Συνέντευξη με τον επίκουρο καθηγητή παθολογίας Παναγιώτη Χαλβατσιώτη-Διαβήτης, Αντιοξειδωτικά και εμπειρίες απο την Mayo Clinic

17-12-2019

Παναγιώτης Δημητρίου

Ο Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας και ειδικός στον διαβήτη Παναγιώτης Χαλβατσιώτης απαντά στις ερωτήσεις της TrueMed.

Ο Παναγιώτης Γ. Χαλβατσιώτης έλαβε τον τίτλο του ειδικού παθολόγου μετά από ειδίκευση στον Ευαγγελισμό και διετέλεσε fellow στην ενδοκρινολογία στη Mayo Clinic στο Rochester της Minnesota των ΗΠΑ’

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία πάθηση, η οποία, έχει λάβει τα τελευταία χρόνια διαστάσεις πανδημίας, με τα ποσοστά των ανθρώπων με σακχαρώδη διαβήτη να αυξάνονται χρόνο με το χρόνο. Ποια είναι τα συμπτώματα που θα πρέπει να κινητοποιήσουν ένα άτομο, ώστε να επισκεφθεί άμεσα τον γιατρό του;

Πολύ σωστά σημειώσατε ότι παγκοσμίως σήμερα ο διαβήτης τείνει να αποκτήσει χαρακτηριστικά πανδημίας. Αλλά αυτός που πληθυσμιακά μας ενδιαφέρει κατά κύριο λόγο είναι ο τύπου 2 διαβήτης, ο μη ινσουλινοεξαρτώμενος σύμφωνα με την παλαιότερη ταξινόμηση και αφορά το 95% περίπου των περιστατικών διαβήτη.

Στην Ελλάδα σήμερα ο ΕΟΠΥΥ σύμφωνα με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση που εφαρμόζεται καθολικά στη Χώρα μας, αναφέρει ότι οι συνταγογραφούμενοι για αντιδιαβητική αγωγή ανέρχονται σε 973.806 άτομα. Για τους 938.098 δηλώνεται ως διάγνωση ο τύπου 2 διαβήτης.

Οι τύπου 1 ινσουλινοεξαρτώμενοι διαβητικοί είναι 47.315 και έχουν επίσης καταγραφεί 9.049 περιπτώσεις διαβήτη της κύησης. Άρα κάθε 10 συμπολίτες μας ο ένας είναι διαβητικός, για τον οποίο απαιτείται η χορήγηση ειδικής φαρμακευτικής αγωγής.

Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι υπάρχουν διαβητικοί που αντιμετωπίζουν το σύνδρομό τους μόνο με διατροφή-άσκηση αλλά ακόμη περισσότερα υπάρχουν και άτομα που δεν γνωρίζουν ότι έχουν διαβήτη.

Οι διεθνείς στατιστικές υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των λανθανόντων διαβητικών φθάνει περίπου στο 50% των διαγνωσμένων διαβητικών μιας Χώρας. Επομένως στην Ελλάδα η πιθανότητα να είναι κάποιος διαβητικός μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερη της σχέσης 1:10 και να επιβαρύνει ένα πολύ μεγάλο αριθμό πασχόντων με τον κίνδυνο των σοβαρότατων χρόνιων επιπλοκών, που χαρακτηρίζονται υψηλής νοσηρότητας και θνητότητας.

Επειδή η εμφάνιση του διαβήτη είναι συνήθως απότοκος του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους και του δυσμεταβολισμού, τότε τα παχύσαρκα άτομα αλλά και οι έχοντες αρτηριακή υπέρταση ή και δυσλιπιδαιμία θα πρέπει να ελέγχονται περιοδικά για την παρουσία διαβήτη. Επειδή υπάρχει οικογενής διασπορά άρα και γονιδιακό υπόστρωμα τότε εάν υπάρχει διαβητικός συγγενής πρώτου βαθμού ή ιστορικό διαβήτη κύησης ή γέννησης παιδιού με βάρος γέννησης μεγαλύτερο των 4.000 γραμμαρίων, ιστορικό πολυκυστικών ωοθηκών και ιστορικό καρδιαγγειακού συμβάματος συνιστάται τακτικός έλεγχος. Επίσης και με την πρόοδο της ηλικίας όταν ιδιαίτερα η συμμετοχή του ατόμου σε προγράμματα άσκησης ή αυξημένης φυσικής δραστηριότητας είναι χαμηλή, προτείνεται ο ειδικός έλεγχος.

Ένα σύνηθες σύμπτωμα που σχεδόν αποκλειστικά περιγράφει την παρουσία διαβήτη είναι η πολυουρία με νυχτερινή έγερση.Δηλαδή μεγάλος όγκος ούρων, ακόμη και μια φορά ιδιαίτερα όταν μας ξυπνά τη νύχτα, αλλά όχι όμως η συχνή ούρηση με μικρό όγκο ούρων.

Τέλος ο κνησμός εξωτερικών γεννητικών οργάνων στις γυναίκες χωρίς παρουσία μυκητίασης, αποτελεί ένα δεύτερο οδηγό σημείο. Για τον τύπου 1 η έναρξη του συνδρόμου είναι πολύ εκρηκτική και έτσι δεν μπορεί να είναι λανθάνων για μεγάλο διάστημα.

Για τον διαβήτη της κύησης ισχύουν ακριβώς οι ίδιοι κίνδυνοι με τον τύπο 2 διαβήτη και συνιστάται κάθε κυοφορούσα να προβεί σε διενέργεια καμπύλης γλυκόζης, στο μέσο της κύησης. Αν υπάρχουν όμως κάποιοι από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου, ο έλεγχος θα πρέπει να διενεργηθεί αρκετά νωρίτερα.

Πόσο σημαντική είναι η άσκηση για τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη ;

Η άσκηση κατέχει σημαντική θέση στην θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη και η αυξημένη φυσική δραστηριότητα είναι απολύτως απαραίτητη για τα άτομα με τύπου 2 σακχαρώδη διαβήτη και διαβήτη της κύησης. Η άσκηση μειώνει την ινσουλινική αντίσταση που είναι ο βασικότερος παθοφυσιολογικός μηχανισμός και βοηθά μαζί με την ισορροπημένη διατροφή στην ριζική αντιμετώπιση αλλά και στην πρόληψη του διαβήτη.

Παράλληλα η αυξημένη φυσική δραστηριότητα βελτιώνει όλες τις παραμέτρους καρδιαγγειακού κινδύνου όπως η παχυσαρκία, η αρτηριακή υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία. Επομένως οι ενήλικες με τύπου 2 διαβήτη θα πρέπει να μειώσουν την χρονική διάρκεια της καθεστηκυίας τους ζωής, ως επιπρόσθετη οδηγία που δεν αντικαθιστά όμως την συμμετοχή σε οργανωμένα προγράμματα άσκησης. Συνήθως δεν απαιτείται ιατρικός έλεγχος σε απουσία συμπτωματολογίας πριν την έναρξη χαμηλής ή μέτριας έντασης φυσικής δραστηριότητας. Τα προγράμματα άσκησης μέτριας ή έντονης έντασης θα πρέπει να έχουν μια εβδομαδιαία συνολική διάρκεια 150 λεπτά τουλάχιστον σε προγράμματα τριών μη συνεχόμενων ημερών. Στον τύπου 1 διαβήτη θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η άσκηση δεν ρυθμίζει τη γλυκόζη, παρέχει όμως στον διαβητικό όλα τα πλεονεκτήματα που ισχύουν για τον γενικό πληθυσμό. Η έναρξή της, στον τύπου 1 διαβήτη, θα πρέπει να αναστέλλεται όταν η τιμή σακχάρου είναι υψηλότερη των 250 mg/dl με παρουσία κετονών στα ούρα. Εάν η άσκηση είναι προγραμματισμένη θα φροντίσει ο διαβητικός να μειώσει την ινσουλινική δόση που προηγείται, ενώ αν είναι απρογραμμάτιστη θα πρέπει να λαμβάνονται υδατάνθρακες πριν από την έναρξη. Το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας έδωσε το πράσινο φως να ενταχθεί η άσκηση στην θεραπευτική αντιμετώπιση του διαβήτη και οι ασφαλιστικοί φορείς να καλύπτουν την δαπάνη. Ετοιμάζονται πλέον τα πρωτόκολλα άσκησης, η μέθοδος πιστοποίησης των ειδικών της άσκησης αλλά και τα οικονομικά στοιχεία για να ετοιμαστεί η σχετική νομοθεσία.

Βέβαια η άσκηση σαν φάρμακο, δηλαδή συμπληρωματική θεραπευτική παρέμβαση, δεν θα εφαρμόζεται μόνο για τον διαβήτη και την παχυσαρκία αλλά και για άλλα χρόνια νοσήματα, όπως η νόσος του Alzheimer, η ΧΑΠ, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι κακοήθειες, η οστεοπόρωση και νοσήματα του συνδετικού ιστού.

Τι διατροφικό πλάνο πρέπει να ακολουθήσει ένας άνθρωπος που πάσχει από διαβήτη ;

Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι τα πρότυπα της μεσογειακής, δηλαδή της παραδοσιακής Ελληνικής διατροφής αποτελούν τον διαιτητικό μονόδρομο κάθε διαβητικού.

Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο τύπου 1 διαβήτης, όπου η μεσογειακή διατροφή δεν «εντέλλεται» αλλά συνιστάται στα πλαίσια των ορθών υγειινοδιαιτητικών οδηγιών όπως και για τον γενικό πληθυσμό. Τα χαρακτηριστικά της μεσογειακής δίαιτας είναι ένα ποσοστό σύμπλοκων υδατανθράκων, όπως το άμυλο σε ποσοστό 45% των ημερήσιων θερμίδων, λιπαρά κυρίως φυτικής προέλευσης σε 40% και των πρωτεϊνών 15%. Το ημερήσιο διαιτολόγιο θα πρέπει να είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες (λαχανικά, φρούτα) γιατί παίζουν καθοριστικό ρόλο στη βραδύτερη απορρόφηση της γλυκόζης στο αίμα, στην επίτευξη του κορεσμού αλλά και για την γρηγορότερη απώλεια σωματικού βάρους.

Τα λιπαρά θα έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κεκορεσμένα ζωικής προέλευσης λίπη και θα είναι πλούσια (τουλάχιστον κατά τα 2/3) σε μονοακόρεστα-πολυακόρεστα όπως το ελαιόλαδο. Εβδομαδιαία θα είναι συχνή η κατανάλωση δημητριακών και οσπρίων, αλλά χαμηλή σε κρέας και μάλιστα επεξεργασμένο, όπως τα αλλαντικά. Συνιστάται η λήψη 3 γευμάτων και δεν πρέπει να παραλείπεται το πρωινό ενώ το δείπνο θα αποτελείται από το 30-40% των θερμίδων του μεσημεριανού γεύματος.

Αποφεύγουμε την μαγειρική με τη χρήση τηγανιού-ταψιού, την ζάχαρη (μαύρη άσπρη), το μέλι και προτιμούμε να καταναλώνουμε ψάρια, πουλερικά (χωρίς την πέτσα), τα γαλακτοκομικά και τα τυριά που είναι χαμηλά σε λιπαρά. Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες όπως η στέβια, η σουκραλόζη και η ασπαρτάμη μπορούν άφοβα να προσφέρουν την γλυκιά γεύση, επιτρέπεται η κατανάλωση αναψυκτικών zero ή light καθώς και η κατανάλωση 1-2 ποτηριών κρασί με το κύριο γεύμα.

Τι πρέπει να προσέχει ένας διαβητικός όταν πηγαίνει κάποιο μακρινό ταξίδι;

Παρόλο που όλοι μας απολαμβάνουμε τα ταξίδια, εντούτοις τα άτομα με διαβήτη μπορεί να φοβούνται και να αποφεύγουν να ταξιδέψουν. Το διαβητικό σύνδρομο όμως, με τη σωστή προετοιμασία, δεν αποτελεί τροχοπέδη στην πραγματοποίηση και απόλαυση κάποιου ταξιδιού. Τα διαβητικά άτομα με την βοήθεια του κατάλληλου σχεδιασμού μπορεί να ελαχιστοποιούν την πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων συμβάντων και έτσι να προλαμβάνονται καταστάσεις επείγουσας ανάγκης, ενώ θα βρίσκονται μακριά από τη μόνιμη κατοικία τους.

Η πιο σημαντική ενέργεια που πρέπει να κάνει ένα άτομο με διαβήτη πριν από το ταξίδι του, είναι να επισκεφτεί τον θεράποντα γιατρό του κατά προτίμηση 4-6 εβδομάδες πριν. Συνιστάται να έχει προβεί στον απαραίτητο εργαστηριακό έλεγχο για να έχει τη δυνατότητα ο ιατρός να αξιολογήσει τον τρέχον επίπεδο ρύθμισης του διαβήτη του ή να εξετάσει την πιθανότητα τροποποίησης της ήδη χορηγούμενης θεραπευτικής αγωγής. Σε περίπτωση που θα πραγματοποιήσει ταξίδι στο εξωτερικό κρίνεται απαραίτητο, να ενημερώσει το θεράποντα ιατρό σχετικά με το μέσο που θα ταξιδέψει (τρένο, πλοίο, αεροπλάνο), το δρομολόγιο που θα ακολουθήσει και που θα περιλαμβάνει και τις ώρες αναχώρησης, άφιξης καθώς και τις πιθανές διαφορές στην ώρα μεταξύ των σημείων επιβίβασης και αποβίβασης. Με τις πληροφορίες αυτές, ο ιατρός του θα τον κατευθύνει δίνοντας τις ανάλογες οδηγίες για τη σωστή διαχείριση του διαβήτη και για τα συνήθη προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν στο ταξίδι αλλά και να προσδιορίσει, εάν κριθεί αναγκαίο, απαραίτητους εμβολιασμούς. Ο θεράπων ιατρός θα πρέπει επίσης να τον προμηθεύσει με Ιατρική γνωμάτευση στην αγγλική γλώσσα, που θα πιστοποιεί ότι πάσχει από το διαβητικό σύνδρομο και θα περιέχει αναλυτικό κατάλογο με τα αναλώσιμα του διαβήτη και τη φαρμακευτική του αγωγή. Με τη βεβαίωση αυτή, ο διαβητικός δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα από τις υπηρεσίες ασφάλειας των αεροδρομίων και θα μπορεί να τα μεταφέρει μαζί του στις χειραποσκευές τις πένες ινσουλίνης, τις βελόνες ινσουλίνης κτλ. αλλά και σε περίπτωση τυχόν έλλειψης ή απώλειας τους να μπορεί τα αντικαταστήσει.

Εάν το ταξίδι του θα περιλαμβάνει αλλαγές όσον αφορά τις χρονοζώνες θα πρέπει να του δοθούν κατάλληλες οδηγίες για αναπροσαρμογή των δόσεων ινσουλίνης του ή δισκίων που λαμβάνει. Θα ήταν επομένως μια καλή ιδέα, κατά την επίσκεψη του στον θεράποντα ιατρό, να τον συνοδεύσει ο/η συνταξιδιώτης του. Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού ο διαβητικός μπορεί να παρεκκλίνει από το καθημερινό του πλάνο φροντίδας με αρνητικές συνέπειες στην ρύθμιση του διαβήτη του.

Για την αποφυγή λοιπόν της απορρύθμισης του συνδρόμου, ο διαβητικός θα πρέπει να ακολουθεί ένα πλάνο φροντίδας που θα περιλαμβάνει την πρόληψη των οξέων επιπλοκών με τη συνεχή παρακολούθηση του διαβήτη του με συχνές αυτομετρήσεις για τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου του. Σε περίπτωση πολύωρου ταξιδίου για την πρόληψη της υπογλυκαιμίας θα πρέπει να καταναλώνονται συχνά μικρά γεύματα και το διαβητικό άτομο να έχει μαζί του κάποιο ζαχαρούχο χυμό ή καραμέλες. Αν το μέσο μεταφοράς που θα χρησιμοποιήσει στο ταξίδι του δεν είναι το ιδιωτικό του όχημα αλλά πλοίο ή αεροπλάνο ή τρένο καλό θα είναι να έχει ενημερωθεί από πριν σχετικά με τα παρεχόμενα γεύματα στους επιβάτες και να ζητήσει, αν του δίνεται η δυνατότητα, να επιλέξει ειδικό menu για διαβητικούς. Μια άλλη παράμετρος που θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή από τα διαβητικά άτομα είναι ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης διαβητικών ελκών στα άκρα, λόγω επιμολυσμένων τραυμάτων ή χρήσης ακατάλληλων υποδημάτων. Συνεπώς ο διαβητικός οφείλει να ελέγχει καθημερινά τα πέλματα του για τυχόν εμφάνιση ερυθρότητας, οιδημάτων και εκδορών. Επίσης πρέπει να λάβει και τα αντίστοιχα μέτρα. Δεν θα πρέπει να περπατά με γυμνά πόδια στην παραλία για την αποφυγή τραυματισμών από σπασμένα γυαλιά, βράχια ή άλλα αίτια. Όταν θα βαδίζει σε δύσβατα μονοπάτια θα πρέπει να φορά κλειστά υποδήματα για την προφύλαξη των δακτύλων από μικροτραυματισμούς (αγκάθια) και σε μακρές πεζοπορίες θα πρέπει να αλλάζει κάλτσες.

Τέλος θα φροντίσει να έχει μαζί του αναλώσιμα υλικά σε επαρκή ποσότητα, συσκευή αυτομέτρησης σακχάρου, μπαταρίες, ταινίες για τη συσκευή αυτομέτρησης, ταινίες μέτρησης κετονών στο αίμα και στα ούρα, σκαριφιστήρες δακτύλων. Σε περίπτωση που φέρει αντλία τα αντίστοιχα αναλώσιμα, μπαταρίες και ότι άλλο υλικό απαιτείται για την απρόσκοπτη λειτουργία της αντλίας. Επίσης θα πρέπει να έχει επαρκή αντιδιαβητική αγωγή (δισκία ή ινσουλίνη), παγοκύστες για την διατήρηση των φαρμακευτικών σκευασμάτων και ενέσιμη γλυκαγόνη. Σε περίπτωση που βρίσκεται σε αγωγή με ινσουλίνη και θα ταξιδέψει στο εξωτερικό θα πρέπει να γνωρίζει την αντιστοιχία των μονάδων στα σκευάσματα της ινσουλίνης στην χώρα που θα επισκεφθεί. Επίσης εάν φέρει αντλία θα πρέπει να έχει μαζί του παράλληλα και προγεμισμένες πένες ινσουλίνης για την εναλλακτικά σε περίπτωση που η αντλία παρουσιάσει μια μη επισκευάσιμη βλάβη.

Εν κατακλείδι, ο προγραμματισμός για τα ταξίδια είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη και δίνει τη δυνατότητα μιας καλής διαχείρισης του για την αποφυγή ανάπτυξης των επικίνδυνων επιπλοκών του. Το σχέδιο φροντίδας πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι εξατομικευμένο και προσαρμοσμένο τόσο στο είδος του διαβήτη όσο και στο τύπο και τη διάρκεια του ταξιδίου και τον προορισμό. Με τη λήψη απλών μέτρων προφύλαξης, τα άτομα με διαβήτη έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν το ταξίδι τους με ασφάλεια.

Ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθήσει η πολιτεία για την αντιμετώπιση και τη πρόληψη του διαβήτη ;

Πρέπει λοιπόν πρώτα από όλα να ενημερωθεί το κοινωνικό σύνολο ότι η κατάσταση είναι δυνατόν να αναστραφεί και ότι είναι κατ’ αρχήν ευθύνη κάθε πολίτη ξεχωριστά, αλλά και των αρμόδιων αρχών να προτείνουν, να συντονίσουν και να περιφρουρήσουν τα μέτρα που θα ληφθούν. Η επιστροφή στις αρχές των μεσογειακών και παραδοσιακών διατροφικών προτύπων πρέπει να υιοθετηθεί και είναι ευθύνη των γονέων να ακολουθήσουν τα παιδιά τους την υγιεινή διατροφή και να περιφρουρήσουν την ποιότητα των διατιθέμενων μικρογευμάτων στα κυλικεία των σχολείων. Κάθε μέλος μιας οικογένειας που κατοικεί σε αστικά και ημιαστικά κέντρα, οφείλει να συμμετέχει σε οργανωμένα προγράμματα αυξημένης φυσικής δραστηριότητας. Είναι απαραίτητο η τοπική αυτοδιοίκηση να προσφέρει την δυνατότητα αυτή σε κάθε δημότη με ασφαλή πάρκα και αθλητικές εγκαταστάσεις, με δωρεάν χρήση στους πολίτες, να διευκολύνει κάθε ανάλογη οργανωμένη προσπάθεια και να προσελκύσει όσους περισσότερους συμμετέχοντες μπορεί. Η πολιτεία μέσω εκπαιδευτικών ή προγραμμάτων ευαισθητοποίησης να αντιμετωπίσει οργανωμένα το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Οφείλει επίσης να ενημερώσει τους πολίτες και να τους διαθέσει μέτρα για την έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη. Πρέπει να θέτει στόχους σε συνεργασία με τους επιστήμονες υγείας από την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και τις επιστημονικές εταιρείες του χώρου του διαβήτη, για την ορθή αντιμετώπιση του και την πρόληψη των επιβαρυντικών απώτερων επιπλοκών του. Η προαγωγή της υγείας των ατόμων με διαβήτη στην Ελλάδα θα επιτευχθεί με βελτίωση τόσο των δομών υγείας όσο και των λοιπόν παροχών. Η πρωτογενής πρόληψη για την εμφάνιση του διαβήτη κοστίζει λιγότερο από την ιατροφαρμακευτική του αντιμετώπιση. Επομένως πρέπει να εφαρμοσθούν προγράμματα ενημέρωσης του κοινού για να αναστραφεί η πορεία του προδιαβήτη στον κλινικό διαβήτη. Αντίστοιχα όλο το κόστος εφαρμογής συγχρόνων μεθόδων ελέγχου της εξέλιξης του διαβήτη είναι ασύγκριτα μικρότερο από την αντιμετώπιση των χρόνιων επιπλοκών του. Και αυτό γιατί η τύφλωση και ο ακρωτηριασμός επιβαρύνει δυσανάλογα τόσο τη ποιότητα ζωής όσο και το σύστημα υγείας μιας χώρας. Η πληρέστερη εκπαίδευση των επιστημόνων υγείας στο διαβήτη και η ανάπτυξη εξειδικευμένων κέντρων για τον διαβήτη σε όλη τη Χώρα θα βελτιώσει επίσης το επίπεδο υγειονομικής προσφοράς στον διαβητικό. Τέλος η συμμετοχή εκπροσώπων των διαβητικών σε όλα τα συμβούλια και τις επιτροπές που θα εισηγούνται μέτρα στην Πολιτεία θα διασφαλίζει την χρηστικότητα και βιωσιμότητα τους

Ποιο είναι το μέλλον στην αντιμετώπιση του διαβήτη ;

Η επιστήμη με την ιατρική έρευνα έχει εστιασθεί στην ανακάλυψη και εισαγωγή στην θεραπεία “έξυπνων” φαρμακευτικών σκευασμάτων που είναι ασφαλή για τον διαβητικό, επειδή δεν οδηγούν σε επικίνδυνες υπογλυκαιμίες που προάγουν τον καρδιαγγειακό θάνατο, αλλά έχουν σημαντική αντιδιαβητική δράση παρόμοια ή και ισχυρότερη παλαιότερων θεραπειών. Τέτοια φάρμακα είναι οι DPP-4 αναστολείς και οι GLP-1 αγωνιστές. Η επανάσταση όμως στην θεραπεία του διαβήτη έγινε με την εισαγωγή στην θεραπεία των SGLT-2 αναστολέων, που όχι μόνο ρυθμίζουν επαρκώς τον διαβήτη, αλλά προστατεύουν σε σημαντικό βαθμό τον διαβητικό από τον καρδιαγγειακό θάνατο και από την επιβάρυνση της νεφρικής τους λειτουργίας. Τέλος η ομάδα αυτή των φαρμάκων μειώνει τον κίνδυνο ανάγκης νοσηλείας των διαβητικών με καρδιακή ανεπάρκεια, που αποτελεί μια συχνή και επικίνδυνη νοσολογική οντότητα στον διαβήτη. Ανάλογα αποτελέσματα έχουν και οι GLP-1 αγωνιστές. Αναμένονται νέα πιο ασφαλή φάρμακα όπως η έξυπνη ινσουλίνη που δεν προκαλεί ποτέ υπογλυκαιμία αλλά και εφαρμογές της τεχνολογίας με παράλληλη υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτοματοποιημένα συστήματα αντιμετώπισης του διαβήτη όπως το τεχνητό ή βιονικό πάγκρεας, οι εμφυτευόμενοι ή μη επεμβατικοί αισθητήρες συνεχούς καταγραφής σακχάρου, η γενετική τροποποίηση βλαστοκυττάρων σε β΄ κύτταρα και εφαρμογές της νανοτεχνολογίας ή των νανορομπότ θα ανοίξουν νέα κεφάλαια στην θεραπευτική του διαβήτη.

Συμπερασματικά, λοιπόν επειδή ο διαβήτης αποτελεί σημαντικό κίνδυνο αυξημένης θνητότητας και νοσηρότητας, απαιτεί για την αντιμετώπιση του συντονισμένες προσπάθειες από τις υπηρεσίες υγείας. Είναι παράλληλα αδήριτη ανάγκη να αναγνωρισθεί ως ένα σύγχρονο κοινωνικό πρόβλημα που απαιτεί την συμμετοχή του κάθε πολίτη στην προσπάθεια καταπολέμησης του. Δεν υπάρχει αμφισβήτηση ότι όσο μέτρα είχαν αναληφθεί μέχρι τώρα ήταν τελικά ανεπαρκή και οφείλουμε να εισαγάγουμε νέες πολιτικές, που θα αναθεωρούνται κάθε φορά που τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά και θα ξεφεύγουν από τους στόχους μας. Θα πρέπει τέλος να εντατικοποιηθούν οι ερευνητικές προσπάθειες της επιστημονικής κοινότητας, ώστε να ενισχυθεί η θεραπευτική αντιδιαβητική μας φαρέτρα με μέσα αλλά και φάρμακα που θα διευκολύνουν τη συμμόρφωση των ασθενών στις θεραπευτικές συστάσεις, θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους και θα τους προστατεύουν από τους κινδύνους των επιπλοκών αντί απλά να τους παρατείνουν το προσδόκιμο επιβίωσής τους.

Πόσο σημαντικά είναι τα αντιοξειδωτικά για την υγεία μας ;

Τα αντιοξειδωτικά είναι βιολογικά δραστικές ουσίες που στα πειραματικά εργαστήρια αποδείχθηκε ότι αντιμετωπίζουν επιτυχώς και καταστρέφουν τις επιβλαβείς για τους ιστούς ελεύθερες οξειδωτικές ρίζες. Θεωρητικά εφόσον η γήρανση και η εμφάνιση όλων των χρόνιων νοσημάτων, όπως ο καρκίνος τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι ηπατοπάθειες και πολλά άλλα, έχουν σαν βασική αιτία την μη ελεγχόμενη παραγωγή οξειδωτικών ριζών που καταστρέφουν σιγά-σιγά το γενετικό μας υλικό και όχι μόνο, τότε η πρόσληψη αντιοξειδωτικών θα μας χάριζε την αιωνιότητα. Εντούτοις καμία μελέτη μέχρι σήμερα δεν έχει αποδείξει ότι η πρόσληψη συνθετικών αντιοξειδωτικών προφυλάσσει την υγεία μας. Τα φυσικά αντιοξειδωτικά ανιχνεύονται σε διάφορα τρόφιμα σχεδόν αποκλειστικά φυτικής προέλευσης ή παρασκευάζονται από τα κύτταρα μας.

Επομένως μια ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή πλούσια σε όσπρια, δημητριακά, λαχανικά και φρούτα, που αποτελούν τη βάση της Μεσογειακής διατροφής και όπως έχει δειχθεί συνιστάται για την πρόληψη και διαχείριση χρόνιων νοσημάτων, μπορεί να μας παρέχει καθημερινά σημαντικά επίπεδα αντιοξειδωτικών.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι διεθνείς οργανισμοί συστήνουν ότι η πρόσληψη αντιοξειδωτικών, όπως η β-καρωτίνη, σε υψηλά επίπεδα μπορεί να αυξήσουν το κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα σε καπνιστές και η πρόσληψη σημαντικών δόσεων βιταμίνης Ε μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης προστατικού καρκίνου και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Οι υψηλές επίσης συγκεντρώσεις βιταμίνης Ε στο αίμα μετά από λήψη σχετικών συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να αυξήσουν δραματικά την ισχύ των αντιπηκτικών φαρμάκων σε ασθενείς που τα λαμβάνουν και να τους οδηγήσουν σε επικίνδυνες για τη ζωή αιμορραγίες. Αντίθετα, οι συγκεντρώσεις αυτών των ουσιών στα τρόφιμα είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα οπότε ο κίνδυνος αυξημένης τους πρόσληψης μέσω των γευμάτων είναι σχεδόν ανύπαρκτος.

