Ολική προσέγγιση της ανατομικής και εμβιομηχανικής του άκρου ποδός και της ποδοκνημικής άρθρωσης

 6-12-2020

 1) Γιάννα Δρούσια

 2) Σπυρίδων Κολοκώτσιος
 3) Ιωάννης Κουκουλίθρας
 4) Μηνάς Πλεξουσάκης

Η μελέτη που ακολουθεί παρέχει μία λεπτομερής προσέγγιση τόσο στην εμβιομηχανική, όσο και στην ανατομική του άκρου πόδα και της ποδοκνημικής άρθρωσης. Ταυτόχρονα, γίνεται λόγος για τους συνδέσμους, τους μύες και τη νεύρωση της περιοχής, που συμβάλουν σημαντικά στη λειτουργικότητα των αρθρώσεων. Εξαιτίας της πολύπλοκης διαμόρφωσης των δύο παραπάνω αρθρώσεων, απαιτείται άριστη γνώση επί του θέματος, με στόχο την ταχύτερη αποκατάσταση του πάσχοντα ασθενή.

Σκελετός της Κνήμης

Ο σκελετός της κνήμης αποτελείται από δύο παράλληλα και επιμήκη οστά:

  1. Την κνήμη, η οποία βρίσκεται προς τα έσω.
  2. Την περόνη, η οποία βρίσκεται προς τα έξω.

Η κνήμη εμφανίζει άνω άκρο, διάφυση – σώμα και κάτω άκρο.

  • Το άνω άκρο αποτελείται από τον έσω και τον έξω κνημιαίο κόνδυλο, οι οποίοι αρθρώνονται προς τα πάνω με τον έσω και έξω μηριαίο κόνδυλο, αντίστοιχα. Ο έσω κνημιαίος κόνδυλος είναι κοίλος και έχει μεγάλη επιφάνεια, ενώ ο έξω μηριαίος κόνδυλος είναι κυρτός και σε σχέση με τον έσω, η επιφάνεια του είναι μικρότερη. Στην πρόσθια επιφάνεια της κνήμης, μπροστά από τους δύο κόνδυλους, εμφανίζεται μια προεξοχή, το κνημιαίο κύρτωμα (Werner P., et al, 2011).

  • Η διάφυση – σώμα της κνήμης έχει σχήμα τριγωνικό. Εμφανίζει τρεις επιφάνειες και τρία χείλη. Οι επιφάνειες χωρίζονται σε τρία μέρη, την έσω, την έξω και την οπίσθια. Αντίστοιχα, σε τρία μέρη χωρίζονται και τα χείλη, τα οποία είναι το πρόσθιο, το έσω και το έξω (Ahmad I., 1975).

  • Το κάτω άκρο είναι πλατύ, για να στηρίξει το βάρος του σώματος στην ποδοκνημική άρθρωση και έχει σχήμα ανώμαλου κύβου. Στην έσω επιφάνεια εμφανίζεται το έσω σφυρό, ενώ στην έξω επιφάνεια η περονιαία εντομή, στην οποία καθηλώνεται η περόνη (Drake R. L., et al, 2006).

Η περόνη βρίσκεται προς τα έξω και ελαφρώς προς τα έσω, σε σχέση με την κνήμη. Επίσης, εμφανίζει άνω άκρο, διάφυση – σώμα και κάτω άκρο.

  • Το άνω άκρο, δηλαδή η κεφαλή της περόνης, συντάσσεται με τον έξω κνημιαίο κόνδυλο (Ahmad I., 1975).

  • Η διάφυση – το σώμα αποτελείται από τρία χείλη, το πρόσθιο, το οπίσθιο και το μεσόστεο χείλος. Ταυτόχρονα, αποτελείται και από τρεις επιφάνειες, την οπίσθια, την έξω και την έσω (Aumüller G., 1970).

  • Η περόνη στο κάτω άκρο μεγεθύνεται και σχηματίζει το έξω σφυρό. Ο αστράγαλος αρθρώνεται με την προς τα έσω επιφάνεια του έξω σφυρού, δημιουργώντας έτσι, το έξω τμήμα της ποδοκνημικής άρθρωσης. Στην οπίσθια επιφάνεια του έξω σφυρού, εμφανίζεται μια αύλακα, μέσα στην οποία πορεύονται οι τένοντες του μακρού και βραχέος περονιαίου μυός (Drake R. L., et al, 2006).

Σκελετός του Άκρου Ποδός

Ο σκελετός του άκρου ποδός αποτελείται από 28 οστά, τα οποία σχηματίζουν μεταξύ τους 57 αρθρώσεις και διακρίνονται σε 7 οστά του ταρσού, 5 μετατάρσια και 14 φάλαγγες. (Urban & Schwarzenberg, 1998)

Τα 7 οστά του ταρσού είναι: ο αστράγαλος, η πτέρνα, το κυβοειδές οστό, το σκαφοειδές και τα 3 σφηνοειδή. (Urban & Schwarzenberg, 1998)

Το πόδι διαιρείται σε τρία μέρη:

  1. Το οπίσθιο (αστράγαλος και πτέρνα)
  2. Το μέσο (σκαφοειδές, κυβοειδές και 3 σφηνοειδή)
  3. Το πρόσθιο (μετατάρσια και φαλαγγες). (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Ο αστράγαλος είναι το μόνο οστό από τα παραπάνω που αρθρώνεται με την κνήμη και τη περόνη, στη ποδοκνημική άρθρωση. Δεν διαθέτει ούτε μυϊκές, ούτε τενοντώδεις προσφύσεις και καλύπτεται κατά 60% από αρθρικό χόνδρο. Αυτή η ιδιότητά του, εξαιτίας της φτωχής αιμάτωσής του, τον καθιστά επιρρεπή σε άσηπτη νέκρωση, μετά από κάταγμα ή εξάρθρημα. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Ο αστράγαλος απαρτίζεται από τρία μέρη, το σώμα, τον αυχένα και την κεφαλή.

  • Η άνω επιφάνεια ή τροχιλία του αστραγάλου αρθρώνεται με τα δύο σφυρά και δέχεται το βάρος του σώματος από την κνήμη. Ο αστράγαλος με τη σειρά του, μεταδίδει αυτό το βάρος, διαιρώντας το μεταξύ της πτέρνας, πάνω στην οποία βρίσκεται το σώμα του αστραγάλου και του πρόσθιου μέρος του άκρου ποδός.

  • Στην πρόσθια και έσω επιφάνεια βρίσκεται η κεφαλή του αστραγάλου, η οποία αρθρώνεται με το σκαφοειδές οστό.

  • Η οπίσθια επιφάνεια εμφανίζει δύο φύματα, το έσω και το έξω, μεταξύ των οποίων υπάρχει μία αύλακα που υποδέχεται τον τένοντα του μακρού καμπτήρα του μεγάλου δακτύλου. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Η πτέρνα είναι το μεγαλύτερο και το ισχυρότερο οστό του άκρου ποδός.

  • Τα δύο πρόσθια τριτημόρια της άνω επιφάνειας της πτέρνας αρθρώνονται με τον αστράγαλο και η πρόσθια επιφάνεια με το κυβοειδές οστό.

  • Η έξω επιφάνεια έχει ένα λοξό χείλος, την περονιαία τροχιλία, η οποία βρίσκεται μεταξύ του μακρού και του βραχέος περονιαίου μυός.

  • Στην έσω επιφάνεια της πτέρνας εμφανίζεται το υπέρεισμα του αστραγάλου.

  • Στην οπίσθια επιφάνεια της πτέρνας καταφύεται ο αχίλλειος τένοντας, πάνω στην εγκάρσια ακρολοφία.

  • Η κάτω επιφάνεια παρουσιάζει τρία φύματα, το πρόσθιο το έσω και το έξω φύμα και ακουμπάει στο έδαφος με το κύρτωμα της πτέρνας. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Το σκαφοειδές είναι ένα πεπλατυσμένο οστό, το οποίο βρίσκεται περισσότερο επί τα εντός, μεταξύ αστραγάλου και των τριών σφηνοειδών οσταρίων. Η κεφαλή του αστραγάλου αρθρώνεται με την οπίσθια επιφάνεια του σκαφοειδούς, ενώ το πρόσθιο τμήμα του, αρθρώνεται με τα τρία σφηνοειδή οστά. Προς τα έσω και κάτω, εμφανίζεται μια προεξοχή, που ονομάζεται φύμα του σκαφοειδούς. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Το κυβοειδές οστό βρίσκεται στην έξω επιφάνεια του ποδιού. Έχει τέσσερις αρθρικές επιφάνειες, μέσω των οποίων συνδέεται με την πτέρνα, το έξω σφηνοειδές οστό, το τέταρτο και πέμπτο μετατάρσιο. Στην πελματιαία επιφάνεια του κυβοειδούς, εντοπίζεται μια αύλακα, πάνω στην οποία καταφύεται ο τένοντας του μακρού περονιαίου μυός. (Urban & Schwarzenberg, 1998)

Τα σφηνοειδή οστά χωρίζονται σε τρία μέρη, το έσω, το μέσο και το έξω. Αρθρώνονται με το σκαφοειδές, την οπίσθια επιφάνεια του κυβοειδούς οστού και με τα τρία πρώτα μετατάρσια. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Τα μετατάρσια είναι πέντε επιμήκη οστά τα οποία αριθμούνται από την έσω πλευρά του άκρου ποδός. Το πρώτο μετατάρσιο είναι το βραχύτερο και το «ταχύτερο» από τα άλλα. Το δεύτερο μετατάρσιο είναι το μακρύτερο οστό. Κάθε οστό έχει μία εγγύς βάση, μία διάφυση και μια άπω κεφαλή. Τα οστά του πρώτου στίχου του ταρσού, αρθρώνονται με τη βάση των μεταταρσίων, ενώ η κεφαλή με την πρώτη φάλαγγα των σύστοιχων δαχτύλων. Στη βάση του πέμπτου μεταταρσίου, εμφανίζεται μια προεξοχή και ονομάζεται φύμα του πέμπτου μεταταρσίου. Πάνω σ’ αυτό, καταφύεται ο τένοντας του βραχύ περονιαίου μυός. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Οι φάλαγγες αποτελούν τον σκελετό των δακτύλων και είναι οι εξής ακόλουθες:

  • Δύο φάλαγγες για το μεγάλο δάχτυλο (εγγύς και άπω)

  • Τρεις φάλαγγες για τα υπόλοιπα τέσσερα δάχτυλα (εγγύς, μέση και άπω).

