Χαιδάρης Γεώργιος Άγγελος

Ολοένα και περισσότερο το τελευταίο διάστημα, εν όψει πανελληνίων κατακλύζουν τα φαρμακεία μας έφηβοι που αναζητούν αγωνιωδώς κάποιο συμπλήρωμα για την ενίσχυση της μνήμης. Κάποιοι εμπιστεύονται την εμπειρία μας, ενώ οι περισσότεροι που έχουν «ερωτική» σχέση με το διαδίκτυο απλά αναζητούν το «smart drug »,το έξυπνο χάπι που θα τους προσφέρει την απεριόριστη συγκέντρωση και την βιονική δύναμη να απομνημονεύσουν έναν τεράστιο όγκο πληροφορίας μόλις σε λίγες ώρες ανέξοδα, αναίμακτα χωρίς κόπο και πόνο….

Σε μια εποχή της ιλιγγιώδους ταχύτητας, της έκρηξης της πληροφόρησης και κυρίως σε μια εποχή που ο άνθρωπος αναζητά την ποσότητα και την εύκολη λύση σε βάρος της ποιότητας και του μόχθου ,μια τέτοια συμπεριφορά μάλλον συνάδει με το γενικότερο πνεύμα της ζωής μας. Ωστόσο, στόχος του παρόντος άρθρου δεν είναι να αναλύσει τις κοινωνικές παραμέτρους και τις κοινωνιολογικές προεκτάσεις του φαινομένου, ούτε και να αποφανθεί αν το εκπαιδευτικό σύστημα έχει χάσει τον προσανατολισμό του, αλλά να επισημάνει τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τέτοιες πρακτικές.

Με τον όρο ντόπινγκ εννοούμε τη χρήση ή/και κατάχρηση κυρίως εξωγενών ουσιών με στόχο την υπέρμετρη αύξηση της απόδοσης στο πλαίσιο ενός αθέμιτου ανταγωνισμού. Στη δική μας περίπτωση ο όρος αφορά το εκπαιδευτικό περιβάλλον και ο ορισμός δόθηκε για πρώτη φορά το 1963 από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με εκπαιδευτικά και εξωσχολικά θέματα.

Άραγε υπάρχουν τέτοια φάρμακα? Δυστυχώς, η απάντηση είναι καταφατική μεν, ωστόσο ακολουθείται από ένα τεράστιο ΑΛΛΑ……. Δεν θα αναφερθώ βέβαια στα φάρμακα που χορηγούνται σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως είναι το αλτσχάϊμερ διότι ακολουθούν ένα τελείως διαφορετικό μοντέλο φαρμακοδυναμικής και κυρίως απευθύνονται σε παθήσεις με διαφορετικούς αιτιοπαθογενετικούς μηχανισμούς. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί σε μια συγκεκριμένη ομάδα φαρμάκων, τις αμφεταμίνες….

Οι αμφεταμίνες φαρμακοδυναμικά ανήκουν στους διεγέρτες του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος. Συγκεκριμένα επιδρούν στις χολινεργικές, αδρενεργικές, ντοπαμινεργικές και σεροτονινεργικές συνάψεις είτε εμποδίζοντας την επαναπρόσληψη των κατεχολαμινών(ακετυλοχολίνη, νοραδρεναλίνη, αδρεναλίνη, ντοπαμίνη και σεροτονίνη) από τον προσυναπτικό νευρώνα, είτε αναστέλλοντας την μονοάμινοξειδάση, ένα βασικό ένζυμο αποδόμησης της περίσσειας των νευροδιαβιβαστών. Κατά συνέπεια αυξάνονται τα επίπεδα κατεχολαμινών και παρατείνεται η φαρμακολογική τους δράση αφού αυξάνεται σημαντικά χρόνος ημιζωής.

