεί παγκοσμίως, προκαλώντας αυξημένο αριθμό λοιμώξεων σε νοσοκομεία και υγειονομικές εγκαταστάσεις. Εντοπίζεται σε διάφορες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων της Ευρώπης, της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, της Μέσης Ανατολής, της Ασίας και της Αυστραλίας. 

Βιολογία και Δομή Κυττάρου

Ο Candida auris ανήκει στο γένος Candida, μιας ομάδας μυκήτων που περιλαμβάνει πολλά άλλα είδη, μερικά εκ των οποίων είναι γνωστά για την πρόκληση λοιμώξεων στον άνθρωπο.

Το κύτταρο του Candida auris έχει χαρακτηριστική δομή που περιλαμβάνει μυκήτια. Τα μυκήτια είναι η βασική μορφή ζωής του Candida auris. Πρόκειται για μονοκύτταρες ή πολυκύτταρες μορφές, ανάλογα με τις συνθήκες περιβάλλοντος και το στάδιο του κύκλου ζωής. Η δομή των μυκητίων του Candida auris είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να ευνοεί την επικόλλησή τους σε επιφάνειες, συμβάλλοντας στη διαδοχή της λοίμωξης. Ο μύκητας μπορεί να παρουσιάζει ποικιλία μορφών ανάλογα με τις συνθήκες, προσαρμόζοντας το σχήμα του σώματός του ανάλογα με το περιβάλλον. Η δομή και η βιολογία του Candida auris είναι πολύπλοκη και επιδρά στην ικανότητά του να προκαλεί λοιμώξεις και να αντιμετωπίζει τις αντιμικροβιακές θεραπείες.

Κλινικές Εκδηλώσεις και Συμπτώματα

Αιματολογικές Λοιμώξεις:

Ο Candida auris μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις στο αίμα (αιματολογικές λοιμώξεις), οι οποίες αποτελούν σοβαρή απειλή για την υγεία. Τα συμπτώματα σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να είναι ασαφή και να περιλαμβάνουν αδυναμία, αναιμία, και γενική ασθένεια.

Αναπνευστικές Λοιμώξεις:

Ο Candida auris μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις στο αναπνευστικό σύστημα. Συμπτώματα αυτών των λοιμώξεων μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκολίες στην αναπνοή, βήχα, και πόνο στον θώρακα.

Λοιμώξεις στο Δέρμα:

Επιπρόσθετα, ο μύκητας μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις στο δέρμα. Συμπτώματα περιλαμβάνουν ερυθρότητα, πρήξιμο, εξάνθημα, και αίσθημα καύσου.

Γενικά Συμπτώματα:

Πυρετός: Οι ασθενείς με λοίμωξη από Candida auris μπορεί να παρουσιάζουν υψηλό πυρετό.

Δυσκολίες στην Αναπνοή: Η λοίμωξη στο αναπνευστικό σύστημα μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στην αναπνοή και πνευμονικές επιπλοκές.

Ερυθρότητα ή Πρήξιμο: Στον τόπο της λοίμωξης, μπορεί να εμφανιστεί ερυθρότητα ή πρήξιμο.

Αντοχή σε Αντιβιοτικά

Αντοχή σε Αζόλια: Το Candida auris εκδηλώνει αντοχή σε αντιμυκητιακά αζόλια, που αποτελούν σημαντική κατηγορία αντιβιοτικών. Τα αζόλια, όπως το fluconazole, itraconazole, και voriconazole, συχνά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία μυκητιασιακών λοιμώξεων.

Αντοχή στην Αμφοτερικίνη: Η αμφοτερικίνη είναι ένα άλλο αντιμυκητιακό φάρμακο που συναντά αντίσταση από το Candida auris. Η αμφοτερικίνη είναι γνωστή για την αποτελεσματικότητά της κατά μυκητιασιακών λοιμώξεων, αλλά η αντοχή του μύκητα σε αυτήν δυσχεραίνει τη θεραπεία.