Η μέση και άπω φάλαγγα του πέμπτου δακτύλου μπορεί να συνοστεώνονται σε άτομα μεγάλης ηλικίας. (Urban & Schwarzenberg, 1998)

Αρθρώσεις της Κνήμης

Τα οστά της κνήμης ενώνονται με την ποδοκνημική ή αστραγαλοκνημική διάρθρωση, την άνω κνημοπερονιαία διάρθρωση και την κάτω κνημοπερονιαία συνδέσμωση. (Dr. P. Bobechko and Dr. E. Becker, 1998)

Ποδοκνημική ή Αστραγαλοκνημική Διάρθρωση

Η ποδοκνημική ή αστραγαλοκνημική άρθρωση χαρακτηρίζεται ως γωνιώδης – μονοαξονική και δημιουργείται από την ένωση του σκελετού της κνήμης με το σκελετό του άκρου ποδός. Η άρθρωση αυτή εμφανίζει την περονοκνημική γλήνη και τη τροχιλία του αστραγάλου.

Στην περονοκνημική γλήνη εμφανίζονται τρία τοιχώματα, τα οποία είναι το άνω, το έσω και το έξω. Το άνω τοίχωμα σχηματίζεται από το κάτω άκρο της κνήμης. Το έσω τοίχωμα από το έσω σφυρό και αντίστοιχα, το έξω τοίχωμα από την αρθρική επιφάνεια του έξω σφυρού.

Η τροχιλία του αστραγάλου εμφανίζει μια ανώμαλη αρθρική επιφάνεια. Χαρακτηρίζεται ως υπόκοιλη στην πλαγιοπλάγια διάσταση, ενώ ως υπόκυρτη στην προσθιοπίσθια. Ακόμη, η εγκάρσια διάμετρος του πρόσθιου τμήματος της είναι μεγαλύτερη από αυτή του οπίσθιου τμήματος.

(Χατζημπούγιας Ι., Στοιχεία Ανατομικής του Ανθρώπου, Εκδόσεις Ροτόντα, Σεπτέμβριος 2018)

Ο αρθρικός θύλακας αποτελείται από τον ινώδη θύλακο και τον αρθρικό υμένα.

  • Ο ινώδης αρθρικός θύλακας προσφύεται κοντά στις αρθρικές επιφάνειες. Το πρόσθιο και το οπίσθιο τμήμα του ινώδη θυλάκου είναι λεπτό και εύκαμπτο, έτσι ώστε να διευκολύνονται οι κινήσεις κάμψης και έκτασης στην άρθρωση, ενώ τα πλάγια τμήματα είναι παχύτερα και πιο δύσκαμπτα.

  • Ο αρθρικός υμένας λιπαίνει την επιφάνεια του ινώδη θυλάκου, καθώς και τις επιφάνειες των οστών, οι οποίες βρίσκονται εντός της άρθρωση. Επίσης, σχηματίζει στην οπίσθια επιφάνειά του πολλές μικρές θυλακοειδείς αποφύσεις. Οι αποφάσεις αυτές επικοινωνούν με τα ορογόνα έλυτρα των τενόντων που έρχονται σε επαφή με την άρθρωση.

Ο αρθρικός θύλακας της ποδοκνημικής άρθρωσης ενισχύεται από τους παρακάτω συνδέσμους.

1. Έσω πλάγιος ή δελτοειδής σύνδεσμος:

  • Είναι ισχυρός, έχει τριγωνικό σχήμα και εκφύεται από το έσω σφυρό.
  • Ο σύνδεσμος αυτός διαχωρίζεται σε τέσσερις δεσμίδες.
  • Τον πρόσθιο αστραγαλοκνημικό
  • Τον πτερνοκνημικό
  • Τον κνημοσκαφοειδή
  • Τον οπίσθιο αστραγαλοκνημικό
  • Οι παραπάνω δεσμίδες καταφύονται στο σκαφοειδές οστό, στον αστράγαλο και στην πτέρνα.

2. Έξω πλάγιος σύνδεσμος:

  • Ο σύνδεσμος αυτός διαχωρίζεται σε τρεις δεσμίδες.
  • Τον πρόσθιο αστραγαλοπερονιαίο
  • Τον οπίσθιο αστραγαλοπερονιαίο
  • Τον περονοπτερνικό σύνδεσμο.
  • Οι 2 πρώτες δεσμίδες προσφύονται προς τα κάτω στον αστράγαλο και η τελευταία στην πτέρνα.

3. Πρόσθιος σύνδεσμος της κάτω κνημοπερονιαίας συνδέσμωσης:

  • Προσφύεται στην πρόσθια επιφάνεια του κάτω άκρου της κνήμης και της περόνης και έτσι, ενισχύει από εμπρός την συνδέσμωση.

4. Οπίσθιος σύνδεσμος της κάτω κνημοπερονιαίας συνδέσμωσης:

  • Προσφύεται στην οπίσθια επιφάνεια του κάτω άκρου της κνήμης και της περόνης και έτσι, ενισχύει από πίσω την συνδέσμωση.

(Snell R., Κλινική Ανατομική, Εκδόσεις Λίτσας, 2009)

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Αρθρώσεις του Άκρου Ποδός

Τα οστά του άκρου ποδός υπάγονται:

1. Οπίσθιος πόδας: Υπαστραγαλική άρθρωση

2. Μέσος πόδας:Εγκάρσια του ταρσού άρθρωση: Αστραγαλο-σκαφοειδής και Πτερνο-κυβοειδής

Περιφερικές μεσοτάρσιες αρθρώσεις: Σκαφο-σφηνοειδής, Σκαφο-κυβοειδής, Μεσοσφηνοειδείς και Κυβοσφηνοειδής

3. Πρόσθιος πόδας: Ταρσομετατάρσιες, Μεσομετατάρσιες, Μεταταρσοφαλαγγικές και Μεσοφαλαγγικές

Υπαστραγαλική Άρθρωση

Η υπαστραγαλική άρθρωση είναι μεγάλη και πολύπλοκη και αποτελείται από 3 αρθρικές επιφάνειες: την πρόσθια, την μέση και την οπίσθια.

  • Η οπίσθια κοίλη αρθρική επιφάνεια του αστραγάλου συντάσσεται με την κυρτή οπίσθια αρθρική επιφάνεια της φτέρνας. Σταθεροποιείται από το σχήμα των αρθρικών επιφανειών, το βάρος του σώματος, τους συνδέσμους και τους μύες.

  • Οι δύο μικρότερες αρθρικές επιφάνειες (πρόσθια και μέση) της φτέρνας βρίσκονται κοντά η μία στην άλλη. Το σχήμα τους είναι κοίλο και συντάσσονται με την κυρτή πρόσθια και μέση αρθρική επιφάνεια του αστραγάλου.

Εγκάρσια του Ταρσού Άρθρωση

Αστραγαλο-σκαφοειδής Άρθρωση:

  • Αποτελεί το έσω διαμέρισμα της εγκάρσιας του ταρσού άρθρωσης. Ο αρθρικός θύλακος ενισχύεται από τον πολύ ισχυρό πτερνο-σκαφοειδή σύνδεσμο, ο οποίος συγκρατεί την κεφαλή του αστραγάλου από την συμπίεσή του προς το έδαφος.

  • Παρέχει αρκετή κίνηση στην έσω στήλη του άκρου πόδα, η οποία εκφράζεται ως στροφή του μέσου πόδα πάνω στον οπίσθιο πόδα.

Πτερνο-κυβοειδής Άρθρωση:

  • Αποτελεί το εξωτερικό διαμέρισμα της εγκάρσιας του ταρσού άρθρωσης. Ο αρθρικός θύλακος ενισχύεται από συνδέσμους, μεταξύ των οποίων είναι ο βραχύς και μακρός πελματιαίος πτερνο-κυβοειδής.

  • Επιτρέπει λιγότερη κίνηση από την αστραγαλο-σκαφοειδή άρθρωση. Η σχετικά μειωμένη κινητικότητά της παρέχει σταθερότητα στην έξω στήλη του άκου πόδα.

Περιφερικές μεσοτάρσιες αρθρώσεις

Σκαφο-σφηνοειδής Άρθρωση:

  • Η αρθρική επιφάνεια του σκαφοειδούς είναι ελαφρώς κυρτή, ενώ των σφηνοειδών είναι ελαφρώς κοίλη.

  • Η άρθρωση ενισχύεται από τους ραχιαίους και πελματιαίους συνδέσμους και παράλληλα, βοηθά στην μεταφορά των κινήσεων πρηνισμού και υπτιασμού προς τον πρόσθιο πόδα.

Σκαφο-κυβοειδής Άρθρωση:

  • Είναι μία μικρή συνάρθρωση (σε ορισμένα άτομα διάρθρωση)

  • Στην άρθρωση αυτή, επιτρέπεται μικρή ολίσθηση μεταξύ των αρθρικών επιφανειών, σε διάφορες κινήσεις, ιδιαίτερα κατά την ανάσπαση έσω και έξω χείλους.

Μεσοσφηνοειδείς και Κυβοσφηνοειδής Αρθρώσεις:

  • Οι αρθρικές επιφάνειες αυτών των αρθρώσεων είναι επίπεδες και βρίσκονται σχεδόν παράλληλα στο χώρο, με τον άξονα των μεταταρσίων.

  • Οι αρθρώσεις αυτές ενισχύονται με τους ραχιαίους, πελματιαίους και μεσόστεους συνδέσμους.