Τι θυμάστε από τα χρόνια που ήσασταν στην Mayo Clinic και πόσο διαφορετικό είναι το ιατρικό σύστημα της Αμερικής από της Ελλάδας ;

Το σύστημα ιατρικής εκπαίδευση στις ΗΠΑ διαφέρει αρκετά από τα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Εκεί απαιτείται η ολοκλήρωση τετραετών σπουδών σε παρεμφερές επιστημονικό πεδίο όπως για παράδειγμα η βιολογία και στη συνέχεια μετά την αποφοίτηση, εγγραφή μέσα από ένα σύστημα επιλογής σε ιατρική σχολή για τετραετή επιπλέον φοίτηση. Οι σπουδές στην ιατρική σχολή στις ΗΠΑ εμπεριέχουν πρακτικές εφαρμογές σε σημαντικό βαθμό και διάρκεια. Σημειώστε ότι ο τριμηνίτης τελειόφοιτος φοιτητής στα Αμερικανικά Πανεπιστημιακά νοσοκομεία έχει υποχρεώσεις και αρμοδιότητες ειδικευόμενου με 12ωρα ωράρια, εφημερίες και καθημερινή σχεδόν μελέτη. Αποκτά επίσης εμπειρία ερευνητικής δραστηριότητας αλλά και παρουσίασης περιστατικών ή ανασκοπήσεων στην ιατρική κοινότητα. Ο φοιτητής της ιατρικής σχολής Αθηνών με μια τυπική 5ωρη παραμονή σε μια κλινική ως παρατηρητής, με προαιρετική παρακολούθηση όταν έχουν στάση τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ή γενικών συνελεύσεων και καταγγελτικών κινητοποιήσεων είναι επόμενο ότι θα βρίσκεται δραματικά πίσω από τον εκπαιδευόμενο στις ΗΠΑ. Προσωπικά είχα την τύχη να γνωρίσω το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των ΗΠΑ ως φοιτητής, γιατί βρέθηκα μέσω υποτροφίας στις ΗΠΑ και ολοκλήρωσα τις προπτυχιακές μου σπουδές στο Mount Sinai School of Medicine στη Νέα Υόρκη και αργότερα μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητας στην παθολογίας στην Ελλάδα βρέθηκα ως fellow in Endocrinology στη φημισμένη Mayo Clinic στο Rochester της Πολιτείας της Minnesota. Όσον αφορά την εκπαίδευση στην ειδικότητα, αυτό που έχω να προσθέσω είναι ότι στοχεύει στην ολιστική θεώρηση με επίκεντρο τον ασθενή και όχι τον γιατρό. Επίσης όταν μαθαίνεις κάτι κλινικό θα πρέπει να γνωρίζεις παράλληλα και τους μοριακούς μηχανισμούς που στηρίζεται η παθολογική του έκφραση. Τέλος η συμμετοχή σε ερευνητικές δραστηριότητες είναι απαιτούμενο και όχι απλά συνιστώμενο.

Τι συμβουλές θα δίνατε σε ένα νέο φοιτητή ιατρικής ;

Η εισαγωγή στην ιατρική σχολή οδηγεί σε ολοκλήρωση των πολυπόθητων πόθων της οικογένειάς σας και την πυροδότηση αλληλοσυγκρουόμενων σκέψεων για το αύριο αφού και το ιατρικό περιβάλλον στην Ελλάδα είναι πλέον εξελισσόμενο, μεταβαλλόμενο και όχι τόσο ελκυστικό για όνειρα. Η επιστήμες όμως και τα όνειρα δεν γνωρίζουν σύνορα, απαγορεύσεις, συμβιβασμούς και παρερμηνείες. Τα όρια των ονείρων σας θα πρέπει να βρίσκονται κάπου μακριά και βαθειά στο γαλανό του ουρανού, ίσως και πίσω από τα άστρα που λάμπουν τη νύχτα στο στερέωμα. Ένα πρώτο μυστικό είναι να εκπαιδευόμαστε για να λειτουργούμε πιο “έξυπνα” και όχι για να επιβραβευόμαστε επειδή μελετήσαμε με πάθος. Ένα δεύτερο μυστικό είναι να μην αντιγράφουμε και να οικειοποιούμαστε σχεδιασμούς συμφοιτητών μας, αλλά να σχεδιάζουμε το δικό μας μέλλον πάνω στις αρχές μας, στις επιδιώξεις μας και στα οράματά μας. Είναι απαραίτητο να ενημερωνόμαστε με ακριβείς πληροφορίες και από έγκυρες πηγές για τα επιστημονικά πεδία που μας ενδιαφέρουν, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τις πιθανότητες μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Είναι προτιμότερη μια επίσκεψή μας σε ένα υπό διερεύνηση σύστημα ή και ίδρυμα, από την απλή συλλογή πληροφοριών και εμπειριών άλλων. Όταν θα προγραμματίζετε μια μελλοντική σας επιστημονική και ιατρική ενασχόληση, να μην υποτιμάτε ποτέ τις προσωπικές σας απαιτήσεις για την διατήρηση της ποιοτικής καθημερινότητας σας. Αυτή θα σας γεμίσει κουράγιο να αντιμετωπίσετε τις αντιξοότητες που θα προκύψουν. Προσέχετε την διατροφή σας και συμμετέχετε σε αθλητικές δραστηριότητες γιατί το “νους υγιής εν σώματι υγιή” απλά ισχύει. Διατηρείστε ισχυρές φιλίες για να ξεπερνάτε αρνητικά συναισθήματα. Τέλος αποκτήστε γρήγορα την επαγγελματική εμπιστοσύνη προς τον εαυτό σας, όχι μόνο για τις θεωρητικές σας γνώσεις αλλά και για την πρακτική σας εμπειρία. Η αναγνώρισή από τους ασθενείς, θα σας γεμίσει αυτοπεποίθηση για το αύριο. Τέλος η ευγένεια και υπομονετικότητα απέναντι σε δύστροπους ασθενείς που όμως υποφέρουν, να είστε σίγουροι ότι πάντα με κάποιο τρόπο ανταμείβονται.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια ;

Το να ασπάζεσαι την ακαδημαϊκή καριέρα, σημαίνει ότι αυτομάτως δεν πρόκειται να είσαι ποτέ ικανοποιημένος με το σήμερα και θα αγωνίζεσαι για να επιτύχεις την ολοκλήρωση των σχεδιασμών σου, σε ένα απροσδιόριστο μέλλον.

Η ιατρική επιστήμη μας κέρδισε γιατί όπως ο Dr Osler επισήμανε στο παρελθόν, η διαφορετικότητα που χαρακτηρίζει κάθε ασθενή μεταβάλλει την ιατρική από επιστήμη σε τέχνη.

Η ακαδημαϊκή ιδιότητα σου παρέχει ένα μεγαλύτερο άλλοθι για να αφιερώνεις την σκέψη σου, τους σχεδιασμούς σου και την καθημερινότητά σου στην πρόοδο της προσφερόμενης υγείας μέσω της διδασκαλίας της νεότερης γενιάς και της εξέλιξης μέσα από τις ερευνητικές προσπάθειες. Πρόσφατα έχουν προστεθεί στις προσωπικές μου δραστηριότητες, κοινωνικές προεκτάσεις που συγκεκριμενοποιούνται στην προσπάθεια προαγωγής της δημόσιας υγείας με την συμμετοχή μου σε αιρετά όργανα όπως στο Σώμα του Συλλόγου Μελών ΔΕΠ της Ιατρικής Σχολής, του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου και διαφόρων σχετικών Επιτροπών σε Εθνικό και Διεθνές περιβάλλον. Επειδή ο αγώνας για το καλύτερο ποτέ δεν σταματά, έτσι και οι υπηρεσίες μου σε όλες αυτές τις ενασχολήσεις δεν είναι δυνατόν να ανασταλούν. Τέλος η σχέση μου με ομάδες συναδέλφων που εθελοντικά διαθέτουν τις υπηρεσίες τους σε απομονωμένους γεωγραφικά στην Ελλάδα και οικονομικά ευαίσθητους πληθυσμούς με αποκλειστική υποστήριξη από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μου δίνει την χαρά να συναισθάνομαι την αξία της προσφοράς στους μη προνομιούχους συμπολίτες μας στο χαμόγελό τους και δεν υπάρχει περίπτωση να μη συνεχίσω το καθήκον μου αυτό.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΛΒΑΤΣΙΩΤΗΣ

ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ-Επίκουρος Καθηγητής

Λεωφόρος Βασιλέως Αλεξάνδρου 5, 161 21 Καισαριανή Αττικής

2107216361

Ευχαριστούμε τον παθολόγο Παναγιώτη Χαλβατσιώτη που απάντησε στις ερωτήσεις μας.

TrueMed-ForLivingMore

Tags :

Παναγιώτης Χαλβατσιώτης

Παθολογία

Mayo Clinic

Κοινοποιήστε 

| Επικοινωνία | Η ομάδα μας | Διαφημιστείτε στη truemed.gr|  | Όροι χρήσης | Προσωπικά δεδομένα | Copyright©Truemed | |Για περισσότερη ζωή | Υγειά-διατροφή |
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

ΒΡΕΙΤΕ ΜΑΣ 

© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.

