Παναγιώτης Γκαρίλας

Γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη η διπολική διαταραχή, όπως θα μπορούσε να καταλάβει ο αναγνώστης βάσει της ετυμολογίας των λέξεων, αποτελεί μια πάθηση της οποίας η κλινική εικόνα βρίσκεται κατά διαστήματα μεταξύ φάσεων μανίας και κατάθλιψης. Είναι μια ψυχική πάθηση, διόλου σπάνια μιας και ταλαιπωρεί περίπου 1 στους 100 ανθρώπους παγκοσμίως και τουλάχιστον 600.000 Έλληνες και για την οποία από αρχαιοτάτων χρόνων είχαν γίνει αναφορές. Χαρακτηριστικά ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας την χαρακτήριζαν ως «θείο δώρο» , προφανώς λόγω των εξάρσεων δημιουργικότητας και καλής διάθεσης κατά την μανία.

Σε καμία περίπτωση όμως η διπολική διαταραχή δεν πρέπει να θεωρείται σαν δώρο, καθώς είναι μια ασθένεια που χρήζει αντιμετώπισης, πολλοί άνθρωποι νοσούν από αυτή, και υπάρχει ευτυχώς και θεραπεία για αυτή. Παρακάτω θα αναφερθούμε εκτενώς σε αυτήν.

Η Marilyn Monroe εικάζεται πως έπασχε από διπολική διαταραχή και ο Mel Gibson σε ένα ντοκιμαντέρ αποκάλυψε ότι πάσχει και αυτός.

ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ-ΔΙΑΓΝΩΣΗ –ΤΥΠΟΙ ΔΙΠΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ

Προτού αναλύσουμε επακριβώς περί ποίας ασθένειας πρόκειται, στον παρακάτω πίνακα θα αναγράφονται τα κλινικά χαρακτηριστικά της μανιακών και καταθλιπτικών επεισοδίων, έτσι ώστε να αντιληφθούμε καλύτερα τι βιώνουν οι ασθενείς με διπολική διαταραχή.

Η διπολική διαταραχή ανήκει στις ασθένειες συναισθηματικής διαταραχής και η διάγνωση γίνεται με βάση το DSM–IV ( τώρα υφίσταται το DSM-5 ), το ICD-10 και διακρίνουμε τους εξής τύπους :

• Διπολική Διαταραχή Ι ( η τυπική μορφή )

Κατά DSM πρέπει να υπάρχει 1 τουλάχιστον επεισόδιο μανίας ,κατά ICD-10 τουλάχιστον 2 επεισόδια εκ των οποίων το 1 τουλάχιστον μανιακό ενώ το άλλο να είναι μείζον καταθλιπτικό ή μανιακό. Συμβαίνει στις εναλλαγές : Μανία – Μ. Κατάθλιψη -Νορμοθυμία

• Διπολική Διαταραχή ΙΙ

Κατά DSM πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον 1 μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο και ένα υπομανιακό ( ΠΟΤΕ όμως μανιακό ). Εναλλαγές : Υπομανία- Μ.Κατάθλιψη-Νορμοθυμία

• Διπολική Διαταραχή ΙΙΙ

Εναλλαγή με υπομανίες και μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια . Δεν προκαλείται αυτόματα όπως στην ΙΙ , αλλά από θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

• Κυκλοθυμία

Ηπιότερη μορφή από την Διπολική Διαταραχή ΙΙ με επεισόδια υπομανίας εναλλασσόμενα με επεισόδια κατάθλιψης.

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ

Η αιτιοπαθογένεια των συναισθηματικών διαταραχών , στις οποίες ανήκει και η διπολική διαταραχή οφείλεται στα εξής :

