Covid-19 και Εμβολιασμός Ευπαθών Ομάδων: Η περίπτωση του Καρκίνου

Αικατερίνη Παπαδοπούλου

Παρασκευή 19/03/2021 άνοιξε η αυλαία για τον εμβολιασμό (κατά της νόσου covid-19) ατόμων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, γίνεται προτεραιοποίηση των ασθενών που πάσχουν από νοσήματα υψηλού κινδύνου ως εξής:

1^η ομάδα: Άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων ή αιμοποιητικών κυττάρων, άτομα σε λίστα αναμονής για μεταμόσχευση οργάνου.

2^η ομάδα: Άτομα με νεφρική ανεπάρκεια, τα οποία υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση.

3^η ομάδα: Άτομα που νοσούν με κυστική ίνωση.

4^η ομάδα: Ο καρκίνος υπό αγωγή. Καρκίνος συμπαγούς οργάνου σε άτομα που υποβάλλονται σε θεραπεία, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, ανοσοθεραπεία ή άλλη θεραπεία. Αιματολογικός καρκίνος την τελευταία πενταετία.

5^η ομάδα: Σοβαρά χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού (χρόνιο-αναπνευστικό νόσημα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια με FEV1 μικρότερο του 30%, διάμεση πνευμονοπάθεια).

6^η ομάδα: Σοβαρή καρδιακή νόσος (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου από 1/12/2020, καρδιακή ανεπάρκεια με κλάσμα εξώθησης μικρότερο του 40%, σοβαρή ηπατική νόσος).

7^η ομάδα: Άτομα σε ανοσοκαταστολή (αυτοφλεγμονώδεις και αυτοάνοσες παθήσεις ή άλλες νόσους υπό ανοσοκαταστολή ή ανοσοτροποποιητική αγωγή μέτριου ή υψηλού κινδύνου).

Στα άλλα νοσήματα συμπεριλαμβάνεται το σύνδρομο Down, όπως και άλλες ειδικές καταστάσεις μετά από αίτηση του θεράποντος γιατρού.

Σε τι χρησιμεύουν τα εμβόλια…

Ο εμβολιασμός ενισχύει την ανοσοποιητική άμυνα του οργανισμού και βοηθά στην αντιμετώπιση κοινών νόσων στις οποίες μπορεί να εκτίθενται οι άνθρωποι. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, ο εμβολιασμός αποτρέπει την προσβολή από νόσους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να προσβληθεί από μια νόσο ακόμη και αν έχει εμβολιαστεί. Ωστόσο, τα συμπτώματα που παρουσιάζει είναι ηπιότερα και η ανάρρωση ταχύτερη.

Ορισμένες από τις νόσους έναντι των οποίων μας προστατεύουν τα εμβόλια:

Ηπατίτιδα Α και Β

Τέτανος, διφθερίτιδα, κοκίτης

Μηνιγγίτιδα

Μόλυνση από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)

Γρίπη

Ιλαρά, παρωτίτιδα και ερυθρά

Πολιομυελίτιδα

Τέτανος

Φυματίωση

Οφέλη για όλους!

Τα εμβολιασμένα άτομα έχουν λιγότερες πιθανότητες να μεταδώσουν λοιμώδη νόσο σε άλλους. Έτσι, τα άτομα που εμβολιάζονται συμβάλλουν στην προστασία των ατόμων που δεν μπορούν να εμβολιαστούν. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

βρέφη

παιδιά

ηλικιωμένοι

άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι καρκινοπαθείς.

Οι ομάδες αυτές επωφελούνται από τον εμβολιασμό των άλλων, διότι κατά αυτόν τον τρόπο η νόσος δεν μπορεί να εξαπλωθεί στην κοινότητα.

Απαιτείται μεγάλος αριθμός εμβολιασμών προκειμένου να επιτευχθεί η εν λόγω συλλογική ανοσία. Όταν μεγάλος αριθμός ατόμων εμβολιάζεται, οι αλυσίδες λοιμώξεων διακόπτονται. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), απαιτείται να εμβολιαστεί το 95 % του πληθυσμού κατά της ιλαράς, προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω διασπορά της νόσου στην κοινότητα.

◊Πώς λειτουργούν τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19?

Η λειτουργία των εμβολίων βασίζεται στην προετοιμασία του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου (της φυσικής άμυνας του οργανισμού) να αναγνωρίζει συγκεκριμένη νόσο και να προστατεύεται ενάντια σ’ αυτήν.

→Δημιουργία Ανοσίας

Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19 αφορά την πρόκληση απόκρισης ενάντια σε μια πρωτεΐνη (είτε ολόκληρη είτε τμήμα αυτής) η οποία βρίσκεται μόνο στον ιό που προκαλεί την COVID-19. Όταν ένα άτομο λαμβάνει το εμβόλιο δημιουργείται ανοσοαπόκριση.