Συνέντευξη με τον επίκουρο καθηγητή παθολογίας Παναγιώτη Χαλβατσιώτη-Διαβήτης, Αντιοξειδωτικά και εμπειρίες απο την Mayo Clinic

17-12-2019

Παναγιώτης Δημητρίου

Ο Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας και ειδικός στον διαβήτη Παναγιώτης Χαλβατσιώτης απαντά στις ερωτήσεις της TrueMed.

Ο Παναγιώτης Γ. Χαλβατσιώτης έλαβε τον τίτλο του ειδικού παθολόγου μετά από ειδίκευση στον Ευαγγελισμό και διετέλεσε fellow στην ενδοκρινολογία στη Mayo Clinic στο Rochester της Minnesota των ΗΠΑ’

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία πάθηση, η οποία, έχει λάβει τα τελευταία χρόνια διαστάσεις πανδημίας, με τα ποσοστά των ανθρώπων με σακχαρώδη διαβήτη να αυξάνονται χρόνο με το χρόνο. Ποια είναι τα συμπτώματα που θα πρέπει να κινητοποιήσουν ένα άτομο, ώστε να επισκεφθεί άμεσα τον γιατρό του;

Πολύ σωστά σημειώσατε ότι παγκοσμίως σήμερα ο διαβήτης τείνει να αποκτήσει χαρακτηριστικά πανδημίας. Αλλά αυτός που πληθυσμιακά μας ενδιαφέρει κατά κύριο λόγο είναι ο τύπου 2 διαβήτης, ο μη ινσουλινοεξαρτώμενος σύμφωνα με την παλαιότερη ταξινόμηση και αφορά το 95% περίπου των περιστατικών διαβήτη.

Στην Ελλάδα σήμερα ο ΕΟΠΥΥ σύμφωνα με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση που εφαρμόζεται καθολικά στη Χώρα μας, αναφέρει ότι οι συνταγογραφούμενοι για αντιδιαβητική αγωγή ανέρχονται σε 973.806 άτομα. Για τους 938.098 δηλώνεται ως διάγνωση ο τύπου 2 διαβήτης.

Οι τύπου 1 ινσουλινοεξαρτώμενοι διαβητικοί είναι 47.315 και έχουν επίσης καταγραφεί 9.049 περιπτώσεις διαβήτη της κύησης. Άρα κάθε 10 συμπολίτες μας ο ένας είναι διαβητικός, για τον οποίο απαιτείται η χορήγηση ειδικής φαρμακευτικής αγωγής.

Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι υπάρχουν διαβητικοί που αντιμετωπίζουν το σύνδρομό τους μόνο με διατροφή-άσκηση αλλά ακόμη περισσότερα υπάρχουν και άτομα που δεν γνωρίζουν ότι έχουν διαβήτη.

Οι διεθνείς στατιστικές υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των λανθανόντων διαβητικών φθάνει περίπου στο 50% των διαγνωσμένων διαβητικών μιας Χώρας. Επομένως στην Ελλάδα η πιθανότητα να είναι κάποιος διαβητικός μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερη της σχέσης 1:10 και να επιβαρύνει ένα πολύ μεγάλο αριθμό πασχόντων με τον κίνδυνο των σοβαρότατων χρόνιων επιπλοκών, που χαρακτηρίζονται υψηλής νοσηρότητας και θνητότητας.

Επειδή η εμφάνιση του διαβήτη είναι συνήθως απότοκος του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους και του δυσμεταβολισμού, τότε τα παχύσαρκα άτομα αλλά και οι έχοντες αρτηριακή υπέρταση ή και δυσλιπιδαιμία θα πρέπει να ελέγχονται περιοδικά για την παρουσία διαβήτη. Επειδή υπάρχει οικογενής διασπορά άρα και γονιδιακό υπόστρωμα τότε εάν υπάρχει διαβητικός συγγενής πρώτου βαθμού ή ιστορικό διαβήτη κύησης ή γέννησης παιδιού με βάρος γέννησης μεγαλύτερο των 4.000 γραμμαρίων, ιστορικό πολυκυστικών ωοθηκών και ιστορικό καρδιαγγειακού συμβάματος συνιστάται τακτικός έλεγχος. Επίσης και με την πρόοδο της ηλικίας όταν ιδιαίτερα η συμμετοχή του ατόμου σε προγράμματα άσκησης ή αυξημένης φυσικής δραστηριότητας είναι χαμηλή, προτείνεται ο ειδικός έλεγχος.

Ένα σύνηθες σύμπτωμα που σχεδόν αποκλειστικά περιγράφει την παρουσία διαβήτη είναι η πολυουρία με νυχτερινή έγερση.Δηλαδή μεγάλος όγκος ούρων, ακόμη και μια φορά ιδιαίτερα όταν μας ξυπνά τη νύχτα, αλλά όχι όμως η συχνή ούρηση με μικρό όγκο ούρων.

Τέλος ο κνησμός εξωτερικών γεννητικών οργάνων στις γυναίκες χωρίς παρουσία μυκητίασης, αποτελεί ένα δεύτερο οδηγό σημείο. Για τον τύπου 1 η έναρξη του συνδρόμου είναι πολύ εκρηκτική και έτσι δεν μπορεί να είναι λανθάνων για μεγάλο διάστημα.

Για τον διαβήτη της κύησης ισχύουν ακριβώς οι ίδιοι κίνδυνοι με τον τύπο 2 διαβήτη και συνιστάται κάθε κυοφορούσα να προβεί σε διενέργεια καμπύλης γλυκόζης, στο μέσο της κύησης. Αν υπάρχουν όμως κάποιοι από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου, ο έλεγχος θα πρέπει να διενεργηθεί αρκετά νωρίτερα.

Πόσο σημαντική είναι η άσκηση για τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη ;

Η άσκηση κατέχει σημαντική θέση στην θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη και η αυξημένη φυσική δραστηριότητα είναι απολύτως απαραίτητη για τα άτομα με τύπου 2 σακχαρώδη διαβήτη και διαβήτη της κύησης. Η άσκηση μειώνει την ινσουλινική αντίσταση που είναι ο βασικότερος παθοφυσιολογικός μηχανισμός και βοηθά μαζί με την ισορροπημένη διατροφή στην ριζική αντιμετώπιση αλλά και στην πρόληψη του διαβήτη.

Παράλληλα η αυξημένη φυσική δραστηριότητα βελτιώνει όλες τις παραμέτρους καρδιαγγειακού κινδύνου όπως η παχυσαρκία, η αρτηριακή υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία. Επομένως οι ενήλικες με τύπου 2 διαβήτη θα πρέπει να μειώσουν την χρονική διάρκεια της καθεστηκυίας τους ζωής, ως επιπρόσθετη οδηγία που δεν αντικαθιστά όμως την συμμετοχή σε οργανωμένα προγράμματα άσκησης. Συνήθως δεν απαιτείται ιατρικός έλεγχος σε απουσία συμπτωματολογίας πριν την έναρξη χαμηλής ή μέτριας έντασης φυσικής δραστηριότητας. Τα προγράμματα άσκησης μέτριας ή έντονης έντασης θα πρέπει να έχουν μια εβδομαδιαία συνολική διάρκεια 150 λεπτά τουλάχιστον σε προγράμματα τριών μη συνεχόμενων ημερών. Στον τύπου 1 διαβήτη θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η άσκηση δεν ρυθμίζει τη γλυκόζη, παρέχει όμως στον διαβητικό όλα τα πλεονεκτήματα που ισχύουν για τον γενικό πληθυσμό. Η έναρξή της, στον τύπου 1 διαβήτη, θα πρέπει να αναστέλλεται όταν η τιμή σακχάρου είναι υψηλότερη των 250 mg/dl με παρουσία κετονών στα ούρα. Εάν η άσκηση είναι προγραμματισμένη θα φροντίσει ο διαβητικός να μειώσει την ινσουλινική δόση που προηγείται, ενώ αν είναι απρογραμμάτιστη θα πρέπει να λαμβάνονται υδατάνθρακες πριν από την έναρξη. Το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας έδωσε το πράσινο φως να ενταχθεί η άσκηση στην θεραπευτική αντιμετώπιση του διαβήτη και οι ασφαλιστικοί φορείς να καλύπτουν την δαπάνη. Ετοιμάζονται πλέον τα πρωτόκολλα άσκησης, η μέθοδος πιστοποίησης των ειδικών της άσκησης αλλά και τα οικονομικά στοιχεία για να ετοιμαστεί η σχετική νομοθεσία.

Βέβαια η άσκηση σαν φάρμακο, δηλαδή συμπληρωματική θεραπευτική παρέμβαση, δεν θα εφαρμόζεται μόνο για τον διαβήτη και την παχυσαρκία αλλά και για άλλα χρόνια νοσήματα, όπως η νόσος του Alzheimer, η ΧΑΠ, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι κακοήθειες, η οστεοπόρωση και νοσήματα του συνδετικού ιστού.

Τι διατροφικό πλάνο πρέπει να ακολουθήσει ένας άνθρωπος που πάσχει από διαβήτη ;

Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι τα πρότυπα της μεσογειακής, δηλαδή της παραδοσιακής Ελληνικής διατροφής αποτελούν τον διαιτητικό μονόδρομο κάθε διαβητικού.

Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο τύπου 1 διαβήτης, όπου η μεσογειακή διατροφή δεν «εντέλλεται» αλλά συνιστάται στα πλαίσια των ορθών υγειινοδιαιτητικών οδηγιών όπως και για τον γενικό πληθυσμό. Τα χαρακτηριστικά της μεσογειακής δίαιτας είναι ένα ποσοστό σύμπλοκων υδατανθράκων, όπως το άμυλο σε ποσοστό 45% των ημερήσιων θερμίδων, λιπαρά κυρίως φυτικής προέλευσης σε 40% και των πρωτεϊνών 15%. Το ημερήσιο διαιτολόγιο θα πρέπει να είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες (λαχανικά, φρούτα) γιατί παίζουν καθοριστικό ρόλο στη βραδύτερη απορρόφηση της γλυκόζης στο αίμα, στην επίτευξη του κορεσμού αλλά και για την γρηγορότερη απώλεια σωματικού βάρους.

Τα λιπαρά θα έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κεκορεσμένα ζωικής προέλευσης λίπη και θα είναι πλούσια (τουλάχιστον κατά τα 2/3) σε μονοακόρεστα-πολυακόρεστα όπως το ελαιόλαδο. Εβδομαδιαία θα είναι συχνή η κατανάλωση δημητριακών και οσπρίων, αλλά χαμηλή σε κρέας και μάλιστα επεξεργασμένο, όπως τα αλλαντικά. Συνιστάται η λήψη 3 γευμάτων και δεν πρέπει να παραλείπεται το πρωινό ενώ το δείπνο θα αποτελείται από το 30-40% των θερμίδων του μεσημεριανού γεύματος.

Αποφεύγουμε την μαγειρική με τη χρήση τηγανιού-ταψιού, την ζάχαρη (μαύρη άσπρη), το μέλι και προτιμούμε να καταναλώνουμε ψάρια, πουλερικά (χωρίς την πέτσα), τα γαλακτοκομικά και τα τυριά που είναι χαμηλά σε λιπαρά. Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες όπως η στέβια, η σουκραλόζη και η ασπαρτάμη μπορούν άφοβα να προσφέρουν την γλυκιά γεύση, επιτρέπεται η κατανάλωση αναψυκτικών zero ή light καθώς και η κατανάλωση 1-2 ποτηριών κρασί με το κύριο γεύμα.

Τι πρέπει να προσέχει ένας διαβητικός όταν πηγαίνει κάποιο μακρινό ταξίδι ;

Παρόλο που όλοι μας απολαμβάνουμε τα ταξίδια, εντούτοις τα άτομα με διαβήτη μπορεί να φοβούνται και να αποφεύγουν να ταξιδέψουν. Το διαβητικό σύνδρομο όμως, με τη σωστή προετοιμασία, δεν αποτελεί τροχοπέδη στην πραγματοποίηση και απόλαυση κάποιου ταξιδιού. Τα διαβητικά άτομα με την βοήθεια του κατάλληλου σχεδιασμού μπορεί να ελαχιστοποιούν την πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων συμβάντων και έτσι να προλαμβάνονται καταστάσεις επείγουσας ανάγκης, ενώ θα βρίσκονται μακριά από τη μόνιμη κατοικία τους.

Η πιο σημαντική ενέργεια που πρέπει να κάνει ένα άτομο με διαβήτη πριν από το ταξίδι του, είναι να επισκεφτεί τον θεράποντα γιατρό του κατά προτίμηση 4-6 εβδομάδες πριν. Συνιστάται να έχει προβεί στον απαραίτητο εργαστηριακό έλεγχο για να έχει τη δυνατότητα ο ιατρός να αξιολογήσει τον τρέχον επίπεδο ρύθμισης του διαβήτη του ή να εξετάσει την πιθανότητα τροποποίησης της ήδη χορηγούμενης θεραπευτικής αγωγής. Σε περίπτωση που θα πραγματοποιήσει ταξίδι στο εξωτερικό κρίνεται απαραίτητο, να ενημερώσει το θεράποντα ιατρό σχετικά με το μέσο που θα ταξιδέψει (τρένο, πλοίο, αεροπλάνο), το δρομολόγιο που θα ακολουθήσει και που θα περιλαμβάνει και τις ώρες αναχώρησης, άφιξης καθώς και τις πιθανές διαφορές στην ώρα μεταξύ των σημείων επιβίβασης και αποβίβασης. Με τις πληροφορίες αυτές, ο ιατρός του θα τον κατευθύνει δίνοντας τις ανάλογες οδηγίες για τη σωστή διαχείριση του διαβήτη και για τα συνήθη προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν στο ταξίδι αλλά και να προσδιορίσει, εάν κριθεί αναγκαίο, απαραίτητους εμβολιασμούς. Ο θεράπων ιατρός θα πρέπει επίσης να τον προμηθεύσει με Ιατρική γνωμάτευση στην αγγλική γλώσσα, που θα πιστοποιεί ότι πάσχει από το διαβητικό σύνδρομο και θα περιέχει αναλυτικό κατάλογο με τα αναλώσιμα του διαβήτη και τη φαρμακευτική του αγωγή. Με τη βεβαίωση αυτή, ο διαβητικός δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα από τις υπηρεσίες ασφάλειας των αεροδρομίων και θα μπορεί να τα μεταφέρει μαζί του στις χειραποσκευές τις πένες ινσουλίνης, τις βελόνες ινσουλίνης κτλ. αλλά και σε περίπτωση τυχόν έλλειψης ή απώλειας τους να μπορεί τα αντικαταστήσει.

Εάν το ταξίδι του θα περιλαμβάνει αλλαγές όσον αφορά τις χρονοζώνες θα πρέπει να του δοθούν κατάλληλες οδηγίες για αναπροσαρμογή των δόσεων ινσουλίνης του ή δισκίων που λαμβάνει. Θα ήταν επομένως μια καλή ιδέα, κατά την επίσκεψη του στον θεράποντα ιατρό, να τον συνοδεύσει ο/η συνταξιδιώτης του. Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού ο διαβητικός μπορεί να παρεκκλίνει από το καθημερινό του πλάνο φροντίδας με αρνητικές συνέπειες στην ρύθμιση του διαβήτη του.

Για την αποφυγή λοιπόν της απορρύθμισης του συνδρόμου, ο διαβητικός θα πρέπει να ακολουθεί ένα πλάνο φροντίδας που θα περιλαμβάνει την πρόληψη των οξέων επιπλοκών με τη συνεχή παρακολούθηση του διαβήτη του με συχνές αυτομετρήσεις για τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου του. Σε περίπτωση πολύωρου ταξιδίου για την πρόληψη της υπογλυκαιμίας θα πρέπει να καταναλώνονται συχνά μικρά γεύματα και το διαβητικό άτομο να έχει μαζί του κάποιο ζαχαρούχο χυμό ή καραμέλες. Αν το μέσο μεταφοράς που θα χρησιμοποιήσει στο ταξίδι του δεν είναι το ιδιωτικό του όχημα αλλά πλοίο ή αεροπλάνο ή τρένο καλό θα είναι να έχει ενημερωθεί από πριν σχετικά με τα παρεχόμενα γεύματα στους επιβάτες και να ζητήσει, αν του δίνεται η δυνατότητα, να επιλέξει ειδικό menu για διαβητικούς. Μια άλλη παράμετρος που θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή από τα διαβητικά άτομα είναι ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης διαβητικών ελκών στα άκρα, λόγω επιμολυσμένων τραυμάτων ή χρήσης ακατάλληλων υποδημάτων. Συνεπώς ο διαβητικός οφείλει να ελέγχει καθημερινά τα πέλματα του για τυχόν εμφάνιση ερυθρότητας, οιδημάτων και εκδορών. Επίσης πρέπει να λάβει και τα αντίστοιχα μέτρα. Δεν θα πρέπει να περπατά με γυμνά πόδια στην παραλία για την αποφυγή τραυματισμών από σπασμένα γυαλιά, βράχια ή άλλα αίτια. Όταν θα βαδίζει σε δύσβατα μονοπάτια θα πρέπει να φορά κλειστά υποδήματα για την προφύλαξη των δακτύλων από μικροτραυματισμούς (αγκάθια) και σε μακρές πεζοπορίες θα πρέπει να αλλάζει κάλτσες.

Τέλος θα φροντίσει να έχει μαζί του αναλώσιμα υλικά σε επαρκή ποσότητα, συσκευή αυτομέτρησης σακχάρου, μπαταρίες, ταινίες για τη συσκευή αυτομέτρησης, ταινίες μέτρησης κετονών στο αίμα και στα ούρα, σκαριφιστήρες δακτύλων. Σε περίπτωση που φέρει αντλία τα αντίστοιχα αναλώσιμα, μπαταρίες και ότι άλλο υλικό απαιτείται για την απρόσκοπτη λειτουργία της αντλίας. Επίσης θα πρέπει να έχει επαρκή αντιδιαβητική αγωγή (δισκία ή ινσουλίνη), παγοκύστες για την διατήρηση των φαρμακευτικών σκευασμάτων και ενέσιμη γλυκαγόνη. Σε περίπτωση που βρίσκεται σε αγωγή με ινσουλίνη και θα ταξιδέψει στο εξωτερικό θα πρέπει να γνωρίζει την αντιστοιχία των μονάδων στα σκευάσματα της ινσουλίνης στην χώρα που θα επισκεφθεί. Επίσης εάν φέρει αντλία θα πρέπει να έχει μαζί του παράλληλα και προγεμισμένες πένες ινσουλίνης για την εναλλακτικά σε περίπτωση που η αντλία παρουσιάσει μια μη επισκευάσιμη βλάβη.

Εν κατακλείδι, ο προγραμματισμός για τα ταξίδια είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη και δίνει τη δυνατότητα μιας καλής διαχείρισης του για την αποφυγή ανάπτυξης των επικίνδυνων επιπλοκών του. Το σχέδιο φροντίδας πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι εξατομικευμένο και προσαρμοσμένο τόσο στο είδος του διαβήτη όσο και στο τύπο και τη διάρκεια του ταξιδίου και τον προορισμό. Με τη λήψη απλών μέτρων προφύλαξης, τα άτομα με διαβήτη έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν το ταξίδι τους με ασφάλεια.

Ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθήσει η πολιτεία για την αντιμετώπιση και τη πρόληψη του διαβήτη ;

Πρέπει λοιπόν πρώτα από όλα να ενημερωθεί το κοινωνικό σύνολο ότι η κατάσταση είναι δυνατόν να αναστραφεί και ότι είναι κατ’ αρχήν ευθύνη κάθε πολίτη ξεχωριστά, αλλά και των αρμόδιων αρχών να προτείνουν, να συντονίσουν και να περιφρουρήσουν τα μέτρα που θα ληφθούν. Η επιστροφή στις αρχές των μεσογειακών και παραδοσιακών διατροφικών προτύπων πρέπει να υιοθετηθεί και είναι ευθύνη των γονέων να ακολουθήσουν τα παιδιά τους την υγιεινή διατροφή και να περιφρουρήσουν την ποιότητα των διατιθέμενων μικρογευμάτων στα κυλικεία των σχολείων. Κάθε μέλος μιας οικογένειας που κατοικεί σε αστικά και ημιαστικά κέντρα, οφείλει να συμμετέχει σε οργανωμένα προγράμματα αυξημένης φυσικής δραστηριότητας. Είναι απαραίτητο η τοπική αυτοδιοίκηση να προσφέρει την δυνατότητα αυτή σε κάθε δημότη με ασφαλή πάρκα και αθλητικές εγκαταστάσεις, με δωρεάν χρήση στους πολίτες, να διευκολύνει κάθε ανάλογη οργανωμένη προσπάθεια και να προσελκύσει όσους περισσότερους συμμετέχοντες μπορεί. Η πολιτεία μέσω εκπαιδευτικών ή προγραμμάτων ευαισθητοποίησης να αντιμετωπίσει οργανωμένα το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Οφείλει επίσης να ενημερώσει τους πολίτες και να τους διαθέσει μέτρα για την έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη. Πρέπει να θέτει στόχους σε συνεργασία με τους επιστήμονες υγείας από την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και τις επιστημονικές εταιρείες του χώρου του διαβήτη, για την ορθή αντιμετώπιση του και την πρόληψη των επιβαρυντικών απώτερων επιπλοκών του. Η προαγωγή της υγείας των ατόμων με διαβήτη στην Ελλάδα θα επιτευχθεί με βελτίωση τόσο των δομών υγείας όσο και των λοιπόν παροχών. Η πρωτογενής πρόληψη για την εμφάνιση του διαβήτη κοστίζει λιγότερο από την ιατροφαρμακευτική του αντιμετώπιση. Επομένως πρέπει να εφαρμοσθούν προγράμματα ενημέρωσης του κοινού για να αναστραφεί η πορεία του προδιαβήτη στον κλινικό διαβήτη. Αντίστοιχα όλο το κόστος εφαρμογής συγχρόνων μεθόδων ελέγχου της εξέλιξης του διαβήτη είναι ασύγκριτα μικρότερο από την αντιμετώπιση των χρόνιων επιπλοκών του. Και αυτό γιατί η τύφλωση και ο ακρωτηριασμός επιβαρύνει δυσανάλογα τόσο τη ποιότητα ζωής όσο και το σύστημα υγείας μιας χώρας. Η πληρέστερη εκπαίδευση των επιστημόνων υγείας στο διαβήτη και η ανάπτυξη εξειδικευμένων κέντρων για τον διαβήτη σε όλη τη Χώρα θα βελτιώσει επίσης το επίπεδο υγειονομικής προσφοράς στον διαβητικό. Τέλος η συμμετοχή εκπροσώπων των διαβητικών σε όλα τα συμβούλια και τις επιτροπές που θα εισηγούνται μέτρα στην Πολιτεία θα διασφαλίζει την χρηστικότητα και βιωσιμότητα τους

Ποιο είναι το μέλλον στην αντιμετώπιση του διαβήτη ;

Η επιστήμη με την ιατρική έρευνα έχει εστιασθεί στην ανακάλυψη και εισαγωγή στην θεραπεία “έξυπνων” φαρμακευτικών σκευασμάτων που είναι ασφαλή για τον διαβητικό, επειδή δεν οδηγούν σε επικίνδυνες υπογλυκαιμίες που προάγουν τον καρδιαγγειακό θάνατο, αλλά έχουν σημαντική αντιδιαβητική δράση παρόμοια ή και ισχυρότερη παλαιότερων θεραπειών. Τέτοια φάρμακα είναι οι DPP-4 αναστολείς και οι GLP-1 αγωνιστές. Η επανάσταση όμως στην θεραπεία του διαβήτη έγινε με την εισαγωγή στην θεραπεία των SGLT-2 αναστολέων, που όχι μόνο ρυθμίζουν επαρκώς τον διαβήτη, αλλά προστατεύουν σε σημαντικό βαθμό τον διαβητικό από τον καρδιαγγειακό θάνατο και από την επιβάρυνση της νεφρικής τους λειτουργίας. Τέλος η ομάδα αυτή των φαρμάκων μειώνει τον κίνδυνο ανάγκης νοσηλείας των διαβητικών με καρδιακή ανεπάρκεια, που αποτελεί μια συχνή και επικίνδυνη νοσολογική οντότητα στον διαβήτη. Ανάλογα αποτελέσματα έχουν και οι GLP-1 αγωνιστές. Αναμένονται νέα πιο ασφαλή φάρμακα όπως η έξυπνη ινσουλίνη που δεν προκαλεί ποτέ υπογλυκαιμία αλλά και εφαρμογές της τεχνολογίας με παράλληλη υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτοματοποιημένα συστήματα αντιμετώπισης του διαβήτη όπως το τεχνητό ή βιονικό πάγκρεας, οι εμφυτευόμενοι ή μη επεμβατικοί αισθητήρες συνεχούς καταγραφής σακχάρου, η γενετική τροποποίηση βλαστοκυττάρων σε β΄ κύτταρα και εφαρμογές της νανοτεχνολογίας ή των νανορομπότ θα ανοίξουν νέα κεφάλαια στην θεραπευτική του διαβήτη.

Συμπερασματικά, λοιπόν επειδή ο διαβήτης αποτελεί σημαντικό κίνδυνο αυξημένης θνητότητας και νοσηρότητας, απαιτεί για την αντιμετώπιση του συντονισμένες προσπάθειες από τις υπηρεσίες υγείας. Είναι παράλληλα αδήριτη ανάγκη να αναγνωρισθεί ως ένα σύγχρονο κοινωνικό πρόβλημα που απαιτεί την συμμετοχή του κάθε πολίτη στην προσπάθεια καταπολέμησης του. Δεν υπάρχει αμφισβήτηση ότι όσο μέτρα είχαν αναληφθεί μέχρι τώρα ήταν τελικά ανεπαρκή και οφείλουμε να εισαγάγουμε νέες πολιτικές, που θα αναθεωρούνται κάθε φορά που τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά και θα ξεφεύγουν από τους στόχους μας. Θα πρέπει τέλος να εντατικοποιηθούν οι ερευνητικές προσπάθειες της επιστημονικής κοινότητας, ώστε να ενισχυθεί η θεραπευτική αντιδιαβητική μας φαρέτρα με μέσα αλλά και φάρμακα που θα διευκολύνουν τη συμμόρφωση των ασθενών στις θεραπευτικές συστάσεις, θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους και θα τους προστατεύουν από τους κινδύνους των επιπλοκών αντί απλά να τους παρατείνουν το προσδόκιμο επιβίωσής τους.

Πόσο σημαντικά είναι τα αντιοξειδωτικά για την υγεία μας ;

Τα αντιοξειδωτικά είναι βιολογικά δραστικές ουσίες που στα πειραματικά εργαστήρια αποδείχθηκε ότι αντιμετωπίζουν επιτυχώς και καταστρέφουν τις επιβλαβείς για τους ιστούς ελεύθερες οξειδωτικές ρίζες. Θεωρητικά εφόσον η γήρανση και η εμφάνιση όλων των χρόνιων νοσημάτων, όπως ο καρκίνος τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι ηπατοπάθειες και πολλά άλλα, έχουν σαν βασική αιτία την μη ελεγχόμενη παραγωγή οξειδωτικών ριζών που καταστρέφουν σιγά-σιγά το γενετικό μας υλικό και όχι μόνο, τότε η πρόσληψη αντιοξειδωτικών θα μας χάριζε την αιωνιότητα. Εντούτοις καμία μελέτη μέχρι σήμερα δεν έχει αποδείξει ότι η πρόσληψη συνθετικών αντιοξειδωτικών προφυλάσσει την υγεία μας. Τα φυσικά αντιοξειδωτικά ανιχνεύονται σε διάφορα τρόφιμα σχεδόν αποκλειστικά φυτικής προέλευσης ή παρασκευάζονται από τα κύτταρα μας.