Η μεθυλοφαινιδάτη ή μεθυλφαινιδάτη (RITALIN) αποτελεί το κυριότερο αμφεταμινικό παράγωγο και το πιο περιζήτητο…………στα πηγαδάκια των φοιτητών. Ευτυχώς ο νομοθέτης επιβάλλει τη διανομή μόνο με εξειδικευμένη ιατρική συνταγή (παλιά δίγραμμη κόκκινη ενώ σήμερα ηλεκτρονική) με πολύ αυστηρό θεραπευτικό πρωτόκολλο που περιλαμβάνει μόνο ΔΕΠΥ (σύνδρομο υπερκινητικότητας και ελλειμματικής προσοχής στα παιδιά), και τη ναρκοληψία ως τις πλέον συμβατές θεραπευτικές ενδείξεις.

Η Μεθυλοφαινιδάτη χημικά αποτελεί ένα τροποποιημένο παράγωγο πιπεριδίνης, δομικό ανάλογο των κατεχολαμινών με αυξήμένη λιποφιλία που τη βοηθάει να διέρχεται τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Αναστέλλει την επαναπρόσληψη κυρίως της ντοπαμίνης στο μεταιχμιακό σύστημα και σε δεύτερο επίπεδο την επαναπρόσληψη της νοραδρεναλίνης στον προμετωπιαίο φλοιό. Το αποτέλεσμα είναι αυξημένη γνωστική επίδοση, εγρήγορση, εύκολη απομνημόνευση, αυξημένη διάθεση για εργασία ,αυτοσυγκέντρωση, ΕΚΡΗΞΗ στη βραχυπρόθεσμη μνήμη, και κυρίως μια αίσθηση παντοδυναμίας –έλλειψης φόβου….

και όλα αυτά κυρίως από την ΝΤΟΠΑΜΙΝΗ….

ΑΧ αυτή η «γλυκιά» ντοπαμίνη, δεν είναι τυχαίο που φέρει γυναικείο όνομα. Χωρίς να θέλω να φανώ σεξιστής μου θυμίζει μια ωραία, σαγηνευτική γυναικεία ύπαρξη που υπόσχεται πολλά μέχρι να σε τυλίξει και όταν τα καταφέρει το αποτέλεσμα είναι ……………….(?)

Αντιλαμβανόμαστε, πώς με μια πρώτη ανάγνωση είναι ένα φάρμακο που θα το «ζηλεύαμε» όλοι και θα επιθυμούσαμε να το έχουμε στην κατοχή μας….. Ποιός δεν θέλει να νιώθει υπερδύναμος… ποιος δεν θέλει το πρωί να καταπιεί ένα χάπι και στη συνέχεια να αντιμετωπίσει με αυξημένη διάθεση και αντοχή ακόμη και την πιο βαρετή εργασία? Φαντάζομαι όλοι μας…. Ας δούμε όμως λίγο το προφίλ παρενεργειών.

Μέσω αυξημένης διέγερσης του συμπαθητικού παρατηρείται υπέρταση, ταχυκαρδία ενώ η επίδραση στο ΓΝΣ σύστημα περιλαμβάνει ναυτία, κοιλιακό άλγος, απώλεια όρεξης. Οι κυριότερες παρενέργειες που αφορούν το νευρικό σύστημα περιλαμβάνουν αυπνία, ζάλη, ακαθησία (διέγερση\ανησυχία), ευερεθιστότητα. Η κυριότερη όμως παρενέργεια που διχάζει την επιστημονική κοινότητα σχετικά με την χρήση ή μη του εν λόγω σκευάσματος είναι η εκδήλωση έντονων ψυχώσεων. Παλιά πίστευαν πώς μόνο η συστηματική χρήση της θα μπορούσε να επειδεινώσει μια ήδη υπάρχουσα ψυχιατρική διαταραχή όπως η σχιζοφρένεια ή η διπολική διαταραχή, η μανία κ.α Ωστόσο, οι νεότερες μελέτες είναι πιο αποθαρρυντικές, διότι παρατηρήθηκαν αυξημένα τα ποσοστά των ατόμων πού εμφάνισαν αυτοκτονικό ιδεασμό ακόμη και μετά από βραχύβια χορήγηση. Επίσης, εγείρει έντονο προβληματισμό το γεγονός πως το συγκεκριμένο φάρμακο προκαλεί αναστολή του ελέγχου. Με απλά λόγια, παίρνοντας σε καθημερινή βάση αυτό το φάρμακο αναστέλλεται δραματικά ο έλεχγος συνειδήσεων, δηλαδή δεν υπάρχουν τύψεις στο άτομο για οποιαδήποτε πράξη του…..ΤΡΑΓΙΚΟ!!!!!!!!!!