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Ταρσομετατάρσιες Αρθρώσεις

Οι ταρσομετατάρσιες αρθρώσεις διακρίνονται σε τρεις, στην έσω, στη μέση και στην έξω και συνδέουν τα τρία σφηνοειδή και το κυβοειδές, με τις βάσεις των πέντε μεταταρσίων. Οι τρεις αυτές αρθρώσεις φέρονται υπό την κοινή ονομασία «άρθρωση του Lisfranc».

Μεσομετατάρσιες Αρθρώσεις

Οι μεσομετατάρσιες αρθρώσεις είναι τρεις, έσω, η μέση και η έξω και συνδέουν τις βάσεις του 2ου, 3ου, 4ου και 5ου μεταταρσίου μεταξύ τους.

Οι Μεταταρσοφαλαγγικές και Μεσοφαλαγγικές Αρθρώσεις ανήκουν στις δαχτυλικές αρθρώσεις. Οι μεταταρσοφαλαγγικές αρθρώσεις σχηματίζονται από τις κυρτές αρθρικές επιφάνειες των κεφαλών των μεταταρσίων και τις κοίλες αρθρικές επιφάνειες των βάσεων των 1ων φαλαγγών, ενώ οι μεσοφαλαγγικές σχηματίζονται από την ένωση των φαλαγγών μεταξύ τους.

(Χατζημπούγιας Ι., Στοιχεία Ανατομικής του Ανθρώπου, Εκδόσεις Ροτόντα, Σεπτέμβριος 2018)

Ποδική Καμάρα – Τόξα του Άκρου Ποδός

Η Ποδική Καμάρα οφείλεται στην ανατομία των οστών της περιοχής του άκρου πόδα και σταθεροποιείται παθητικά και ενεργητικά.

  • Η παθητική σταθεροποίηση της ποδικής καμάρας οφείλεται σε τρεις συνδέσμους: στην πελματιαία απονεύρωση

στο μακρό πελματικό και

τον πτερνο-σκαφοειδή σύνδεσμο.

  • Η ενεργητική σταθεροποίηση της ποδικής καμάρας πραγματοποιείταιμέσω των:

  • μυών στην περιοχή του πέλματος και,

  • μυών που ενεργούν στον άκρο πόδα, από την περιοχή της κνήμης.

(Peggy A. Houglum., Brunnstrom’s Κλινική Κινησιολογία, Εκδόσεις Παρισιάνου 2016)

Η Ποδική Καμάρα σχηματίζεται από δύο τόξα:

α) το έσω επίμηκες τόξο και

β) το εγκάρσιο τόξο

Το επίμηκες τόξο αποτελεί την κύρια δομή για την στήριξη του κορμού – την απορρόφηση κραδασμών και σχηματίζεται από:

  • Οστά: πτέρνα, αστράγαλο, σκαφοειδές, σφηνοειδή και 3 έσω μετατάρσια.

  • Συνδετικό ιστό: πελματιαίος λιπώδης ιστός, 2 σισαμοειδή οστά του μεγάλου δακτύλου και επιπολής πελματιαία περιτονία

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Εισαγωγή στην Κινησιολογία του Άκρου Ποδός

Η περόνη μεταφέρει το 10% του βάρους του σώματος στον αστράγαλο και το υπόλοιπο η κνήμη. Στους ενήλικες, το περιφερικό άκρο της κνήμης συστρέφεται προς τα έξω κατά 20ο – 30ο ως προς το κεντρικό της άκρο. Λόγω της προς τα έξω συστροφής της κνήμης, στην όρθια στάση, ο άκρος πόδας προσανατολίζεται ελαφρώς προς τα έξω. Για το λόγο αυτό, οι κινήσεις της ποδοκνημικής πραγματοποιούνται γύρω από τον σχεδόν μετωπιαίο άξονα. Αυτό λοιπόν, προκύπτει εύλογα από την ελαφρώς πρόσθια θέση του έσω σφυρού, σε σχέση με το έσω. Δεν αποτελεί σημαντικό στοιχείο, αλλα πιθανό έτσι να εξηγείται η τάση του ποδιού για προς τα έξω διάστρεμμα, όταν το πόδι βρίσκεται σε πλήρη ραχιαία κάμψη και για προς τα έσω διάστρεμμα, όταν το πόδι βρίσκεται σε πλήρη πελματιαία κάμψη.

(Peggy A. Houglum., Brunnstrom’s Κλινική Κινησιολογία, Εκδόσεις Παρισιάνου 2016)

Ορολογία Κινήσεων

Η βασική ορολογία των κινήσεων του άκρου πόδα γύρω από τους βασικούς άξονες:

  • Ραχιαία και πελματιαία κάμψη: οβελιαίο επίπεδο, μετωπιαίος άξονας.

  • Ανάσπαση έσω και έξω χείλους: μετωπιαίο επίπεδο, οβελιαίος άξονας

  • Απαγωγή και προσαγωγή: εγκάρσιο επίπεδο κατακόρυφος άξονας.

Ωστόσο, η κίνηση του άκρου πόδα δεν πραγματοποιείται αυστηρά στα παραπάνω τρία επίπεδα, καθώς η ποδοκνημική άρθρωση και οι σύνδεσμοι της περιοχής βρίσκονται σε λοξούς άξονες περιστροφής. Η εφαρμοσμένη ορολογία των κινήσεων του άκρου πόδα γύρω από τον πραγματικό λοξό άξονα:

  • Πρηνισμός: συνδυασμός κινήσεων ραχιαίας κάμψης, ανάσπασης έξω χείλους και απαγωγή.

  • Υπτιασμός: συνδυασμός κινήσεων πελματιαίας κάμψης, ανάσπασης έσω χείλους και προσαγωγής.

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Κινησιολογία Ποδοκνημικής Άρθρωσης

Ο μετωπιαίος άξονας παρεκκλίνει προς τα έσω και άνω κατά 10ο και προς τα εμπρός κατά 6ο σε σχέση με τον αμιγή μετωπιαίο άξονα. Λόγω αυτής της κλήσης του:

  • Η ραχιαία κάμψη συνοδεύεται από ελαφρά απαγωγή και ανάσπαση έξω χείλους (πρηνισμός).

  • Η πελματιαία κάμψη συνοδεύεται από ελαφρά προσαγωγή και ανάσπαση έσω χείλους (υπτιασμός).

Επομένως εξ’ ορισμού, η άρθρωση παρουσιάζει πρηνισμό και υπτιασμό. Ωστόσο, λόγω της πολύ μικρής παρέκκλισης του άξονα, το κύριο μέρος του πρηνισμού και υπτιασμού της άρθρωσης αποτελεί η ραχιαία και η πελματιαία κάμψη. Αυτό συμβαίνει, διότι το εγκάρσιο και το μετωπιαίο μέρος του πρηνισμού και υπτιασμού είναι πολύ μικρό. Μάλιστα, συνήθως αγνοείται στις περισσότερες κλινικές καταστάσεις.

Ως αρχική θέση της άρθρωσης (0ο) ορίζεται η κάθετη θέση του άκρου πόδα ως προς την κνήμη.

Το μέσο εύρος τροχιάς της ραχιαίας κάμψης είναι : 15ο – 25ο, αν και απαιτούνται περισσότερο από 10ο για μια λειτουργική βάδιση.

Το μέσο εύρος της πελματιαίας κάμψης είναι: 40ο – 55ο, αν και αξιοποιούνται περίπου 20ο – 25ο για τη βάδιση.

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Κινησιολογία της Υπαστραγαλικής Άρθρωσης

Ο πραγματικός άξονας κίνησης της υπαστραγαλικής άρθρωσης διασχίζει την οπίσθια-έξω επιφάνεια της πτέρνας προς τα έσω και άνω και σχηματίζει γωνία με το εγκάρσιο επίπεδο 42ο, ενώ με το οβελιαίο 16ο. Δεδομένης της πορείας του άξονα κίνησης, μόνο τα δύο συστατικά της κίνησης του πρηνισμού και υπτιασμού είναι εμφανή η:

α) ανάσπαση έσω – έξω χείλους και

β) απαγωγή – προσαγωγή.

Η πτέρνα κινείται σε ραχιαία και πελματιαία κάμψη, αλλά η κίνηση αυτή είναι πολύ μικρή και αγνοείται στην κλινική πράξη. Κατά την βάδιση, επειδή είναι σχετικά σταθερή, όλες οι στροφές του μηριαίου και του αστραγάλου στο εγκάρσιο επίπεδο γίνονται στην υπαστραγαλική άρθρωση.

Το μέσο εύρος της τροχιάς της ανάσπασης του έσω χείλους είναι: 22.6ο

Το μέσο εύρος της τροχιάς της ανάσπασης έξω χείλους είναι: 12.5ο

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Κινησιολογία των Αρθρώσεων του Ταρσού

Οι κινήσεις που εμφανίζονται στην πτερνο-κυβοειδή άρθρωση, στη σκαφο-σφηνοειδή, στη σκαφο-κυβοειδή, στη μεσοσφηνοειδή και στην κυβοσφηνοειδή σχετίζονται συνήθως σε μεγάλο βαθμό με τις κινήσεις της ποδοκνημικής άρθωσης. Εκτός από την αστραγαλοσκαφοειδή άρθρωση, που ανήκει στην κατηγορία των σφαιροειδών αρθρώσεων, όλες οι υπόλοιπες ανήκουν στην κατηγορία των μη – αξονικών και για το λόγο αυτό, επιτρέπουν μόνο κινήσεις ολίσθησης.

Στις ταρσομετατάρσιες και μεσομετατάρσιες αρθρώσεις, το σχήμα των οστών και οι περιοριστικοί σύνδεσμοι επιτρέπουν μόνο κινήσεις ολίσθησης. Επίσης, δίνουν τη δυνατότητα στον άκρο πόδα να προσαρμόζεται εύκολα σε ανώμαλες επιφάνειες, κατά τη στήριξη του σωματικού βάρους ή να λειτουργεί ως μια ημι – άκαμπτη μονάδα.