Επομένως μια ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή πλούσια σε όσπρια, δημητριακά, λαχανικά και φρούτα, που αποτελούν τη βάση της Μεσογειακής διατροφής και όπως έχει δειχθεί συνιστάται για την πρόληψη και διαχείριση χρόνιων νοσημάτων, μπορεί να μας παρέχει καθημερινά σημαντικά επίπεδα αντιοξειδωτικών.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι διεθνείς οργανισμοί συστήνουν ότι η πρόσληψη αντιοξειδωτικών, όπως η β-καρωτίνη, σε υψηλά επίπεδα μπορεί να αυξήσουν το κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα σε καπνιστές και η πρόσληψη σημαντικών δόσεων βιταμίνης Ε μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης προστατικού καρκίνου και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Οι υψηλές επίσης συγκεντρώσεις βιταμίνης Ε στο αίμα μετά από λήψη σχετικών συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να αυξήσουν δραματικά την ισχύ των αντιπηκτικών φαρμάκων σε ασθενείς που τα λαμβάνουν και να τους οδηγήσουν σε επικίνδυνες για τη ζωή αιμορραγίες. Αντίθετα, οι συγκεντρώσεις αυτών των ουσιών στα τρόφιμα είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα οπότε ο κίνδυνος αυξημένης τους πρόσληψης μέσω των γευμάτων είναι σχεδόν ανύπαρκτος.

Τι θυμάστε από τα χρόνια που ήσασταν στην Mayo Clinic και πόσο διαφορετικό είναι το ιατρικό σύστημα της Αμερικής από της Ελλάδας ;

Το σύστημα ιατρικής εκπαίδευση στις ΗΠΑ διαφέρει αρκετά από τα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Εκεί απαιτείται η ολοκλήρωση τετραετών σπουδών σε παρεμφερές επιστημονικό πεδίο όπως για παράδειγμα η βιολογία και στη συνέχεια μετά την αποφοίτηση, εγγραφή μέσα από ένα σύστημα επιλογής σε ιατρική σχολή για τετραετή επιπλέον φοίτηση. Οι σπουδές στην ιατρική σχολή στις ΗΠΑ εμπεριέχουν πρακτικές εφαρμογές σε σημαντικό βαθμό και διάρκεια. Σημειώστε ότι ο τριμηνίτης τελειόφοιτος φοιτητής στα Αμερικανικά Πανεπιστημιακά νοσοκομεία έχει υποχρεώσεις και αρμοδιότητες ειδικευόμενου με 12ωρα ωράρια, εφημερίες και καθημερινή σχεδόν μελέτη. Αποκτά επίσης εμπειρία ερευνητικής δραστηριότητας αλλά και παρουσίασης περιστατικών ή ανασκοπήσεων στην ιατρική κοινότητα. Ο φοιτητής της ιατρικής σχολής Αθηνών με μια τυπική 5ωρη παραμονή σε μια κλινική ως παρατηρητής, με προαιρετική παρακολούθηση όταν έχουν στάση τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ή γενικών συνελεύσεων και καταγγελτικών κινητοποιήσεων είναι επόμενο ότι θα βρίσκεται δραματικά πίσω από τον εκπαιδευόμενο στις ΗΠΑ. Προσωπικά είχα την τύχη να γνωρίσω το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των ΗΠΑ ως φοιτητής, γιατί βρέθηκα μέσω υποτροφίας στις ΗΠΑ και ολοκλήρωσα τις προπτυχιακές μου σπουδές στο Mount Sinai School of Medicine στη Νέα Υόρκη και αργότερα μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητας στην παθολογίας στην Ελλάδα βρέθηκα ως fellow in Endocrinology στη φημισμένη Mayo Clinic στο Rochester της Πολιτείας της Minnesota. Όσον αφορά την εκπαίδευση στην ειδικότητα, αυτό που έχω να προσθέσω είναι ότι στοχεύει στην ολιστική θεώρηση με επίκεντρο τον ασθενή και όχι τον γιατρό. Επίσης όταν μαθαίνεις κάτι κλινικό θα πρέπει να γνωρίζεις παράλληλα και τους μοριακούς μηχανισμούς που στηρίζεται η παθολογική του έκφραση. Τέλος η συμμετοχή σε ερευνητικές δραστηριότητες είναι απαιτούμενο και όχι απλά συνιστώμενο.

Τι συμβουλές θα δίνατε σε ένα νέο φοιτητή ιατρικής ;

Η εισαγωγή στην ιατρική σχολή οδηγεί σε ολοκλήρωση των πολυπόθητων πόθων της οικογένειάς σας και την πυροδότηση αλληλοσυγκρουόμενων σκέψεων για το αύριο αφού και το ιατρικό περιβάλλον στην Ελλάδα είναι πλέον εξελισσόμενο, μεταβαλλόμενο και όχι τόσο ελκυστικό για όνειρα. Η επιστήμες όμως και τα όνειρα δεν γνωρίζουν σύνορα, απαγορεύσεις, συμβιβασμούς και παρερμηνείες. Τα όρια των ονείρων σας θα πρέπει να βρίσκονται κάπου μακριά και βαθειά στο γαλανό του ουρανού, ίσως και πίσω από τα άστρα που λάμπουν τη νύχτα στο στερέωμα. Ένα πρώτο μυστικό είναι να εκπαιδευόμαστε για να λειτουργούμε πιο “έξυπνα” και όχι για να επιβραβευόμαστε επειδή μελετήσαμε με πάθος. Ένα δεύτερο μυστικό είναι να μην αντιγράφουμε και να οικειοποιούμαστε σχεδιασμούς συμφοιτητών μας, αλλά να σχεδιάζουμε το δικό μας μέλλον πάνω στις αρχές μας, στις επιδιώξεις μας και στα οράματά μας. Είναι απαραίτητο να ενημερωνόμαστε με ακριβείς πληροφορίες και από έγκυρες πηγές για τα επιστημονικά πεδία που μας ενδιαφέρουν, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τις πιθανότητες μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Είναι προτιμότερη μια επίσκεψή μας σε ένα υπό διερεύνηση σύστημα ή και ίδρυμα, από την απλή συλλογή πληροφοριών και εμπειριών άλλων. Όταν θα προγραμματίζετε μια μελλοντική σας επιστημονική και ιατρική ενασχόληση, να μην υποτιμάτε ποτέ τις προσωπικές σας απαιτήσεις για την διατήρηση της ποιοτικής καθημερινότητας σας. Αυτή θα σας γεμίσει κουράγιο να αντιμετωπίσετε τις αντιξοότητες που θα προκύψουν. Προσέχετε την διατροφή σας και συμμετέχετε σε αθλητικές δραστηριότητες γιατί το “νους υγιής εν σώματι υγιή” απλά ισχύει. Διατηρείστε ισχυρές φιλίες για να ξεπερνάτε αρνητικά συναισθήματα. Τέλος αποκτήστε γρήγορα την επαγγελματική εμπιστοσύνη προς τον εαυτό σας, όχι μόνο για τις θεωρητικές σας γνώσεις αλλά και για την πρακτική σας εμπειρία. Η αναγνώρισή από τους ασθενείς, θα σας γεμίσει αυτοπεποίθηση για το αύριο. Τέλος η ευγένεια και υπομονετικότητα απέναντι σε δύστροπους ασθενείς που όμως υποφέρουν, να είστε σίγουροι ότι πάντα με κάποιο τρόπο ανταμείβονται.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια ;

Το να ασπάζεσαι την ακαδημαϊκή καριέρα, σημαίνει ότι αυτομάτως δεν πρόκειται να είσαι ποτέ ικανοποιημένος με το σήμερα και θα αγωνίζεσαι για να επιτύχεις την ολοκλήρωση των σχεδιασμών σου, σε ένα απροσδιόριστο μέλλον.

Η ιατρική επιστήμη μας κέρδισε γιατί όπως ο Dr Osler επισήμανε στο παρελθόν, η διαφορετικότητα που χαρακτηρίζει κάθε ασθενή μεταβάλλει την ιατρική από επιστήμη σε τέχνη.

Η ακαδημαϊκή ιδιότητα σου παρέχει ένα μεγαλύτερο άλλοθι για να αφιερώνεις την σκέψη σου, τους σχεδιασμούς σου και την καθημερινότητά σου στην πρόοδο της προσφερόμενης υγείας μέσω της διδασκαλίας της νεότερης γενιάς και της εξέλιξης μέσα από τις ερευνητικές προσπάθειες. Πρόσφατα έχουν προστεθεί στις προσωπικές μου δραστηριότητες, κοινωνικές προεκτάσεις που συγκεκριμενοποιούνται στην προσπάθεια προαγωγής της δημόσιας υγείας με την συμμετοχή μου σε αιρετά όργανα όπως στο Σώμα του Συλλόγου Μελών ΔΕΠ της Ιατρικής Σχολής, του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου και διαφόρων σχετικών Επιτροπών σε Εθνικό και Διεθνές περιβάλλον. Επειδή ο αγώνας για το καλύτερο ποτέ δεν σταματά, έτσι και οι υπηρεσίες μου σε όλες αυτές τις ενασχολήσεις δεν είναι δυνατόν να ανασταλούν. Τέλος η σχέση μου με ομάδες συναδέλφων που εθελοντικά διαθέτουν τις υπηρεσίες τους σε απομονωμένους γεωγραφικά στην Ελλάδα και οικονομικά ευαίσθητους πληθυσμούς με αποκλειστική υποστήριξη από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μου δίνει την χαρά να συναισθάνομαι την αξία της προσφοράς στους μη προνομιούχους συμπολίτες μας στο χαμόγελό τους και δεν υπάρχει περίπτωση να μη συνεχίσω το καθήκον μου αυτό.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΛΒΑΤΣΙΩΤΗΣ

ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ-Επίκουρος Καθηγητής

Λεωφόρος Βασιλέως Αλεξάνδρου 5, 161 21 Καισαριανή Αττικής

2107216361

Ευχαριστούμε τον παθολόγο Παναγιώτη Χαλβατσιώτη που απάντησε στις ερωτήσεις μας.

TrueMed-ForLivingMore

Κοινοποιήστε 

© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.

+ posts

Το μέλος αυτό έχει μπει στην ομάδα της TrueMed, αλλά ακόμα δεν εχει συνεισφέρει κάποιο άρθρο στην σελίδα μας.