Το φαινόμενο βέβαια είναι γνωστό από παλιά και σχετίζεται γενικά με τη δράση των αμφεταμινών. Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή θα δούμε ότι ο «φαρμακολάγνος» Χίτλερ με τις ευλογίες της ναζιστικής φαρμακοβιομηχανίας απελευθέρωσαν στη διάθεση του κοινού μια μεθαμφεταμίνη με την εμπορική ονομασία «PERVITIN» ή αλλιώς το ναρκωτικό του «ΝΑΙ ΣΕ ΟΛΑ ». Η εικόνα του γερμανού στρατιώτη να χρησιμοποιεί σαν υπομόχλιο το πόδι του για να σπάσει συντριπτικά το χέρι ενός μικρού παιδιού στην κατοχή πάντα μου προκαλούσε οργή, αγανάκτηση και μια εύλογη απορία…. Σήμερα, όμως γνωρίζω ότι πολύ εύκολα μπορούμε να επιτύχουμε χημικό ”mind control” με τους νευροδιαβιβαστές να ελέγχουν επικίνδυνα τη σκέψη μας δίνοντας τη δυνατότητα σε τρίτους να χειραγωγούν τη συμπεριφορά μας. Έτσι, η γνώση γίνεται μια τεράστια δύναμη μόνο του κακού….. Δυστυχώς, τα παραδείγματα δεν περιορίζονται στη ναζιστική Γερμανία αλλά εμφανίζονται κάθε φορά που ο άνθρωπος προκαλεί ύβρη….. Θυμηθείτε τις τεράστιες ποσότητες μιάς αμφεταμίνης, της Φενετυλίνης (Captagon) πού βρέθηκαν στη φαρέτρα των τζιχαντιστών και πώς αυτό σχετίζεται με τις αγριότητες τους…

Στη θεραπευτική πράξη, για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ σε παιδιά και ενήλικες εγκρίθηκε τελευταία η ατομοξετίνη. Πρόκειται για εκλεκτικό και ισχυρό αναστολέα επαναπρόσληψης μόνο της νοραδρεναλίνης από τον προσυναπτικό νευρώνα. Κατά συνέπεια μιλάμε για ένα μη διεγερτικό φάρμακο το οποίο δεν προκαλεί εθισμό και επομένως δεν αποτελεί ελεγχόμενη ουσία, σε αντίθεση με την μεθυλοφαινιδάτη. Ωστόσο εξακολουθεί να έχει τις ίδιες συστηματικές εκδηλώσεις στην περιφέρεια. Άλατα αμφεταμινών όπως η δεξτροαμφεταμίνη και το προφάρμακο που ακούει στο όνομα λισδεξαμφεταμίνη, ΕΥΤΥΧΩΣ ……δεν κυκλοφορούν στη χώρα μας.