Συνέπειες της Αντοχής:

Η αντοχή του Candida auris σε αντιβιοτικά έχει σοβαρές συνέπειες στη θεραπεία των λοιμώξεών του. Η δυσκολία στη θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη νοσηλεία και αυξημένο κόστος φροντίδας υγείας.

Κίνδυνος εξάπλωσης λόγω της αντοχής στα αντιβιοτικά:  

Η αντοχή σε αντιβιοτικά επιβραδύνει την αντιμετώπιση της λοίμωξης, αυξάνοντας την πιθανότητα εξάπλωσής της σε άλλους ασθενείς. Αυτό καθιστά το Candida auris ιδιαίτερα ανησυχητικό σε υγειονομικά ιδρύματα και κοινότητες όπου η διασπορά των λοιμώξεων είναι δυνητικά επικίνδυνη.

Εξάπλωση και Πρόληψη

Εξάπλωση σε Νοσοκομεία και Υγειονομικά Ιδρύματα: 

Το Candida auris έχει επιδείξει την ικανότητά του να εξαπλωθεί εύκολα σε νοσοκομεία και άλλα υγειονομικά ιδρύματα. Η μυκητιασιακή λοίμωξη μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ ασθενών, εργαζομένων στον τομέα της υγείας και από το περιβάλλον.

Μέτρα Πρόληψης:

Απολύμανση των Χεριών:

Η συχνή και σωστή απολύμανση των χεριών αποτελεί κρίσιμη πτυχή στην πρόληψη της μετάδοσης του Candida auris. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας πρέπει να τηρούν υψηλά πρότυπα υγιεινής.

Χρήση Μονών Δωματίων:

Οι ασθενείς που φέρουν το Candida auris πρέπει να τοποθετούνται σε μονά δωμάτια για να αποτραπεί η μετάδοση σε άλλους ασθενείς. Οι εγκαταστάσεις πρέπει να διαθέτουν ειδικές προϋποθέσεις για τη φροντίδα αυτών των ασθενών.

Αυστηρά Πρωτόκολλα Καθαρισμού:

Ο καθαρισμός του περιβάλλοντος στα νοσοκομεία πρέπει να γίνεται με βάση αυστηρά πρωτόκολλα. Οι επιφάνειες και τα εργαλεία πρέπει να απολυμαίνονται συστηματικά για να περιοριστεί η εξάπλωση του μύκητα.

Στοχευμένες Εξετάσεις Ασθενών:

Η έγκαιρη ανίχνευση του Candida auris σε ασθενείς είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή της εξάπλωσής του. Η εφαρμογή στοχευμένων εξετάσεων σε ασθενείς με υψηλό κίνδυνο μπορεί να συμβάλει στον έλεγχο της διάδοσης.

Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση:

Η εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού και του κοινού σχετικά με τους κινδύνους και τα μέτρα πρόληψης είναι απαραίτητη. Η συνδυασμένη εφαρμογή αυτών των μέτρων μπορεί να συμβάλει στην αποτροπή της εξάπλωσης του Candida auris σε υγειονομικά ιδρύματα και τη διατήρηση της υγείας των ασθενών.

Επιπτώσεις του Candida auris στην κοινότητα

Εξάπλωση και Κοινοτικές Επιπτώσεις:

Η εξάπλωση του Candida auris σε κοινότητες και νοσοκομειακά περιβάλλοντα έχει σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Ο μύκητας μπορεί να μεταδοθεί από ασθενή σε ασθενή και από επαφή με μολυσμένα αντικείμενα.

Αντίκτυπος στους Ευάλωτους Πληθυσμούς:

Οι ευάλωτοι πληθυσμοί, όπως οι ηλικιωμένοι, οι νεογνοί, και οι ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα, είναι πιο επιρρεπείς στις λοιμώξεις από το Candida auris, με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών.

Αντίσταση σε Αντιβιοτικά και Θεραπευτικές Δυσκολίες:

Η αντοχή του Candida auris σε αντιβιοτικά δυσχεραίνει τη θεραπεία και μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένες νοσηλείες και υψηλά κόστη υγείας. Η αποτυχία στη θεραπεία αυξάνει τον κίνδυνο εξάπλωσης του μύκητα στην κοινότητα.