• Γενετικοί παράγοντες : Υπάρχει γενετική προδιάθεση , και στην περίπτωση μονοζυγωτικών διδύμων ο κίνδυνος είναι τριπλάσιος απ’ότι στους ετεροζυγωτικούς.
• Περιβαλλοντικοί : Ανεργία, διαζύγιο, κακοποίηση, πένθος, φάρμακα. Εάν υπάρχουν στρεσσογόνοι παράγοντες κατά το 1^ο επεισόδιο , μετά η διαταραχή αυτονομείται και έτσι για την επανεμφάνιση επεισοδίων δεν απαιτούνται εξωγενή αίτια.
• Ψυχολογικοί : Υπάρχει η ψυχοδυναμική, η γνωσιακή και η συμπεριφορική θεωρία που τα εξηγούν.
• Δομικές μορφολογικές αλλοιώσεις : Μειωμένος όγκος του αριστερού προμετωπιαίου φλοιού, του ιπποκάμπου και των βασικών γαγγλίων . Αύξηση του όγκου του αμυγδαλοειδούς πυρήνα.
• Νευροχημικοί παράγοντες : Η μονοαμινεργική ανεπάρκεια, αύξηση δραστηριότητας του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων , κλπ.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Θα αναφερθούμε στην διπολική διαταραχή τύπου Ι , μιας και είναι η πιο χαρακτηριστική και κλινικά πιο εντυπωσιακή κατηγορία της νόσου αυτής.

Η νόσος ξεκινά στα τέλη της 2^ης δεκαετίας της ζωής ( 18-20 χρονών ) στο μεγαλύτερο ποσοστό , μπορεί όμως να εκδηλωθεί και στην εφηβεία ( σπανίως στα παιδικά χρόνια) ακόμα και στην τρίτη ηλικία. Αρχίζει είτε με μανιακό είτε με καταθλιπτικό επεισόδιο. Σε περίπτωση που εκδηλωθεί το καταθλιπτικό επεισόδιο πρώτα θα περιμένουμε να φανούν τα συμπτώματα της μανίας ώστε να τεθεί η διάγνωση με σιγουριά. Μόλις γίνει η αποδρομή του 1^ου επεισοδίου ο ασθενής βρίσκεται σε φάση νορμοθυμίας για μεγάλο χρονικό διάστημα ( ακόμα και άνω του 1 έτους ) .

Ωστόσο, από το 2^ο επεισόδιο και έπειτα η συχνότητα των υποτροπών αυξάνεται και οι περίοδοι της νορμοθυμίας ελαττώνονται, οπότε παρατηρούμε τα κάτωθι ενδεχόμενα όσον αφορά τις εναλλαγές των φάσεων.

1. Mε φάσεις νορμοθυμίας 6-10 μηνών. Αυτή είναι και η πιο συνηθισμένη ,όπου τα μανιακά επεισόδια διαρκούν 2-4 μήνες και τα μείζονα καταθλιπτικά 4-8 μήνες.
2. Mε νορμοθυμία πολυετής διάρκειας.
3. Διπολική διαταραχή με ελάχιστες ή και καθόλου περιόδους νορμοθυμίας. Εδώ αξίζει να επισημανθεί ότι με την πάροδο του χρόνου οι νορμοθυμίες δεν θα είναι ελεύθερες συμπτωμάτων, αλλά θα υφίστανται και είτε υπομανιακά είτε ήπια καταθλιπτικά συμπτώματα.
4. Διπολική διαταραχή με μεικτό επεισόδιο ( συνύπαρξη συμπτωμάτων μανίας και κατάθλιψης).
5. Διπολική διαταραχή ταχείας εναλλαγής ( rapid cycling). Σε αυτήν την περίπτωση εμφανίζονται πάνω από 4 επεισόδια ανά έτος και για το rapid cycling είναι επιρρεπείς οι γυναίκες ( 70-90% των ασθενών με ταχεία εναλλαγή) και όσες ειδικά έχουν υποκλινική δυσλειτουργία του θυρεοειδούς. Επίσης ενοχοποιούνται και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα και καλό θα ήταν να προτιμώνται οι σταθεροποιητές διάθεσης.