Μια άλλη ομάδα φαρμάκων που προσελκύει το ενδιαφέρον του νεαρού κοινού ,ίσως επειδή η χορήγησή τους δεν απαιτεί ιατρική συνταγή είναι τα λεγόμενα νοοτροπικά φάρμακα. Οι κυριότεροι εκπρόσωποι αυτής της σειράς είναι η πιρακετάμη και η ανιρακετάμη. Η θεραπευτική τους ένδειξη αφορά στη διανοητική έκπτωση των ηλικιωμένων λόγω γήρατος. Επιδρούν στους χολινεργικούς νευρώνες στο ΚΝΣ, αναστέλλοντας την επαναπρόσληψη ακετυλοχολίνης από τον προσυναπτικό νευρώνα, αν και δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη ο πλήρης μηχανισμός δράσης τους. Εμφανίζονται με ηπιότερο προφίλ παρενεργειών από τις αμφεταμίνες. Ωστόσο, η ημικρανία, η υπνηλία και ένα αίσθημα μελαχγολίας που προκαλεί η απότομη αύξηση της ακετυλοχολίνης τουλάχιστον τις πρώτες μέρες, ευθύνεται για την μη συμμόρφωση των ασθενών σχετικά με το δοσολογικό τους σχήμα.

Δεδομένου λοιπόν όλων αυτών των παρενεργειών, πολλές φόρες καλούμαι να απαντήσω στο γνωστό ερώτημα: «Εσείς τι προτείνετε κύριε φαρμακοποιέ?»

Είναι ευρέως γνωστό ότι στην αγορά κυκλοφορεί μια πληθώρα προϊόντων που υπόσχεται εγρήγορση ,ενίσχυση μνήμης και αύξηση της πνευματικής απόδοσης. Υπάρχουν αρκετές αξιόλογες εταιρίες ωστόσο, ο καταναλωτής πρέπει να αναζητά

πιστοποιητικό ISO, αριθμό γνωστοποίησης στον εοφ και κυρίως τη διαθεσιμότητα στα ακόλουθα συστατικά:

α) φυτικά εκχυλίσματα όπως το Ginkgo Biloba που ενισχύει την μικροκυκλοφορία στο εγκέφαλο και επομένως δρά ευεργετικά στην αύξηση της μνήμης και της γνωστικής λειτουργίας

β)αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες και βιταμίνες C, E όπως και το ιχνοστοιχείο σελήνιο, τα οποία εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες και προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες.

γ)Μέταλλα όπως Zn, Mg, Cu, που συμμετέχουν σε μια πλειάδα βιοχημικών αντιδράσεων και κυρίως ο Fe, ο οποίος μαζί με το φυλλικό οξύ και τη βιταμίνη Β12 συμμετέχουν στην αιμοποίηση. Τελευταία μάλιστα υπάρχουν πολλές κλινικές μελέτες που συσχετίζουν τη νοητική έκπτωση με ανεπάρκεια κυρίως της βιταμίνης Β12 και της D3. Δύο πολύ σημαντικές βιταμίνες που καταστρέφονται πολύ εύκολα κατά την επεξεργασία τροφίμων.

δ)φωσφολιπίδια (φωσφατιδυλοχολίνη, φωσφατίδυλοσερίνη, φωσφατίδυλοϊνοσιτόλη και φωσφατίδυλοαιθανολαμίνη) τα οποία αποτελούν θεμελιώδη δομικά συστατικά των νευρώνων όπως και συζευγμένο λινολεϊκό οξύ.

ε)βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, Β5………) που συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.

Εκτός όμως από τα συμπληρώματα διατροφής ,εκπρόσωποι της νευροβιολογίας και νευροφαρμακολογίας συνιστούν ορθές διατροφικές επιλογές, καθώς και στοχευμένες τεχνικές που σαν στόχο έχουν να αυξήσουν τα ποσοστά των ενδογενών νευροδιαβιβαστών και κυρίως της ντοπαμίνης και νοραδρεναλίνης.

Υπάρχουν τροφές πλούσιες σε δύο πρόδρομα μόρια στο μεταβολικό μονοπάτι σύνθεσης της ντοπαμίνης, δηλαδή τροφές πλούσιες σε L-φαινυλαλανίνη και σε L-τυροσίνη.