Περιορισμός των Θεραπευτικών Επιλογών:

Η αντοχή στα πολλά αντιβιοτικά περιορίζει τις επιλογές θεραπείας, καθιστώντας αναγκαία την αναζήτηση νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων.

Ανάγκη για Ενισχυμένη Επιτήρηση:

Η εξάπλωση του Candida auris απαιτεί ενισχυμένη επιτήρηση από τις υγειονομικές αρχές για την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση.

Ρόλος των Αρχών Υγείας:

Οι αρχές υγείας πρέπει να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στην πρόληψη και τον έλεγχο της εξάπλωσης του Candida auris. Η παροχή κατάλληλων κατευθυντήριων γραμμών, η εκπαίδευση του προσωπικού υγείας, και η παρακολούθηση των κρουσμάτων είναι καίρια.

Προώθηση της Ευαισθητοποίησης:

Η ευαισθητοποίηση του κοινού και του υγειονομικού προσωπικού είναι σημαντική για την αναγνώριση και τον περιορισμό της διάδοσης του Candida auris.

Μελλοντικές Έρευνες στον Τομέα του Candida auris

Κατανόηση της Βιολογίας του Candida auris:

Εμβάθυνση στην κατανόηση της βιολογίας του Candida auris, συμπεριλαμβανομένων των μηχανισμών που οδηγούν στην αντοχή του σε αντιβιοτικά.

Εξέλιξη Νέων Θεραπευτικών Προσεγγίσεων:

Ανάπτυξη νέων αντιμυκητιακών φαρμάκων που θα είναι αποτελεσματικά κατά του Candida auris, υπερνικώντας την αντοχή του μύκητα στα υφιστάμενα φάρμακα.

Γενετική Επισκόπηση:

Εφαρμογή γενετικών μεθόδων για την επισκόπηση της γενετικής δομής του Candida auris και την προέλευσή του, προσφέροντας περισσότερα φωτεινά στοιχεία για την εξάπλωση του.

Ανάπτυξη Νέων Διαγνωστικών Μεθόδων:

Ανάπτυξη πιο γρήγορων και αξιόπιστων διαγνωστικών μεθόδων για τον εντοπισμό του Candida auris, επιτρέποντας την άμεση αντίδραση και απομόνωση των κρουσμάτων.

Επικοινωνία Μεταξύ Εργαστηρίων και Υγειονομικών Οργανισμών:

Ανάπτυξη ενισχυμένων μηχανισμών επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ εργαστηρίων και υγειονομικών οργανισμών για την ανταλλαγή δεδομένων και την κοινή αντιμετώπιση του προβλήματος.

Στρατηγικές Ελέγχου σε Υγειονομικά Ιδρύματα:

Ανάπτυξη στρατηγικών ελέγχου της εξάπλωσης του Candida auris σε υγειονομικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς παρακολούθησης.

Συμπεράσματα:

Το άρθρο αυτό αναδεικνύει τη σημασία της κατανόησης και αντιμετώπισης του μύκητα Candida auris, αναδεικνύοντας τις επιπτώσεις της λοίμωξης στη δημόσια υγεία. Η αντοχή στα αντιβιοτικά αναδεικνύεται ως κρίσιμο ζήτημα, καθιστώντας τη θεραπεία προβληματική και αυξάνοντας τον κίνδυνο εξάπλωσης. Οι προληπτικές προσεγγίσεις, συμπεριλαμβανομένης της απολύμανσης και των πρωτοκόλλων ασφαλείας στα υγειονομικά ιδρύματα, επισημαίνονται ως καθοριστικές για τον έλεγχο της εξάπλωσης. Επισημαίνονται η ανάγκη για εξέλιξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων και αντιβιοτικών, που θα αντιμετωπίζουν την ανθεκτικότητα του μύκητα. Επιπλέον, η ανάγκη για προηγμένες μεθόδους διάγνωσης και ελέγχου στα νοσοκομεία είναι επιτακτική. Αναγκαία κρίνεται η κατανόηση και αντιμετώπιση του Candida auris για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και την ασφάλεια των ασθενών.