Τα περισσότερα εμβόλια κατά της COVID-19 χρειάζονται δύο δόσεις για τη δημιουργία ανοσίας. Εάν το άτομο προσβληθεί αργότερα από τον ιό, το ανοσοποιητικό σύστημα είναι σε θέση να τον αναγνωρίσει. Έπειτα, είναι ήδη προετοιμασμένο να του επιτεθεί.

◊Πώς Λειτουργούν Τα Εμβόλια Που Αγοράζει Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή?

→Εμβόλια Νουκλεϊκού Οξέος (MRNA) {Biontech/Pfizer | Moderna | Curevac}

Ο εν λόγω τύπος εμβολίου περιέχει μέρος των «οδηγιών» από τον ιό που προκαλεί την COVID-19. Αυτό επιτρέπει στα ίδια τα κύτταρα του οργανισμού να παράγουν μια πρωτεΐνη που βρίσκεται μόνο στον συγκεκριμένο ιό.

Το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου αναγνωρίζει ότι η εν λόγω πρωτεΐνη δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στον οργανισμό και ανταποκρίνεται με τη δημιουργία φυσικής άμυνας κατά της λοίμωξης από την COVID-19.

→Εμβόλια βασισμένα σε πρωτεΐνη {SANOFI/GSK}

Αυτός ο τύπος εμβολίου περιέχει τμήματα μιας πρωτεΐνης που βρίσκεται μόνο στον συγκεκριμένο ιό. Τα τμήματα αυτά αρκούν ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου να αναγνωρίσει ότι η εν

λόγω πρωτεΐνη δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στον οργανισμό και να ανταποκριθεί με τη δημιουργία φυσικής άμυνας κατά της λοίμωξης από την COVID-19.

→Εμβόλια ιικού φορέα {ASTRAZENECA ¦ JOHNSON & JOHNSON}

Ο εν λόγω τύπος εμβολίου χρησιμοποιεί έναν άλλον, αβλαβή ιό για τη μεταφορά «οδηγιών» από τον ιό που προκαλεί την COVID-19.

Αυτό επιτρέπει στα ίδια τα κύτταρα του οργανισμού να παράγουν την πρωτεΐνη που βρίσκεται μόνο στον ιό της COVID-19.

Το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου αναγνωρίζει ότι η εν λόγω πρωτεΐνη δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στον οργανισμό και ανταποκρίνεται με τη δημιουργία φυσικής άμυνας κατά της λοίμωξης από την COVID-19.

• ΕΑΝ ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΕΝΟ ΑΤΟΜΟ ΕΚΤΕΘΕΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΣΤΟΝ ΙΟ ΤΗΣ COVID-19, Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΕΪΝΗ ΣΤΗΝ COVID-19. Η ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ, ΛΟΙΠΟΝ, ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΙΜΗ ΝΑ ΣΚΟΤΩΣΕΙ ΤΟΝ ΙΟ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΤΡΕΨΕΙ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΤΟΥ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Η ΤΗΝ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ.

Μεταξύ των ατόμων που ανήκουν σε Ευπαθείς Ομάδες είναι και οι Καρκινοπαθείς υπό αγωγή (τα στοιχεία των οποίων αναφέρουν τα είδη του καρκίνου καθώς επίσης και τα ICD τους παρατίθενται στην παρακάτω εικόνα).

◊Πρέπει οι ασθενείς με καρκίνο να εμβολιάζονται έναντι της COVID-19?

Οι ασθενείς με καρκίνο που έχουν μολυνθεί με COVID-19 έχουν συνολικά αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας κατά 21,2% , σε σύγκριση με το 8,7% όσων δεν έχουν καρκίνο, ενώ για τους καπνιστές η θνησιμότητα αυξάνεται στο 31,1%. Με στατιστικές όπως αυτές, πρέπει οι ασθενείς με καρκίνο να εμβολιαστούν κατά της COVID-19 το συντομότερο δυνατό?

Οι εθνικοί οργανισμοί έχουν υποστηρίξει την ιεράρχηση των εμβολιασμών COVID-19 για άτομα με καρκίνο, δεδομένου του κινδύνου από τη διάγνωση, της μειωμένης ανοσολογικής λειτουργίας που οφείλεται σε ορισμένες αντινεοπλασματικές θεραπείες και της παρουσίας άλλων συννοσηροτήτων. Η Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας , η Εταιρεία Λοιμωδών Νοσημάτων της Αμερικής , η Αμερικανική Ένωση για την Έρευνα για τον Καρκίνο και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ιατρικής Ογκολογίας έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο εμβολιασμός καρκινοπαθών παρέχει περισσότερα οφέλη από τον κίνδυνο εκδήλωσης παρενεργειών και θα πρέπει να προσφέρεται σε ασθενείς, εφόσον κανένα από τα συστατικά του εμβολίου δεν αντενδείκνυται.