Οι μεταταρσιοφαλαγγικές αρθρώσεις χαρακτηρίζονται ως κονδυλοειδείς αρθρώσεις και οι κινήσεις που εμφανίζονται ειναι η κάμψη, η έκταση και η περιοσμένη προσαγωγή και απαγωγή.

Οι μεσοφαλαγγικές αρθρώσεις χαρακτηρίζονται γίγγλυμες αρθρώσεις και εμφανίζονται κινήσεις κάμψης, έκτασης και υπερέκτασης, κυρίως του μεγάλου δακτύλου.

(Αμπατζίδης, Γ., Αθλητικές Κακώσεις, University Studio Press, Δεκέμβριος 1998)

Νεύρωση Άκρου Ποδός

Το ισχιακό νεύρο είναι ο σπουδαιότερος κλάδος του ιερού πλέγματος και νευρώνει ολόκληρο το κάτω άκρο. Ουσιαστικά, το ισχιακό νεύρο αποτελείται δύο νεύρα, το κνημιαίο και το κοινό περονιαίο, τα οποία καλύπτονται από ένα κοινό έλυτρο ινώδους ιστού (επινεύριο). Τα δύο αυτά νεύρα συνήθως χωρίζονται το ένα από το άλλο κατά την κορυφή του ιγνυακού βόθρου, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις, ο διαχωρισμός γίνεται όταν εξέρχονται από την πύελο.

Το κοινό περονιαίο (Ο4, Ο5, Ι1, Ι2) αποτελεί το πιο έξω και μικρότερο, από τους δύο τελικούς κλάδους του ισχιακού νεύρου. Συνήθως, ξεκινάει από το άνω τμήμα της υγνιακής κοιλότητας και ακολουθεί την πορεία δικεφάλου µηριαίου µυός και του τένοντά του. Οι κλάδοι κοινού περονιαίου νεύρου είναι:

  • Επιπολής Περονιαίο Νεύρο: Ξεκινά από την κεφαλή της περόνης και συνεχίζει ανάµεσα στο µακρό και στο βραχύ περονιαίο µυ. Στο κατώτερο τριτημόριο της κνήμης διαχωρίζεται στο έσω και στο έξω δερµατικό νεύρο της ράχης του άκρου ποδός.

  • Εν Τω Βάθει Περονιαίο Νεύρο: Είναι νεύρο του προσθίου κνημιαίου διαµερίσµατος. Το νεύρο αυτό πορεύεται ανάµεσα στην περόνη και στον τένοντα του µακρού περονιαίου µυος. Συνοδεύει την πρόσθια κνηµιαία αρτηρία, ανάµεσα στον µακρό εκτείνοντα τον µεγάλο δάκτυλο και τον πρόσθιο κνηµιαίο µυ. Διέρχεται κάτω από τους καθεκτικούς περονιαίους συνδέσµους και διαχωρίζεται σε έσω και έξω κλάδο.

Η αισθητική νεύρωση του κοινού περονιαίου νεύρου είναι η:

  • έξω επιφάνεια κάτω άκρου, κάτωθεν του γόνατος και,

  • ραχιαία επιφάνεια του άκρου ποδός.

Το κνημιαίο νεύρο (Ο4, Ο5, Ι1, Ι2) είναι ο µεγαλύτερος τελικός κλάδος του ισχιακού νεύρου. Ξεκινά από το άνω τμήμα ιγνυακής κοιλότητας (πίσω από την ιγνυακή φλέβα και αρτηρία) και συνεχίζει την πορεία του μεταξύ των δύο κεφαλών του γαστροκνήμιου µυός. Εν συνεχεία, περνά στο διάστηµα µεταξύ του έσω σφυρού και της πτέρνας. Πίσω και κάτω από το έσω σφυρό, διαχωρίζεται στο έσω και στο έξω πελµατιαίο νεύρο.

Η αισθητική νεύρωση του κνημιαίου νεύρου είναι η:

  • έξω μοίρα του γαστροκνήμιου,

  • έξω μοίρα του ποδιού,

  • έξω μοίρα της πτέρνας και του µικρού δακτύλου και,

  • έσω επιφάνειας της πτέρνας και του πέλµατος.

Το έσω πελματιαίο νεύρο αποτελείται από δύο κλάδους τον:

α) έσω κλάδο και

β) έξω κλάδο.

  • Ο έσω κλάδος του έσω πελματιαίου νεύρου φέρεται κατά μήκος του έσω χείλους του πρώτου δακτύλου και νευρώνει το δέρµα της έσω επιφάνειας του µεγάλου δακτύλου.

  • Ο έξω κλάδος δίνει τρείς κλάδους: τα τρία κοινά πελµατιαία νεύρα των δακτύλων.

Το έξω πελµατιαίο νεύρο αποτελείται από δύο κλάδους τον:

α) επιπολής κλάδο και

β) εν τω βάθει κλάδο.

Νευρώνει κινητικά τον τετράγωνο πελµατικό, ενώ αισθητικά το δέρµα της πελµατιαίας επιφάνειας και την έξω επιφάνεια του µικρού δακτύλου.

(Ph.D. Moore, Keith L., Ph.d. Dalley, Arthur F., II, Ph.D. Agur, Anne M. R, Κλινική Ανατομία, Εκδόσεις Πασχαλίδη, 2016.)

Μυς στην Περιοχή του Άκρου Ποδός

Οι μυς που ενεργούν στην ποδοκνημική άρθρωση χωρίζονται σε τρείς ομάδες :

α) του πρόσθιου διαμερίσματος της κνήμης

β) του έξω διαμερίσματος της κνήμης και,

γ) του οπίσθιου διαμερίσματος της κνήμης.

  • Στην πρόσθια επιφάνεια του ποδιού βρίσκονται: ο πρόσθιος κνημιαίος, ο μακρύς εκτείνων το μεγάλο δάχτυλο, ο μακρύς εκτείνων τα δάχτυλα και ο τρίτος περονιαίος (αν υπάρχει).

  • Στην έξω επιφάνεια του ποδιού βρίσκονται: ο μακρύς περονιαίος και ο βραχύς περονιαίος.

  • Στην οπίσθια επιφάνεια του ποδιού βρίσκονται: ο γαστροκνήμιος, ο πελματικός, ο υποκνημίδιος, ο οπίσθιος κνημιαίος, ο μακρύς καμπτήρας των δακτύλων και ο μακρύς καμπτήρας του μεγάλου δακτύλου.

Οι μύες που ενεργούν στον άκρο πόδα διαιρούνται σε τέσσερις ομάδες:

α) της ραχιαίας επιφάνειας του άκρου πόδα

β) του πρώτου στρώματος του πέλματος

γ) του δεύτερου στρώματος του πέλματος

δ) του τρίτου στρώματος του πέλματος και,

ε) του τέταρτου στρώματος του πέλματος.

  • Στη ραχιαία επιφάνεια του άκρου πόδα βρίσκεται ο βραχύς εκτείνων τα δάχτυλα

  • Στο πρώτο μυϊκό στρώμα του πέλματος βρίσκονται: ο απαγωγός του μεγάλου δαχτύλου, ο βραχύς καμπτήρας των δαχτύλων και ο απαγωγός του μικρού δαχτύλου.

  • Στο δεύτερο μυϊκό στρώμα του πέλματος βρίσκονται: ο τετράγωνος πελματικός και οι ελμινθοειδείς.

  • Στο τρίτο μυϊκό στρώμα του πέλματος βρίσκονται: ο βραχύς καμπτήρας του μεγάλου δαχτύλου, ο προσαγωγός του μεγάλου δαχτύλου και ο βραχύς καμπτήρας του μικρού δαχτύλου.

  • Στο τέταρτο μυϊκό στρώμα του πέλματος βρίσκονται: οι ραχιαίοι και πελματιαίοι μεσόστεοι.

(R.L. Drake, W. Vogl, A.W.M. Mitchell, Ανατομία Gray’s, Εκδόσεις Πασχαλίδης, 2007)

Συμπεράσματα

Η ποδοκνημική αποτελείται από ένα σύμπλεγμα αρθρώσεων οι οποίες λειτουργούν με απόλυτη συνέργεια προκειμένου να στηρίξουν ολόκληρο το σωματικό βάρος. Η εμβιομηχανική των αρθρώσεων της περιοχής εκτός από την ραχιαία και πελματιαία κάμψη επιτρέπει πολλαπλές κινήσεις σε πολλαπλά επίπεδα προκειμένου να διατηρηθεί σταθερός ο άκρος πόδας. Οι αρθρώσεις αυτές περικλύονται από πολλαπλούς μύες για λόγους σταθερότητας και ακρίβειας κινήσεων, με τον πιο σημαντικό να είναι ο γαστροκνήμιος ο οποίος είναι και ένας από τους πιο δυνατούς στο ανθρώπινο σώμα. Η σταθερότητα της περιοχής ενισχύεται από εξωτερικούς και εσωτερικούς συνδέσμους, με τους εξωτερικούς να εμφανίζουν συχνά τραυματισμούς ειδικά σε αθλητικές δραστηριότητες. Τέλος όλα τα οστά της περιοχής σε συνδυασμό με την ποδική καμάρα είναι φτιαγμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να ανθίστανται και να αποσβένουν φορτία από τις καθημερινές δραστηριότητες όπως το περπάτημα και το τρέξιμο.

TrueMed-ForLivingMore

Κοινοποιήστε 

Βρείτε μας στο Facebook και στο Instagram

| Επικοινωνία | Η ομάδα μας | Διαφημιστείτε στη truemed.gr|  | Όροι χρήσης | Προσωπικά δεδομένα | Copyright©Truemed | |Για περισσότερη ζωή |
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.