Βιβλιογραφία 

1. Al-Rashdi, A., Al-Maani, A., Al-Wahaibi, A., Alqayoudhi, A., Al-Jardani, A., Al-Abri, S., 2021. Characteristics, Risk Factors, and Survival Analysis of Candida auris Cases: Results of One-Year National Surveillance Data from Oman. JoF 7, 31. https://doi.org/10.3390/jof7010031
2. Amer, H.A., AlFaraj, S., Alboqami, K., Alshakarh, F., Alsalam, M., Kumar, D., Altayieb, J., Alsunid, A., Khanum, N., Dar, N.G., Badawi, M., Abdallah, H., Memish, Z.A., 2023. Characteristics and Mitigation Measures of Candida auris Infection: Descriptive Analysis from a Quaternary Care Hospital in Saudi Arabia, 2021–2022. J Epidemiol Glob Health 13, 825–830. https://doi.org/10.1007/s44197-023-00154-9
3. Briano, F., Magnasco, L., Sepulcri, C., Dettori, S., Dentone, C., Mikulska, M., Ball, L., Vena, A., Robba, C., Patroniti, N., Brunetti, I., Gratarola, A., D’Angelo, R., Di Pilato, V., Coppo, E., Marchese, A., Pelosi, P., Giacobbe, D.R., Bassetti, M., 2022. Candida auris Candidemia in Critically Ill, Colonized Patients: Cumulative Incidence and Risk Factors. Infect Dis Ther 11, 1149–1160. https://doi.org/10.1007/s40121-022-00625-9
4. Eyre, D.W., Sheppard, A.E., Madder, H., Moir, I., Moroney, R., Quan, T.P., Griffiths, D., George, S., Butcher, L., Morgan, M., Newnham, R., Sunderland, M., Clarke, T., Foster, D., Hoffman, P., Borman, A.M., Johnson, E.M., Moore, G., Brown, C.S., Walker, A.S., Peto, T.E.A., Crook, D.W., Jeffery, K.J.M., 2018. A Candida auris Outbreak and Its Control in an Intensive Care Setting. N Engl J Med 379, 1322–1331. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1714373
5. Hu, S., Zhu, F., Jiang, W., Wang, Y., Quan, Y., Zhang, G., Gu, F., Yang, Y., 2021. Retrospective Analysis of the Clinical Characteristics of Candida auris Infection Worldwide From 2009 to 2020. Front. Microbiol. 12, 658329. https://doi.org/10.3389/fmicb.2021.658329
6. Jeffery-Smith, A., Taori, S.K., Schelenz, S., Jeffery, K., Johnson, E.M., Borman, A., Candida auris Incident Management Team, Manuel, R., Brown, C.S., 2018. Candida auris: a Review of the Literature. Clin Microbiol Rev 31, e00029-17. https://doi.org/10.1128/CMR.00029-17
7. Mulet Bayona, J.V., Tormo Palop, N., Salvador García, C., Herrero Rodríguez, P., Abril López De Medrano, V., Ferrer Gómez, C., Gimeno Cardona, C., 2020. Characteristics and Management of Candidaemia Episodes in an Established Candida auris Outbreak. Antibiotics 9, 558. https://doi.org/10.3390/antibiotics9090558
8. Sabino, R., Veríssimo, C., Pereira, Á.A., Antunes, F., 2020. Candida Auris, An Agent of Hospital-Associated Outbreaks: Which Challenging Issues Do We Need to Have in Mind? Microorganisms 8, 181. https://doi.org/10.3390/microorganisms8020181
9. Shastri, P.S., Shankarnarayan, S.A., Oberoi, J., Rudramurthy, S.M., Wattal, C., Chakrabarti, A., 2020. Candida auris candidaemia in an intensive care unit – Prospective observational study to evaluate epidemiology, risk factors, and outcome. Journal of Critical Care 57, 42–48. https://doi.org/10.1016/j.jcrc.2020.01.004
10. Spivak, E.S., Hanson, K.E., 2018. Candida auris: an Emerging Fungal Pathogen. J Clin Microbiol 56, e01588-17. https://doi.org/10.1128/JCM.01588-17.