Οι ειδικοί προτείνουν ότι παρόλο που ορισμένοι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς ενδέχεται να παρουσιάσουν μειωμένη ανταπόκριση στο εμβόλιο, αυτό μπορεί ακόμη να αποδώσει κάποιο όφελος, όπως τη μείωση του κινδύνου ή τη σοβαρότητα της μόλυνσης από COVID-19.

→Οδηγίες για τον εμβολιασμό σε ασθενείς με καρκίνο:

Δεδομένου του κινδύνου σοβαρών εκβάσεων ή ακόμη και θανάτου από μόλυνση από COVID-19, τα άτομα με καρκίνο πρέπει να έχουν προτεραιότητα για εμβολιασμό. Τον Ιανουάριο του 2021, το National Comprehensive Cancer Network κυκλοφόρησε προκαταρκτικές οδηγίες για τον εμβολιασμό COVID-19 για άτομα με καρκίνο:

1. Οι ασθενείς με καρκίνο πρέπει να έχουν προτεραιότητα για εμβολιασμό (ομάδα προτεραιότητας CDC 1b ή 1c).
2. Όλοι οι ασθενείς που λαμβάνουν ενεργή θεραπεία πρέπει να εμβολιάζονται, κατανοώντας τους περιορισμούς των δεδομένων ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.
3. Καθυστέρηση του εμβολιασμού σύμφωνα με τις οδηγίες για το ευρύ κοινό (π.χ. πρόσφατη έκθεση σε λοίμωξη ή θεραπεία COVID-19, COVID-19 εντός προηγούμενων 90 ημερών) και για τουλάχιστον τρεις μήνες μετά τη θεραπεία με βλαστοκύτταρα ή μηχανικά κύτταρα (π.χ. κύτταρα CAR T) μεγιστοποιεί την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
4. Οι φροντιστές και τα άτομα που ζουν στον ίδιο χώρο ή στενές επαφές θα πρέπει να ανοσοποιούνται όταν είναι δυνατόν.

• Μετά τον εμβολιασμό, οι ασθενείς πρέπει να συνεχίσουν να ακολουθούν όλες τις τρέχουσες οδηγίες για να προστατεύσουν τον εαυτό τους και τους άλλους από τον COVID-19 (π.χ. φορώντας μάσκες προσώπου, κοινωνικές αποστάσεις, πλύσιμο των χεριών) επειδή τα εμβολιασμένα άτομα, αν και ασυμπτωματικά, ενδέχεται να μεταδώσουν τον ιό.

• Ακόμη, το National Comprehensive Cancer Network υποστηρίζει ότι όλα τα άτομα που βρίσκονται σε ενεργό θεραπεία (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, άλλη θεραπεία) για καρκίνο πρέπει να λάβουν το εμβόλιο, με κάποιες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη σχετικά με την ανοσοκαταστολή και το χρονοδιάγραμμα (πλήρες έγγραφο: στο NCCN.org/covid-19).

• Η Society for ImmunoTherapy of Cancer (SITC) επικροτεί την παγκόσμια βιοϊατρική κοινότητα για τη συνεργασία της για την ανάπτυξη και έγκριση ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων SARS-CoV-2 με πρωτοφανείς ταχύτητες και υποστηρίζει τον εμβολιασμό κατά του SARS-CoV-2 σε ασθενείς με καρκίνο που λαμβάνουν ανοσοθεραπεία.

Συμπερασματικά, κρίνεται αναγκαίος ο εμβολιασμός κατά του ιού Covid-19, τόσο στον υγιή πληθυσμό όσο και στους ανθρώπους που νοσούν με καρκίνο και βρίσκονται υπό αγωγή. Ο εμβολιασμός θα θωρακίσει τεράστιο ποσοστό του πληθυσμού, δημιουργώντας ανοσία, η επιτακτικότητα της οποίας είναι φανερή και αδιαπραγμάτευτη. Και αυτό γιατί πρέπει να προστατευθούν οι ευπαθείς ομάδες κι εν προκειμένω οι καρκινοπαθείς, ώστε να μην κινδυνεύσουν εάν κι εφόσον νοσήσουν από τον ιό.

Με τον εμβολιασμό, όμως, θα κερδιθεί και το μέχρι σήμερα αυτονόητο, δηλαδή η επιστροφή όλων στην κανονικότητα που προσέφερε η προ covid εποχή!

Πηγές:

1. https://emvolio.gov.gr
2. https://vaccine-schedule.ecdc.europa.eu
3. https://voice.ons.org/news-and-views/should-patients-with-cancer-receive-covid-19-vaccines-heres-what-oncology-nurses
4. https://www.nccn.org/about/news/newsinfo.aspx?NewsID=2552
5. https://www.sitcancer.org/aboutsitc/press-releases/2020/sitc-statement-sars-cov-2-vaccination-cancer-immunotherapy

 TrueMed-ForLivingMore