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Εκδηλώνουν επεισόδια και φάσεις νορμοθυμίας καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής τους, υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο να υποχωρήσει η νόσος αυτόματα σε μεγάλη ηλικία. Τα καταθλιπτικά επεισόδια έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ( στον τύπο ΙΙ έχουν μεγαλύτερη διάρκεια απ’ ότι στον τύπο Ι ) και αξίζει να σημειωθεί ότι η διπολική διαταραχή δεν προκαλεί έκπτωση των ανώτερων γνωστικών λειτουργιών όπως στην σχιζοφρένεια ( μόνο σε ελάχιστο αριθμό ασθενών ενδεχομένως να παρατηρηθεί ). Στο 1/3 εξ αυτών θα παρουσιαστεί σαφής δυσχέρεια στον επαγγελματικό, οικογενειακό και κοινωνικό τομέα κυρίως λόγω της εικόνας που δημιουργούν στους συνανθρώπους τους και κάποιων δυσκολιών που ίσως δημιουργούν οι υποτροπές.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

• Μείζων Κατάθλιψη
• Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή
• Κυκλοθυμία
• Σωματικές νόσοι ( εγκεφαλίτιδες, ΣΚΠ)
• Τοξίκωση

Αυτό το οποίο χρειάζεται αποσαφήνιση είναι η διαφορική διάγνωση του 1^ου μανιακού επεισοδίου και του 1^ου σχιζοφρένειας.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ενδείκνυνται η ψυχοθεραπεία κατά την οποία γίνεται από κοινού προσπάθεια μεταξύ ασθενούς , του οικείου του περιβάλλοντος και του ιατρού να ζει ο ασθενής σε συνθήκες ηρεμίας και σταθερότητας, να υιοθετήσει ένα σταθερό πρόγραμμα στην καθημερινότητα του στο πότε ξυπνά, τρώει τα γεύματα και πότε κοιμάται. Να ασχολείται με δραστηριότητες που δεν του προκαλούν έντονη συναισθηματική φόρτιση, να προσπαθεί να αντικαθιστά τις αρνητικές πεποιθήσεις και σκέψεις με θετικές. Να επικοινωνεί με τους οικείους του και να βρίσκουν μαζί μεθόδους ώστε να ελαττώνεται το άγχος και η ανησυχία του ασθενή.

Επιπλέον , σημαντικά θεραπευτικά αποτελέσματα συνεισφέρουν και τα φάρμακα όπως οι σταθεροποιητές διάθεσης με σπουδαιότερο εκπρόσωπο το λίθιο , τα αντικαταθλιπτικά για την διαχείριση του καταθλιπτικού επεισοδίου ακόμα και αντιψυχωσικά αν τα συμπτώματα της μανίας και της κατάθλιψης παραμένουν παρά την υπάρχουσα φαρμακευτική αγωγή.

Ο Kurt Cobain, θρυλικός τραγουδιστής του συγκροτήματος Nirvana έπασχε από διπολική διαταραχή. Μάλιστα, υπάρχει και τραγούδι αυτών με τίτλο Lithium.

ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ

Η διπολική διαταραχή, όπως και κάθε ψυχική ασθένεια δεν πρέπει να θεωρείται ταμπού ούτε από τον ίδιο τον ασθενή αλλά και ούτε από τον κοινωνικό περίγυρο. Οφείλουμε να είμαστε ευαισθητοποιημένοι, ενήμεροι για ζητήματα ψυχικής υγείας , να δείχνουμε κατανόηση και να απλώνουμε ένα χέρι βοηθείας σε αυτούς τους ασθενείς.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ,εκδόσεις ΒΗΤΑ
• https://www.nimh.nih.gov/health/topics/bipolar-disorder/index.shtml
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bipolar-disorder/diagnosis-treatment/drc-20355961
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519712/table/ch3.t8/
• https://medicaidmentalhealth.fmhi.usf.edu/_assets/file/Guidelines/2017-2018%20Treatment%20of%20Adult%20Bipolar%20Disorder.pdf
• https://www.bphope.com/9-movies-about-bipolar-you-should-watch/
• https://www.health.com/condition/bipolar/bipolar-celebrities-does-it-make-them-more-creative?slide=2b144f58-7ede-43ce-8a29-7bd2d0e1ee47#2b144f58-7ede-43ce-8a29-7bd2d0e1ee47
• http://axclinic.gr/arxaioi-ellines-dipoliki-diataraxi-doro/
• https://en.wikipedia.org/wiki/Lithium_(Nirvana_song)