Ολική προσέγγιση της ανατομικής και εμβιομηχανικής του άκρου ποδός και της ποδοκνημικής άρθρωσης

 6-12-2020

 1) Γιάννα Δρούσια

 2) Σπυρίδων Κολοκώτσιος
 3) Ιωάννης Κουκουλίθρας
 4) Μηνάς Πλεξουσάκης

Η μελέτη που ακολουθεί παρέχει μία λεπτομερής προσέγγιση τόσο στην εμβιομηχανική, όσο και στην ανατομική του άκρου πόδα και της ποδοκνημικής άρθρωσης. Ταυτόχρονα, γίνεται λόγος για τους συνδέσμους, τους μύες και τη νεύρωση της περιοχής, που συμβάλουν σημαντικά στη λειτουργικότητα των αρθρώσεων. Εξαιτίας της πολύπλοκης διαμόρφωσης των δύο παραπάνω αρθρώσεων, απαιτείται άριστη γνώση επί του θέματος, με στόχο την ταχύτερη αποκατάσταση του πάσχοντα ασθενή.

Σκελετός της Κνήμης

Ο σκελετός της κνήμης αποτελείται από δύο παράλληλα και επιμήκη οστά:

  1. Την κνήμη, η οποία βρίσκεται προς τα έσω.
  2. Την περόνη, η οποία βρίσκεται προς τα έξω.

Η κνήμη εμφανίζει άνω άκρο, διάφυση – σώμα και κάτω άκρο.

  • Το άνω άκρο αποτελείται από τον έσω και τον έξω κνημιαίο κόνδυλο, οι οποίοι αρθρώνονται προς τα πάνω με τον έσω και έξω μηριαίο κόνδυλο, αντίστοιχα. Ο έσω κνημιαίος κόνδυλος είναι κοίλος και έχει μεγάλη επιφάνεια, ενώ ο έξω μηριαίος κόνδυλος είναι κυρτός και σε σχέση με τον έσω, η επιφάνεια του είναι μικρότερη. Στην πρόσθια επιφάνεια της κνήμης, μπροστά από τους δύο κόνδυλους, εμφανίζεται μια προεξοχή, το κνημιαίο κύρτωμα (Werner P., et al, 2011).

  • Η διάφυση – σώμα της κνήμης έχει σχήμα τριγωνικό. Εμφανίζει τρεις επιφάνειες και τρία χείλη. Οι επιφάνειες χωρίζονται σε τρία μέρη, την έσω, την έξω και την οπίσθια. Αντίστοιχα, σε τρία μέρη χωρίζονται και τα χείλη, τα οποία είναι το πρόσθιο, το έσω και το έξω (Ahmad I., 1975).

  • Το κάτω άκρο είναι πλατύ, για να στηρίξει το βάρος του σώματος στην ποδοκνημική άρθρωση και έχει σχήμα ανώμαλου κύβου. Στην έσω επιφάνεια εμφανίζεται το έσω σφυρό, ενώ στην έξω επιφάνεια η περονιαία εντομή, στην οποία καθηλώνεται η περόνη (Drake R. L., et al, 2006).

Η περόνη βρίσκεται προς τα έξω και ελαφρώς προς τα έσω, σε σχέση με την κνήμη. Επίσης, εμφανίζει άνω άκρο, διάφυση – σώμα και κάτω άκρο.

  • Το άνω άκρο, δηλαδή η κεφαλή της περόνης, συντάσσεται με τον έξω κνημιαίο κόνδυλο (Ahmad I., 1975).

  • Η διάφυση – το σώμα αποτελείται από τρία χείλη, το πρόσθιο, το οπίσθιο και το μεσόστεο χείλος. Ταυτόχρονα, αποτελείται και από τρεις επιφάνειες, την οπίσθια, την έξω και την έσω (Aumüller G., 1970).

  • Η περόνη στο κάτω άκρο μεγεθύνεται και σχηματίζει το έξω σφυρό. Ο αστράγαλος αρθρώνεται με την προς τα έσω επιφάνεια του έξω σφυρού, δημιουργώντας έτσι, το έξω τμήμα της ποδοκνημικής άρθρωσης. Στην οπίσθια επιφάνεια του έξω σφυρού, εμφανίζεται μια αύλακα, μέσα στην οποία πορεύονται οι τένοντες του μακρού και βραχέος περονιαίου μυός (Drake R. L., et al, 2006).

Σκελετός του Άκρου Ποδός

Ο σκελετός του άκρου ποδός αποτελείται από 28 οστά, τα οποία σχηματίζουν μεταξύ τους 57 αρθρώσεις και διακρίνονται σε 7 οστά του ταρσού, 5 μετατάρσια και 14 φάλαγγες. (Urban & Schwarzenberg, 1998)

Τα 7 οστά του ταρσού είναι: ο αστράγαλος, η πτέρνα, το κυβοειδές οστό, το σκαφοειδές και τα 3 σφηνοειδή. (Urban & Schwarzenberg, 1998)

Το πόδι διαιρείται σε τρία μέρη:

  1. Το οπίσθιο (αστράγαλος και πτέρνα)
  2. Το μέσο (σκαφοειδές, κυβοειδές και 3 σφηνοειδή)
  3. Το πρόσθιο (μετατάρσια και φαλαγγες). (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Ο αστράγαλος είναι το μόνο οστό από τα παραπάνω που αρθρώνεται με την κνήμη και τη περόνη, στη ποδοκνημική άρθρωση. Δεν διαθέτει ούτε μυϊκές, ούτε τενοντώδεις προσφύσεις και καλύπτεται κατά 60% από αρθρικό χόνδρο. Αυτή η ιδιότητά του, εξαιτίας της φτωχής αιμάτωσής του, τον καθιστά επιρρεπή σε άσηπτη νέκρωση, μετά από κάταγμα ή εξάρθρημα. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Ο αστράγαλος απαρτίζεται από τρία μέρη, το σώμα, τον αυχένα και την κεφαλή.

  • Η άνω επιφάνεια ή τροχιλία του αστραγάλου αρθρώνεται με τα δύο σφυρά και δέχεται το βάρος του σώματος από την κνήμη. Ο αστράγαλος με τη σειρά του, μεταδίδει αυτό το βάρος, διαιρώντας το μεταξύ της πτέρνας, πάνω στην οποία βρίσκεται το σώμα του αστραγάλου και του πρόσθιου μέρος του άκρου ποδός.

  • Στην πρόσθια και έσω επιφάνεια βρίσκεται η κεφαλή του αστραγάλου, η οποία αρθρώνεται με το σκαφοειδές οστό.

  • Η οπίσθια επιφάνεια εμφανίζει δύο φύματα, το έσω και το έξω, μεταξύ των οποίων υπάρχει μία αύλακα που υποδέχεται τον τένοντα του μακρού καμπτήρα του μεγάλου δακτύλου. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Η πτέρνα είναι το μεγαλύτερο και το ισχυρότερο οστό του άκρου ποδός.

  • Τα δύο πρόσθια τριτημόρια της άνω επιφάνειας της πτέρνας αρθρώνονται με τον αστράγαλο και η πρόσθια επιφάνεια με το κυβοειδές οστό.

  • Η έξω επιφάνεια έχει ένα λοξό χείλος, την περονιαία τροχιλία, η οποία βρίσκεται μεταξύ του μακρού και του βραχέος περονιαίου μυός.

  • Στην έσω επιφάνεια της πτέρνας εμφανίζεται το υπέρεισμα του αστραγάλου.

  • Στην οπίσθια επιφάνεια της πτέρνας καταφύεται ο αχίλλειος τένοντας, πάνω στην εγκάρσια ακρολοφία.

  • Η κάτω επιφάνεια παρουσιάζει τρία φύματα, το πρόσθιο το έσω και το έξω φύμα και ακουμπάει στο έδαφος με το κύρτωμα της πτέρνας. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Το σκαφοειδές είναι ένα πεπλατυσμένο οστό, το οποίο βρίσκεται περισσότερο επί τα εντός, μεταξύ αστραγάλου και των τριών σφηνοειδών οσταρίων. Η κεφαλή του αστραγάλου αρθρώνεται με την οπίσθια επιφάνεια του σκαφοειδούς, ενώ το πρόσθιο τμήμα του, αρθρώνεται με τα τρία σφηνοειδή οστά. Προς τα έσω και κάτω, εμφανίζεται μια προεξοχή, που ονομάζεται φύμα του σκαφοειδούς. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Το κυβοειδές οστό βρίσκεται στην έξω επιφάνεια του ποδιού. Έχει τέσσερις αρθρικές επιφάνειες, μέσω των οποίων συνδέεται με την πτέρνα, το έξω σφηνοειδές οστό, το τέταρτο και πέμπτο μετατάρσιο. Στην πελματιαία επιφάνεια του κυβοειδούς, εντοπίζεται μια αύλακα, πάνω στην οποία καταφύεται ο τένοντας του μακρού περονιαίου μυός. (Urban & Schwarzenberg, 1998)

Τα σφηνοειδή οστά χωρίζονται σε τρία μέρη, το έσω, το μέσο και το έξω. Αρθρώνονται με το σκαφοειδές, την οπίσθια επιφάνεια του κυβοειδούς οστού και με τα τρία πρώτα μετατάρσια. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Τα μετατάρσια είναι πέντε επιμήκη οστά τα οποία αριθμούνται από την έσω πλευρά του άκρου ποδός. Το πρώτο μετατάρσιο είναι το βραχύτερο και το «ταχύτερο» από τα άλλα. Το δεύτερο μετατάρσιο είναι το μακρύτερο οστό. Κάθε οστό έχει μία εγγύς βάση, μία διάφυση και μια άπω κεφαλή. Τα οστά του πρώτου στίχου του ταρσού, αρθρώνονται με τη βάση των μεταταρσίων, ενώ η κεφαλή με την πρώτη φάλαγγα των σύστοιχων δαχτύλων. Στη βάση του πέμπτου μεταταρσίου, εμφανίζεται μια προεξοχή και ονομάζεται φύμα του πέμπτου μεταταρσίου. Πάνω σ’ αυτό, καταφύεται ο τένοντας του βραχύ περονιαίου μυός. (Neil O. Hardy, Westport, CT, 2005)

Οι φάλαγγες αποτελούν τον σκελετό των δακτύλων και είναι οι εξής ακόλουθες:

  • Δύο φάλαγγες για το μεγάλο δάχτυλο (εγγύς και άπω)

  • Τρεις φάλαγγες για τα υπόλοιπα τέσσερα δάχτυλα (εγγύς, μέση και άπω).