Τέτοιες τροφές είναι, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, οι ξηροί καρποί, σόγια, κολοκύθόσποροι, η γαλοπούλα, το κοτόπουλο κ.α

ΠΑΝΩ από όλα όμως μην ξεχνάτε:

• Nα καταναλώνετε τον αγαπημένο σας καφέ και τη γλυκιά σοκολάτα,

• Να γυμνάζεστε καθημερινά, να ερωτεύεστε, να κάνετε όσο το δυνατόν περισσότερο σεξ (πάντα με προφύλαξη)

• Nα αγαπάτε τον εαυτό σας στην ολότητά του, ακόμα και με τις αδυναμίες του.

• Nα χαίρεστε τη συντροφιά με τους αγαπημένου σας και κυρίως να κάνετε ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ………..ΣΑΣ υπόσχομαι πως ο οργανισμός σας θα πλημμυρίσει κατεχολαμίνες, ωκυτοκίνη και ενδορφίνες,

ικανές να σας απογειώσουν ……………………

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΧΑΙΔΑΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ

Φαρμακοποιός

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ Page Curtis Sutter Walker Hoffman,ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδης

• ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ RICHARD A.HARVEY, Lippincott, Επιστημονικές εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ

• ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Eric R.Kandel, James H.Schwartz, Thomas M.Jessel, πανεπιστημιακές εκδόσεις κρήτης

• ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΈΣ ΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τριάρχου Λάζαρος, Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών

TrueMed-ForLivingMore

 Χαιδάρης Γεώργιος Άγγελος

Ολοένα και περισσότερο το τελευταίο διάστημα, εν όψει πανελληνίων κατακλύζουν τα φαρμακεία μας έφηβοι που αναζητούν αγωνιωδώς κάποιο συμπλήρωμα για την ενίσχυση της μνήμης. Κάποιοι εμπιστεύονται την εμπειρία μας, ενώ οι περισσότεροι που έχουν «ερωτική» σχέση με το διαδίκτυο απλά αναζητούν το «smart drug »,το έξυπνο χάπι που θα τους προσφέρει την απεριόριστη συγκέντρωση και την βιονική δύναμη να απομνημονεύσουν έναν τεράστιο όγκο πληροφορίας μόλις σε λίγες ώρες ανέξοδα, αναίμακτα χωρίς κόπο και πόνο….

Σε μια εποχή της ιλιγγιώδους ταχύτητας, της έκρηξης της πληροφόρησης και κυρίως σε μια εποχή που ο άνθρωπος αναζητά την ποσότητα και την εύκολη λύση σε βάρος της ποιότητας και του μόχθου ,μια τέτοια συμπεριφορά μάλλον συνάδει με το γενικότερο πνεύμα της ζωής μας. Ωστόσο, στόχος του παρόντος άρθρου δεν είναι να αναλύσει τις κοινωνικές παραμέτρους και τις κοινωνιολογικές προεκτάσεις του φαινομένου, ούτε και να αποφανθεί αν το εκπαιδευτικό σύστημα έχει χάσει τον προσανατολισμό του, αλλά να επισημάνει τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τέτοιες πρακτικές.

Με τον όρο ντόπινγκ εννοούμε τη χρήση ή/και κατάχρηση κυρίως εξωγενών ουσιών με στόχο την υπέρμετρη αύξηση της απόδοσης στο πλαίσιο ενός αθέμιτου ανταγωνισμού. Στη δική μας περίπτωση ο όρος αφορά το εκπαιδευτικό περιβάλλον και ο ορισμός δόθηκε για πρώτη φορά το 1963 από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με εκπαιδευτικά και εξωσχολικά θέματα.