TrueMed-ForLivingMore

 Παναγιώτης Γκαρίλας

Γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη η διπολική διαταραχή, όπως θα μπορούσε να καταλάβει ο αναγνώστης βάσει της ετυμολογίας των λέξεων, αποτελεί μια πάθηση της οποίας η κλινική εικόνα βρίσκεται κατά διαστήματα μεταξύ φάσεων μανίας και κατάθλιψης. Είναι μια ψυχική πάθηση, διόλου σπάνια μιας και ταλαιπωρεί περίπου 1 στους 100 ανθρώπους παγκοσμίως και τουλάχιστον 600.000 Έλληνες και για την οποία από αρχαιοτάτων χρόνων είχαν γίνει αναφορές. Χαρακτηριστικά ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας την χαρακτήριζαν ως «θείο δώρο» , προφανώς λόγω των εξάρσεων δημιουργικότητας και καλής διάθεσης κατά την μανία.

Σε καμία περίπτωση όμως η διπολική διαταραχή δεν πρέπει να θεωρείται σαν δώρο, καθώς είναι μια ασθένεια που χρήζει αντιμετώπισης, πολλοί άνθρωποι νοσούν από αυτή, και υπάρχει ευτυχώς και θεραπεία για αυτή. Παρακάτω θα αναφερθούμε εκτενώς σε αυτήν.

Η Marilyn Monroe εικάζεται πως έπασχε από διπολική διαταραχή και ο Mel Gibson σε ένα ντοκιμαντέρ αποκάλυψε ότι πάσχει και αυτός.

ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ-ΔΙΑΓΝΩΣΗ –ΤΥΠΟΙ ΔΙΠΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ

Προτού αναλύσουμε επακριβώς περί ποίας ασθένειας πρόκειται, στον παρακάτω πίνακα θα αναγράφονται τα κλινικά χαρακτηριστικά της μανιακών και καταθλιπτικών επεισοδίων, έτσι ώστε να αντιληφθούμε καλύτερα τι βιώνουν οι ασθενείς με διπολική διαταραχή.

Η διπολική διαταραχή ανήκει στις ασθένειες συναισθηματικής διαταραχής και η διάγνωση γίνεται με βάση το DSM–IV ( τώρα υφίσταται το DSM-5 ), το ICD-10 και διακρίνουμε τους εξής τύπους :

• Διπολική Διαταραχή Ι ( η τυπική μορφή )

Κατά DSM πρέπει να υπάρχει 1 τουλάχιστον επεισόδιο μανίας ,κατά ICD-10 τουλάχιστον 2 επεισόδια εκ των οποίων το 1 τουλάχιστον μανιακό ενώ το άλλο να είναι μείζον καταθλιπτικό ή μανιακό. Συμβαίνει στις εναλλαγές: Μανία – Μ. Κατάθλιψη -Νορμοθυμία

• Διπολική Διαταραχή ΙΙ

Κατά DSM πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον 1 μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο και ένα υπομανιακό ( ΠΟΤΕ όμως μανιακό ). Εναλλαγές: Υπομανία- Μ.Κατάθλιψη-Νορμοθυμία

• Διπολική Διαταραχή ΙΙΙ

Εναλλαγή με υπομανίες και μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια . Δεν προκαλείται αυτόματα όπως στην ΙΙ , αλλά από θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

• Κυκλοθυμία

Ηπιότερη μορφή από την Διπολική Διαταραχή ΙΙ με επεισόδια υπομανίας εναλλασσόμενα με επεισόδια κατάθλιψης.

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ

Η αιτιοπαθογένεια των συναισθηματικών διαταραχών , στις οποίες ανήκει και η διπολική διαταραχή οφείλεται στα εξής:

• Γενετικοί παράγοντες: Υπάρχει γενετική προδιάθεση, και στην περίπτωση μονοζυγωτικών διδύμων ο κίνδυνος είναι τριπλάσιος απ’ότι στους ετεροζυγωτικούς.
• Περιβαλλοντικοί: Ανεργία, διαζύγιο, κακοποίηση, πένθος, φάρμακα. Εάν υπάρχουν στρεσσογόνοι παράγοντες κατά το 1^ο επεισόδιο, μετά η διαταραχή αυτονομείται και έτσι για την επανεμφάνιση επεισοδίων δεν απαιτούνται εξωγενή αίτια.
• Ψυχολογικοί: Υπάρχει η ψυχοδυναμική, η γνωσιακή και η συμπεριφορική θεωρία που τα εξηγούν.
• Δομικές μορφολογικές αλλοιώσεις: Μειωμένος όγκος του αριστερού προμετωπιαίου φλοιού, του ιπποκάμπου και των βασικών γαγγλίων. Αύξηση του όγκου του αμυγδαλοειδούς πυρήνα.
• Νευροχημικοί παράγοντες: Η μονοαμινεργική ανεπάρκεια, αύξηση δραστηριότητας του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, κλπ.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Θα αναφερθούμε στην διπολική διαταραχή τύπου Ι, μιας και είναι η πιο χαρακτηριστική και κλινικά πιο εντυπωσιακή κατηγορία της νόσου αυτής.

Η νόσος ξεκινά στα τέλη της 2^ης δεκαετίας της ζωής ( 18-20 χρονών ) στο μεγαλύτερο ποσοστό , μπορεί όμως να εκδηλωθεί και στην εφηβεία ( σπανίως στα παιδικά χρόνια) ακόμα και στην τρίτη ηλικία. Αρχίζει είτε με μανιακό είτε με καταθλιπτικό επεισόδιο. Σε περίπτωση που εκδηλωθεί το καταθλιπτικό επεισόδιο πρώτα θα περιμένουμε να φανούν τα συμπτώματα της μανίας ώστε να τεθεί η διάγνωση με σιγουριά. Μόλις γίνει η αποδρομή του 1^ου επεισοδίου ο ασθενής βρίσκεται σε φάση νορμοθυμίας για μεγάλο χρονικό διάστημα ( ακόμα και άνω του 1 έτους ).

Ωστόσο, από το 2^ο επεισόδιο και έπειτα η συχνότητα των υποτροπών αυξάνεται και οι περίοδοι της νορμοθυμίας ελαττώνονται, οπότε παρατηρούμε τα κάτωθι ενδεχόμενα όσον αφορά τις εναλλαγές των φάσεων.

1. Mε φάσεις νορμοθυμίας 6-10 μηνών. Αυτή είναι και η πιο συνηθισμένη ,όπου τα μανιακά επεισόδια διαρκούν 2-4 μήνες και τα μείζονα καταθλιπτικά 4-8 μήνες.
2. Mε νορμοθυμία πολυετής διάρκειας.
3. Διπολική διαταραχή με ελάχιστες ή και καθόλου περιόδους νορμοθυμίας. Εδώ αξίζει να επισημανθεί ότι με την πάροδο του χρόνου οι νορμοθυμίες δεν θα είναι ελεύθερες συμπτωμάτων, αλλά θα υφίστανται και είτε υπομανιακά είτε ήπια καταθλιπτικά συμπτώματα.
4. Διπολική διαταραχή με μεικτό επεισόδιο ( συνύπαρξη συμπτωμάτων μανίας και κατάθλιψης).
5. Διπολική διαταραχή ταχείας εναλλαγής ( rapid cycling). Σε αυτήν την περίπτωση εμφανίζονται πάνω από 4 επεισόδια ανά έτος και για το rapid cycling είναι επιρρεπείς οι γυναίκες ( 70-90% των ασθενών με ταχεία εναλλαγή) και όσες ειδικά έχουν υποκλινική δυσλειτουργία του θυρεοειδούς. Επίσης ενοχοποιούνται και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα και καλό θα ήταν να προτιμώνται οι σταθεροποιητές διάθεσης.