Η μέση και άπω φάλαγγα του πέμπτου δακτύλου μπορεί να συνοστεώνονται σε άτομα μεγάλης ηλικίας. (Urban & Schwarzenberg, 1998)

Αρθρώσεις της Κνήμης

Τα οστά της κνήμης ενώνονται με την ποδοκνημική ή αστραγαλοκνημική διάρθρωση, την άνω κνημοπερονιαία διάρθρωση και την κάτω κνημοπερονιαία συνδέσμωση. (Dr. P. Bobechko and Dr. E. Becker, 1998)

Ποδοκνημική ή Αστραγαλοκνημική Διάρθρωση

Η ποδοκνημική ή αστραγαλοκνημική άρθρωση χαρακτηρίζεται ως γωνιώδης – μονοαξονική και δημιουργείται από την ένωση του σκελετού της κνήμης με το σκελετό του άκρου ποδός. Η άρθρωση αυτή εμφανίζει την περονοκνημική γλήνη και τη τροχιλία του αστραγάλου.

Στην περονοκνημική γλήνη εμφανίζονται τρία τοιχώματα, τα οποία είναι το άνω, το έσω και το έξω. Το άνω τοίχωμα σχηματίζεται από το κάτω άκρο της κνήμης. Το έσω τοίχωμα από το έσω σφυρό και αντίστοιχα, το έξω τοίχωμα από την αρθρική επιφάνεια του έξω σφυρού.

Η τροχιλία του αστραγάλου εμφανίζει μια ανώμαλη αρθρική επιφάνεια. Χαρακτηρίζεται ως υπόκοιλη στην πλαγιοπλάγια διάσταση, ενώ ως υπόκυρτη στην προσθιοπίσθια. Ακόμη, η εγκάρσια διάμετρος του πρόσθιου τμήματος της είναι μεγαλύτερη από αυτή του οπίσθιου τμήματος.

(Χατζημπούγιας Ι., Στοιχεία Ανατομικής του Ανθρώπου, Εκδόσεις Ροτόντα, Σεπτέμβριος 2018)

Ο αρθρικός θύλακας αποτελείται από τον ινώδη θύλακο και τον αρθρικό υμένα.

  • Ο ινώδης αρθρικός θύλακας προσφύεται κοντά στις αρθρικές επιφάνειες. Το πρόσθιο και το οπίσθιο τμήμα του ινώδη θυλάκου είναι λεπτό και εύκαμπτο, έτσι ώστε να διευκολύνονται οι κινήσεις κάμψης και έκτασης στην άρθρωση, ενώ τα πλάγια τμήματα είναι παχύτερα και πιο δύσκαμπτα.

  • Ο αρθρικός υμένας λιπαίνει την επιφάνεια του ινώδη θυλάκου, καθώς και τις επιφάνειες των οστών, οι οποίες βρίσκονται εντός της άρθρωση. Επίσης, σχηματίζει στην οπίσθια επιφάνειά του πολλές μικρές θυλακοειδείς αποφύσεις. Οι αποφάσεις αυτές επικοινωνούν με τα ορογόνα έλυτρα των τενόντων που έρχονται σε επαφή με την άρθρωση.

Ο αρθρικός θύλακας της ποδοκνημικής άρθρωσης ενισχύεται από τους παρακάτω συνδέσμους.

1. Έσω πλάγιος ή δελτοειδής σύνδεσμος:

  • Είναι ισχυρός, έχει τριγωνικό σχήμα και εκφύεται από το έσω σφυρό.
  • Ο σύνδεσμος αυτός διαχωρίζεται σε τέσσερις δεσμίδες.
  • Τον πρόσθιο αστραγαλοκνημικό
  • Τον πτερνοκνημικό
  • Τον κνημοσκαφοειδή
  • Τον οπίσθιο αστραγαλοκνημικό
  • Οι παραπάνω δεσμίδες καταφύονται στο σκαφοειδές οστό, στον αστράγαλο και στην πτέρνα.

2. Έξω πλάγιος σύνδεσμος:

  • Ο σύνδεσμος αυτός διαχωρίζεται σε τρεις δεσμίδες.
  • Τον πρόσθιο αστραγαλοπερονιαίο
  • Τον οπίσθιο αστραγαλοπερονιαίο
  • Τον περονοπτερνικό σύνδεσμο.
  • Οι 2 πρώτες δεσμίδες προσφύονται προς τα κάτω στον αστράγαλο και η τελευταία στην πτέρνα.

3. Πρόσθιος σύνδεσμος της κάτω κνημοπερονιαίας συνδέσμωσης:

  • Προσφύεται στην πρόσθια επιφάνεια του κάτω άκρου της κνήμης και της περόνης και έτσι, ενισχύει από εμπρός την συνδέσμωση.

4. Οπίσθιος σύνδεσμος της κάτω κνημοπερονιαίας συνδέσμωσης:

  • Προσφύεται στην οπίσθια επιφάνεια του κάτω άκρου της κνήμης και της περόνης και έτσι, ενισχύει από πίσω την συνδέσμωση.

(Snell R., Κλινική Ανατομική, Εκδόσεις Λίτσας, 2009)

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Αρθρώσεις του Άκρου Ποδός

Τα οστά του άκρου ποδός υπάγονται:

1. Οπίσθιος πόδας: Υπαστραγαλική άρθρωση

2. Μέσος πόδας:Εγκάρσια του ταρσού άρθρωση: Αστραγαλο-σκαφοειδής και Πτερνο-κυβοειδής

Περιφερικές μεσοτάρσιες αρθρώσεις: Σκαφο-σφηνοειδής, Σκαφο-κυβοειδής, Μεσοσφηνοειδείς και Κυβοσφηνοειδής

3. Πρόσθιος πόδας: Ταρσομετατάρσιες, Μεσομετατάρσιες, Μεταταρσοφαλαγγικές και Μεσοφαλαγγικές

Υπαστραγαλική Άρθρωση

Η υπαστραγαλική άρθρωση είναι μεγάλη και πολύπλοκη και αποτελείται από 3 αρθρικές επιφάνειες: την πρόσθια, την μέση και την οπίσθια.

  • Η οπίσθια κοίλη αρθρική επιφάνεια του αστραγάλου συντάσσεται με την κυρτή οπίσθια αρθρική επιφάνεια της φτέρνας. Σταθεροποιείται από το σχήμα των αρθρικών επιφανειών, το βάρος του σώματος, τους συνδέσμους και τους μύες.

  • Οι δύο μικρότερες αρθρικές επιφάνειες (πρόσθια και μέση) της φτέρνας βρίσκονται κοντά η μία στην άλλη. Το σχήμα τους είναι κοίλο και συντάσσονται με την κυρτή πρόσθια και μέση αρθρική επιφάνεια του αστραγάλου.

Εγκάρσια του Ταρσού Άρθρωση

Αστραγαλο-σκαφοειδής Άρθρωση:

  • Αποτελεί το έσω διαμέρισμα της εγκάρσιας του ταρσού άρθρωσης. Ο αρθρικός θύλακος ενισχύεται από τον πολύ ισχυρό πτερνο-σκαφοειδή σύνδεσμο, ο οποίος συγκρατεί την κεφαλή του αστραγάλου από την συμπίεσή του προς το έδαφος.

  • Παρέχει αρκετή κίνηση στην έσω στήλη του άκρου πόδα, η οποία εκφράζεται ως στροφή του μέσου πόδα πάνω στον οπίσθιο πόδα.

Πτερνο-κυβοειδής Άρθρωση:

  • Αποτελεί το εξωτερικό διαμέρισμα της εγκάρσιας του ταρσού άρθρωσης. Ο αρθρικός θύλακος ενισχύεται από συνδέσμους, μεταξύ των οποίων είναι ο βραχύς και μακρός πελματιαίος πτερνο-κυβοειδής.

  • Επιτρέπει λιγότερη κίνηση από την αστραγαλο-σκαφοειδή άρθρωση. Η σχετικά μειωμένη κινητικότητά της παρέχει σταθερότητα στην έξω στήλη του άκου πόδα.

Περιφερικές μεσοτάρσιες αρθρώσεις

Σκαφο-σφηνοειδής Άρθρωση:

  • Η αρθρική επιφάνεια του σκαφοειδούς είναι ελαφρώς κυρτή, ενώ των σφηνοειδών είναι ελαφρώς κοίλη.

  • Η άρθρωση ενισχύεται από τους ραχιαίους και πελματιαίους συνδέσμους και παράλληλα, βοηθά στην μεταφορά των κινήσεων πρηνισμού και υπτιασμού προς τον πρόσθιο πόδα.

Σκαφο-κυβοειδής Άρθρωση:

  • Είναι μία μικρή συνάρθρωση (σε ορισμένα άτομα διάρθρωση)

  • Στην άρθρωση αυτή, επιτρέπεται μικρή ολίσθηση μεταξύ των αρθρικών επιφανειών, σε διάφορες κινήσεις, ιδιαίτερα κατά την ανάσπαση έσω και έξω χείλους.

Μεσοσφηνοειδείς και Κυβοσφηνοειδής Αρθρώσεις:

  • Οι αρθρικές επιφάνειες αυτών των αρθρώσεων είναι επίπεδες και βρίσκονται σχεδόν παράλληλα στο χώρο, με τον άξονα των μεταταρσίων.

  • Οι αρθρώσεις αυτές ενισχύονται με τους ραχιαίους, πελματιαίους και μεσόστεους συνδέσμους.

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Ταρσομετατάρσιες Αρθρώσεις

Οι ταρσομετατάρσιες αρθρώσεις διακρίνονται σε τρεις, στην έσω, στη μέση και στην έξω και συνδέουν τα τρία σφηνοειδή και το κυβοειδές, με τις βάσεις των πέντε μεταταρσίων. Οι τρεις αυτές αρθρώσεις φέρονται υπό την κοινή ονομασία «άρθρωση του Lisfranc».

Μεσομετατάρσιες Αρθρώσεις

Οι μεσομετατάρσιες αρθρώσεις είναι τρεις, έσω, η μέση και η έξω και συνδέουν τις βάσεις του 2ου, 3ου, 4ου και 5ου μεταταρσίου μεταξύ τους.

Οι Μεταταρσοφαλαγγικές και Μεσοφαλαγγικές Αρθρώσεις ανήκουν στις δαχτυλικές αρθρώσεις. Οι μεταταρσοφαλαγγικές αρθρώσεις σχηματίζονται από τις κυρτές αρθρικές επιφάνειες των κεφαλών των μεταταρσίων και τις κοίλες αρθρικές επιφάνειες των βάσεων των 1ων φαλαγγών, ενώ οι μεσοφαλαγγικές σχηματίζονται από την ένωση των φαλαγγών μεταξύ τους.

(Χατζημπούγιας Ι., Στοιχεία Ανατομικής του Ανθρώπου, Εκδόσεις Ροτόντα, Σεπτέμβριος 2018)

Ποδική Καμάρα – Τόξα του Άκρου Ποδός

Η Ποδική Καμάρα οφείλεται στην ανατομία των οστών της περιοχής του άκρου πόδα και σταθεροποιείται παθητικά και ενεργητικά.

  • Η παθητική σταθεροποίηση της ποδικής καμάρας οφείλεται σε τρεις συνδέσμους: στην πελματιαία απονεύρωση

στο μακρό πελματικό και

τον πτερνο-σκαφοειδή σύνδεσμο.

  • Η ενεργητική σταθεροποίηση της ποδικής καμάρας πραγματοποιείταιμέσω των:

  • μυών στην περιοχή του πέλματος και,

  • μυών που ενεργούν στον άκρο πόδα, από την περιοχή της κνήμης.

(Peggy A. Houglum., Brunnstrom’s Κλινική Κινησιολογία, Εκδόσεις Παρισιάνου 2016)

Η Ποδική Καμάρα σχηματίζεται από δύο τόξα:

α) το έσω επίμηκες τόξο και

β) το εγκάρσιο τόξο

Το επίμηκες τόξο αποτελεί την κύρια δομή για την στήριξη του κορμού – την απορρόφηση κραδασμών και σχηματίζεται από:

  • Οστά: πτέρνα, αστράγαλο, σκαφοειδές, σφηνοειδή και 3 έσω μετατάρσια.

  • Συνδετικό ιστό: πελματιαίος λιπώδης ιστός, 2 σισαμοειδή οστά του μεγάλου δακτύλου και επιπολής πελματιαία περιτονία

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Εισαγωγή στην Κινησιολογία του Άκρου Ποδός

Η περόνη μεταφέρει το 10% του βάρους του σώματος στον αστράγαλο και το υπόλοιπο η κνήμη. Στους ενήλικες, το περιφερικό άκρο της κνήμης συστρέφεται προς τα έξω κατά 20ο – 30ο ως προς το κεντρικό της άκρο. Λόγω της προς τα έξω συστροφής της κνήμης, στην όρθια στάση, ο άκρος πόδας προσανατολίζεται ελαφρώς προς τα έξω. Για το λόγο αυτό, οι κινήσεις της ποδοκνημικής πραγματοποιούνται γύρω από τον σχεδόν μετωπιαίο άξονα. Αυτό λοιπόν, προκύπτει εύλογα από την ελαφρώς πρόσθια θέση του έσω σφυρού, σε σχέση με το έσω. Δεν αποτελεί σημαντικό στοιχείο, αλλα πιθανό έτσι να εξηγείται η τάση του ποδιού για προς τα έξω διάστρεμμα, όταν το πόδι βρίσκεται σε πλήρη ραχιαία κάμψη και για προς τα έσω διάστρεμμα, όταν το πόδι βρίσκεται σε πλήρη πελματιαία κάμψη.

(Peggy A. Houglum., Brunnstrom’s Κλινική Κινησιολογία, Εκδόσεις Παρισιάνου 2016)

Ορολογία Κινήσεων

Η βασική ορολογία των κινήσεων του άκρου πόδα γύρω από τους βασικούς άξονες:

  • Ραχιαία και πελματιαία κάμψη: οβελιαίο επίπεδο, μετωπιαίος άξονας.

  • Ανάσπαση έσω και έξω χείλους: μετωπιαίο επίπεδο, οβελιαίος άξονας

  • Απαγωγή και προσαγωγή: εγκάρσιο επίπεδο κατακόρυφος άξονας.

Ωστόσο, η κίνηση του άκρου πόδα δεν πραγματοποιείται αυστηρά στα παραπάνω τρία επίπεδα, καθώς η ποδοκνημική άρθρωση και οι σύνδεσμοι της περιοχής βρίσκονται σε λοξούς άξονες περιστροφής. Η εφαρμοσμένη ορολογία των κινήσεων του άκρου πόδα γύρω από τον πραγματικό λοξό άξονα:

  • Πρηνισμός: συνδυασμός κινήσεων ραχιαίας κάμψης, ανάσπασης έξω χείλους και απαγωγή.

  • Υπτιασμός: συνδυασμός κινήσεων πελματιαίας κάμψης, ανάσπασης έσω χείλους και προσαγωγής.

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Κινησιολογία Ποδοκνημικής Άρθρωσης

Ο μετωπιαίος άξονας παρεκκλίνει προς τα έσω και άνω κατά 10ο και προς τα εμπρός κατά 6ο σε σχέση με τον αμιγή μετωπιαίο άξονα. Λόγω αυτής της κλήσης του:

  • Η ραχιαία κάμψη συνοδεύεται από ελαφρά απαγωγή και ανάσπαση έξω χείλους (πρηνισμός).

  • Η πελματιαία κάμψη συνοδεύεται από ελαφρά προσαγωγή και ανάσπαση έσω χείλους (υπτιασμός).

Επομένως εξ’ ορισμού, η άρθρωση παρουσιάζει πρηνισμό και υπτιασμό. Ωστόσο, λόγω της πολύ μικρής παρέκκλισης του άξονα, το κύριο μέρος του πρηνισμού και υπτιασμού της άρθρωσης αποτελεί η ραχιαία και η πελματιαία κάμψη. Αυτό συμβαίνει, διότι το εγκάρσιο και το μετωπιαίο μέρος του πρηνισμού και υπτιασμού είναι πολύ μικρό. Μάλιστα, συνήθως αγνοείται στις περισσότερες κλινικές καταστάσεις.

Ως αρχική θέση της άρθρωσης (0ο) ορίζεται η κάθετη θέση του άκρου πόδα ως προς την κνήμη.

Το μέσο εύρος τροχιάς της ραχιαίας κάμψης είναι : 15ο – 25ο, αν και απαιτούνται περισσότερο από 10ο για μια λειτουργική βάδιση.

Το μέσο εύρος της πελματιαίας κάμψης είναι: 40ο – 55ο, αν και αξιοποιούνται περίπου 20ο – 25ο για τη βάδιση.

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Κινησιολογία της Υπαστραγαλικής Άρθρωσης

Ο πραγματικός άξονας κίνησης της υπαστραγαλικής άρθρωσης διασχίζει την οπίσθια-έξω επιφάνεια της πτέρνας προς τα έσω και άνω και σχηματίζει γωνία με το εγκάρσιο επίπεδο 42ο, ενώ με το οβελιαίο 16ο. Δεδομένης της πορείας του άξονα κίνησης, μόνο τα δύο συστατικά της κίνησης του πρηνισμού και υπτιασμού είναι εμφανή η:

α) ανάσπαση έσω – έξω χείλους και

β) απαγωγή – προσαγωγή.

Η πτέρνα κινείται σε ραχιαία και πελματιαία κάμψη, αλλά η κίνηση αυτή είναι πολύ μικρή και αγνοείται στην κλινική πράξη. Κατά την βάδιση, επειδή είναι σχετικά σταθερή, όλες οι στροφές του μηριαίου και του αστραγάλου στο εγκάρσιο επίπεδο γίνονται στην υπαστραγαλική άρθρωση.

Το μέσο εύρος της τροχιάς της ανάσπασης του έσω χείλους είναι: 22.6ο

Το μέσο εύρος της τροχιάς της ανάσπασης έξω χείλους είναι: 12.5ο

(Donald A. Neumann, “Kinesiology of the Musculoskeletal System: Foundations for Rehabilitation”, Mosby/Elsevier, 2010)

Κινησιολογία των Αρθρώσεων του Ταρσού

Οι κινήσεις που εμφανίζονται στην πτερνο-κυβοειδή άρθρωση, στη σκαφο-σφηνοειδή, στη σκαφο-κυβοειδή, στη μεσοσφηνοειδή και στην κυβοσφηνοειδή σχετίζονται συνήθως σε μεγάλο βαθμό με τις κινήσεις της ποδοκνημικής άρθωσης. Εκτός από την αστραγαλοσκαφοειδή άρθρωση, που ανήκει στην κατηγορία των σφαιροειδών αρθρώσεων, όλες οι υπόλοιπες ανήκουν στην κατηγορία των μη – αξονικών και για το λόγο αυτό, επιτρέπουν μόνο κινήσεις ολίσθησης.

Στις ταρσομετατάρσιες και μεσομετατάρσιες αρθρώσεις, το σχήμα των οστών και οι περιοριστικοί σύνδεσμοι επιτρέπουν μόνο κινήσεις ολίσθησης. Επίσης, δίνουν τη δυνατότητα στον άκρο πόδα να προσαρμόζεται εύκολα σε ανώμαλες επιφάνειες, κατά τη στήριξη του σωματικού βάρους ή να λειτουργεί ως μια ημι – άκαμπτη μονάδα.