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Εκδηλώνουν επεισόδια και φάσεις νορμοθυμίας καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής τους, υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο να υποχωρήσει η νόσος αυτόματα σε μεγάλη ηλικία. Τα καταθλιπτικά επεισόδια έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ( στον τύπο ΙΙ έχουν μεγαλύτερη διάρκεια απ’ ότι στον τύπο Ι ) και αξίζει να σημειωθεί ότι η διπολική διαταραχή δεν προκαλεί έκπτωση των ανώτερων γνωστικών λειτουργιών όπως στην σχιζοφρένεια ( μόνο σε ελάχιστο αριθμό ασθενών ενδεχομένως να παρατηρηθεί ). Στο 1/3 εξ αυτών θα παρουσιαστεί σαφής δυσχέρεια στον επαγγελματικό, οικογενειακό και κοινωνικό τομέα κυρίως λόγω της εικόνας που δημιουργούν στους συνανθρώπους τους και κάποιων δυσκολιών που ίσως δημιουργούν οι υποτροπές.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

• Μείζων Κατάθλιψη
• Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή
• Κυκλοθυμία
• Σωματικές νόσοι ( εγκεφαλίτιδες, ΣΚΠ)
• Τοξίκωση

Αυτό το οποίο χρειάζεται αποσαφήνιση είναι η διαφορική διάγνωση του 1^ου μανιακού επεισοδίου και του 1^ου σχιζοφρένειας.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ενδείκνυνται η ψυχοθεραπεία κατά την οποία γίνεται από κοινού προσπάθεια μεταξύ ασθενούς , του οικείου του περιβάλλοντος και του ιατρού να ζει ο ασθενής σε συνθήκες ηρεμίας και σταθερότητας, να υιοθετήσει ένα σταθερό πρόγραμμα στην καθημερινότητα του στο πότε ξυπνά, τρώει τα γεύματα και πότε κοιμάται. Να ασχολείται με δραστηριότητες που δεν του προκαλούν έντονη συναισθηματική φόρτιση, να προσπαθεί να αντικαθιστά τις αρνητικές πεποιθήσεις και σκέψεις με θετικές. Να επικοινωνεί με τους οικείους του και να βρίσκουν μαζί μεθόδους ώστε να ελαττώνεται το άγχος και η ανησυχία του ασθενή.

Επιπλέον , σημαντικά θεραπευτικά αποτελέσματα συνεισφέρουν και τα φάρμακα όπως οι σταθεροποιητές διάθεσης με σπουδαιότερο εκπρόσωπο το λίθιο, τα αντικαταθλιπτικά για την διαχείριση του καταθλιπτικού επεισοδίου ακόμα και αντιψυχωσικά αν τα συμπτώματα της μανίας και της κατάθλιψης παραμένουν παρά την υπάρχουσα φαρμακευτική αγωγή.

Ο Kurt Cobain, θρυλικός τραγουδιστής του συγκροτήματος Nirvana έπασχε από διπολική διαταραχή. Μάλιστα, υπάρχει και τραγούδι αυτών με τίτλο Lithium.

ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ

Η διπολική διαταραχή, όπως και κάθε ψυχική ασθένεια δεν πρέπει να θεωρείται ταμπού ούτε από τον ίδιο τον ασθενή αλλά και ούτε από τον κοινωνικό περίγυρο. Οφείλουμε να είμαστε ευαισθητοποιημένοι, ενήμεροι για ζητήματα ψυχικής υγείας, να δείχνουμε κατανόηση και να απλώνουμε ένα χέρι βοηθείας σε αυτούς τους ασθενείς.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ,εκδόσεις ΒΗΤΑ
• https://www.nimh.nih.gov/health/topics/bipolar-disorder/index.shtml
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bipolar-disorder/diagnosis-treatment/drc-20355961
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519712/table/ch3.t8/
• https://medicaidmentalhealth.fmhi.usf.edu/_assets/file/Guidelines/2017-2018%20Treatment%20of%20Adult%20Bipolar%20Disorder.pdf
• https://www.bphope.com/9-movies-about-bipolar-you-should-watch/
• https://www.health.com/condition/bipolar/bipolar-celebrities-does-it-make-them-more-creative?slide=2b144f58-7ede-43ce-8a29-7bd2d0e1ee47#2b144f58-7ede-43ce-8a29-7bd2d0e1ee47
• http://axclinic.gr/arxaioi-ellines-dipoliki-diataraxi-doro/
• https://en.wikipedia.org/wiki/Lithium_(Nirvana_song)

TrueMed-ForLivingMore