Οι μεταταρσιοφαλαγγικές αρθρώσεις χαρακτηρίζονται ως κονδυλοειδείς αρθρώσεις και οι κινήσεις που εμφανίζονται ειναι η κάμψη, η έκταση και η περιοσμένη προσαγωγή και απαγωγή.

Οι μεσοφαλαγγικές αρθρώσεις χαρακτηρίζονται γίγγλυμες αρθρώσεις και εμφανίζονται κινήσεις κάμψης, έκτασης και υπερέκτασης, κυρίως του μεγάλου δακτύλου.

(Αμπατζίδης, Γ., Αθλητικές Κακώσεις, University Studio Press, Δεκέμβριος 1998)

Νεύρωση Άκρου Ποδός

Το ισχιακό νεύρο είναι ο σπουδαιότερος κλάδος του ιερού πλέγματος και νευρώνει ολόκληρο το κάτω άκρο. Ουσιαστικά, το ισχιακό νεύρο αποτελείται δύο νεύρα, το κνημιαίο και το κοινό περονιαίο, τα οποία καλύπτονται από ένα κοινό έλυτρο ινώδους ιστού (επινεύριο). Τα δύο αυτά νεύρα συνήθως χωρίζονται το ένα από το άλλο κατά την κορυφή του ιγνυακού βόθρου, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις, ο διαχωρισμός γίνεται όταν εξέρχονται από την πύελο.

Το κοινό περονιαίο (Ο4, Ο5, Ι1, Ι2) αποτελεί το πιο έξω και μικρότερο, από τους δύο τελικούς κλάδους του ισχιακού νεύρου. Συνήθως, ξεκινάει από το άνω τμήμα της υγνιακής κοιλότητας και ακολουθεί την πορεία δικεφάλου µηριαίου µυός και του τένοντά του. Οι κλάδοι κοινού περονιαίου νεύρου είναι:

  • Επιπολής Περονιαίο Νεύρο: Ξεκινά από την κεφαλή της περόνης και συνεχίζει ανάµεσα στο µακρό και στο βραχύ περονιαίο µυ. Στο κατώτερο τριτημόριο της κνήμης διαχωρίζεται στο έσω και στο έξω δερµατικό νεύρο της ράχης του άκρου ποδός.

  • Εν Τω Βάθει Περονιαίο Νεύρο: Είναι νεύρο του προσθίου κνημιαίου διαµερίσµατος. Το νεύρο αυτό πορεύεται ανάµεσα στην περόνη και στον τένοντα του µακρού περονιαίου µυος. Συνοδεύει την πρόσθια κνηµιαία αρτηρία, ανάµεσα στον µακρό εκτείνοντα τον µεγάλο δάκτυλο και τον πρόσθιο κνηµιαίο µυ. Διέρχεται κάτω από τους καθεκτικούς περονιαίους συνδέσµους και διαχωρίζεται σε έσω και έξω κλάδο.

Η αισθητική νεύρωση του κοινού περονιαίου νεύρου είναι η:

  • έξω επιφάνεια κάτω άκρου, κάτωθεν του γόνατος και,

  • ραχιαία επιφάνεια του άκρου ποδός.

Το κνημιαίο νεύρο (Ο4, Ο5, Ι1, Ι2) είναι ο µεγαλύτερος τελικός κλάδος του ισχιακού νεύρου. Ξεκινά από το άνω τμήμα ιγνυακής κοιλότητας (πίσω από την ιγνυακή φλέβα και αρτηρία) και συνεχίζει την πορεία του μεταξύ των δύο κεφαλών του γαστροκνήμιου µυός. Εν συνεχεία, περνά στο διάστηµα µεταξύ του έσω σφυρού και της πτέρνας. Πίσω και κάτω από το έσω σφυρό, διαχωρίζεται στο έσω και στο έξω πελµατιαίο νεύρο.

Η αισθητική νεύρωση του κνημιαίου νεύρου είναι η:

  • έξω μοίρα του γαστροκνήμιου,

  • έξω μοίρα του ποδιού,

  • έξω μοίρα της πτέρνας και του µικρού δακτύλου και,

  • έσω επιφάνειας της πτέρνας και του πέλµατος.

Το έσω πελματιαίο νεύρο αποτελείται από δύο κλάδους τον:

α) έσω κλάδο και

β) έξω κλάδο.

  • Ο έσω κλάδος του έσω πελματιαίου νεύρου φέρεται κατά μήκος του έσω χείλους του πρώτου δακτύλου και νευρώνει το δέρµα της έσω επιφάνειας του µεγάλου δακτύλου.

  • Ο έξω κλάδος δίνει τρείς κλάδους: τα τρία κοινά πελµατιαία νεύρα των δακτύλων.

Το έξω πελµατιαίο νεύρο αποτελείται από δύο κλάδους τον:

α) επιπολής κλάδο και

β) εν τω βάθει κλάδο.

Νευρώνει κινητικά τον τετράγωνο πελµατικό, ενώ αισθητικά το δέρµα της πελµατιαίας επιφάνειας και την έξω επιφάνεια του µικρού δακτύλου.

(Ph.D. Moore, Keith L., Ph.d. Dalley, Arthur F., II, Ph.D. Agur, Anne M. R, Κλινική Ανατομία, Εκδόσεις Πασχαλίδη, 2016.)

Μυς στην Περιοχή του Άκρου Ποδός

Οι μυς που ενεργούν στην ποδοκνημική άρθρωση χωρίζονται σε τρείς ομάδες :

α) του πρόσθιου διαμερίσματος της κνήμης

β) του έξω διαμερίσματος της κνήμης και,

γ) του οπίσθιου διαμερίσματος της κνήμης.

  • Στην πρόσθια επιφάνεια του ποδιού βρίσκονται: ο πρόσθιος κνημιαίος, ο μακρύς εκτείνων το μεγάλο δάχτυλο, ο μακρύς εκτείνων τα δάχτυλα και ο τρίτος περονιαίος (αν υπάρχει).

  • Στην έξω επιφάνεια του ποδιού βρίσκονται: ο μακρύς περονιαίος και ο βραχύς περονιαίος.

  • Στην οπίσθια επιφάνεια του ποδιού βρίσκονται: ο γαστροκνήμιος, ο πελματικός, ο υποκνημίδιος, ο οπίσθιος κνημιαίος, ο μακρύς καμπτήρας των δακτύλων και ο μακρύς καμπτήρας του μεγάλου δακτύλου.

Οι μύες που ενεργούν στον άκρο πόδα διαιρούνται σε τέσσερις ομάδες:

α) της ραχιαίας επιφάνειας του άκρου πόδα

β) του πρώτου στρώματος του πέλματος

γ) του δεύτερου στρώματος του πέλματος

δ) του τρίτου στρώματος του πέλματος και,

ε) του τέταρτου στρώματος του πέλματος.

  • Στη ραχιαία επιφάνεια του άκρου πόδα βρίσκεται ο βραχύς εκτείνων τα δάχτυλα

  • Στο πρώτο μυϊκό στρώμα του πέλματος βρίσκονται: ο απαγωγός του μεγάλου δαχτύλου, ο βραχύς καμπτήρας των δαχτύλων και ο απαγωγός του μικρού δαχτύλου.

  • Στο δεύτερο μυϊκό στρώμα του πέλματος βρίσκονται: ο τετράγωνος πελματικός και οι ελμινθοειδείς.

  • Στο τρίτο μυϊκό στρώμα του πέλματος βρίσκονται: ο βραχύς καμπτήρας του μεγάλου δαχτύλου, ο προσαγωγός του μεγάλου δαχτύλου και ο βραχύς καμπτήρας του μικρού δαχτύλου.

  • Στο τέταρτο μυϊκό στρώμα του πέλματος βρίσκονται: οι ραχιαίοι και πελματιαίοι μεσόστεοι.

(R.L. Drake, W. Vogl, A.W.M. Mitchell, Ανατομία Gray’s, Εκδόσεις Πασχαλίδης, 2007)

Συμπεράσματα

Η ποδοκνημική αποτελείται από ένα σύμπλεγμα αρθρώσεων οι οποίες λειτουργούν με απόλυτη συνέργεια προκειμένου να στηρίξουν ολόκληρο το σωματικό βάρος. Η εμβιομηχανική των αρθρώσεων της περιοχής εκτός από την ραχιαία και πελματιαία κάμψη επιτρέπει πολλαπλές κινήσεις σε πολλαπλά επίπεδα προκειμένου να διατηρηθεί σταθερός ο άκρος πόδας. Οι αρθρώσεις αυτές περικλύονται από πολλαπλούς μύες για λόγους σταθερότητας και ακρίβειας κινήσεων, με τον πιο σημαντικό να είναι ο γαστροκνήμιος ο οποίος είναι και ένας από τους πιο δυνατούς στο ανθρώπινο σώμα. Η σταθερότητα της περιοχής ενισχύεται από εξωτερικούς και εσωτερικούς συνδέσμους, με τους εξωτερικούς να εμφανίζουν συχνά τραυματισμούς ειδικά σε αθλητικές δραστηριότητες. Τέλος όλα τα οστά της περιοχής σε συνδυασμό με την ποδική καμάρα είναι φτιαγμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να ανθίστανται και να αποσβένουν φορτία από τις καθημερινές δραστηριότητες όπως το περπάτημα και το τρέξιμο.

TrueMed-ForLivingMore

Κοινοποιήστε 

Βρείτε μας στο Facebook 

Και στο Instagram

Επικοινωνία
 Η ομάδα μας
Διαφημιστείτε στη truemed.gr
Όροι χρήσης
Προσωπικά δεδομένα
Copyright©Truemed
Για περισσότερη ζωή
Designed – Developed by Premiumweb.gr

 

© 2019 TrueMed Media. All rights reserved. Our website services, content, and products are for informational purposes only. TrueMed Media does not provide medical advice, diagnosis, or treatment.

+ posts

Το μέλος αυτό έχει μπει στην ομάδα της TrueMed, αλλά ακόμα δεν εχει συνεισφέρει κάποιο άρθρο στην σελίδα μας.