Άραγε υπάρχουν τέτοια φάρμακα? Δυστυχώς, η απάντηση είναι καταφατική μεν, ωστόσο ακολουθείται από ένα τεράστιο ΑΛΛΑ……. Δεν θα αναφερθώ βέβαια στα φάρμακα που χορηγούνται σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως είναι το αλτσχάϊμερ διότι ακολουθούν ένα τελείως διαφορετικό μοντέλο φαρμακοδυναμικής και κυρίως απευθύνονται σε παθήσεις με διαφορετικούς αιτιοπαθογενετικούς μηχανισμούς. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί σε μια συγκεκριμένη ομάδα φαρμάκων, τις αμφεταμίνες….

Οι αμφεταμίνες φαρμακοδυναμικά ανήκουν στους διεγέρτες του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος. Συγκεκριμένα επιδρούν στις χολινεργικές, αδρενεργικές, ντοπαμινεργικές και σεροτονινεργικές συνάψεις είτε εμποδίζοντας την επαναπρόσληψη των κατεχολαμινών(ακετυλοχολίνη, νοραδρεναλίνη, αδρεναλίνη, ντοπαμίνη και σεροτονίνη) από τον προσυναπτικό νευρώνα, είτε αναστέλλοντας την μονοάμινοξειδάση, ένα βασικό ένζυμο αποδόμησης της περίσσειας των νευροδιαβιβαστών. Κατά συνέπεια αυξάνονται τα επίπεδα κατεχολαμινών και παρατείνεται η φαρμακολογική τους δράση αφού αυξάνεται σημαντικά χρόνος ημιζωής.

Η μεθυλοφαινιδάτη ή μεθυλφαινιδάτη (RITALIN) αποτελεί το κυριότερο αμφεταμινικό παράγωγο και το πιο περιζήτητο…………στα πηγαδάκια των φοιτητών. Ευτυχώς ο νομοθέτης επιβάλλει τη διανομή μόνο με εξειδικευμένη ιατρική συνταγή (παλιά δίγραμμη κόκκινη ενώ σήμερα ηλεκτρονική) με πολύ αυστηρό θεραπευτικό πρωτόκολλο που περιλαμβάνει μόνο ΔΕΠΥ (σύνδρομο υπερκινητικότητας και ελλειμματικής προσοχής στα παιδιά), και τη ναρκοληψία ως τις πλέον συμβατές θεραπευτικές ενδείξεις.

Η Μεθυλοφαινιδάτη χημικά αποτελεί ένα τροποποιημένο παράγωγο πιπεριδίνης, δομικό ανάλογο των κατεχολαμινών με αυξήμένη λιποφιλία που τη βοηθάει να διέρχεται τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Αναστέλλει την επαναπρόσληψη κυρίως της ντοπαμίνης στο μεταιχμιακό σύστημα και σε δεύτερο επίπεδο την επαναπρόσληψη της νοραδρεναλίνης στον προμετωπιαίο φλοιό. Το αποτέλεσμα είναι αυξημένη γνωστική επίδοση, εγρήγορση, εύκολη απομνημόνευση, αυξημένη διάθεση για εργασία ,αυτοσυγκέντρωση, ΕΚΡΗΞΗ στη βραχυπρόθεσμη μνήμη, και κυρίως μια αίσθηση παντοδυναμίας –έλλειψης φόβου….

και όλα αυτά κυρίως από την ΝΤΟΠΑΜΙΝΗ….

ΑΧ αυτή η «γλυκιά» ντοπαμίνη, δεν είναι τυχαίο που φέρει γυναικείο όνομα. Χωρίς να θέλω να φανώ σεξιστής μου θυμίζει μια ωραία, σαγηνευτική γυναικεία ύπαρξη που υπόσχεται πολλά μέχρι να σε τυλίξει και όταν τα καταφέρει το αποτέλεσμα είναι ……………….(?)

Αντιλαμβανόμαστε, πώς με μια πρώτη ανάγνωση είναι ένα φάρμακο που θα το «ζηλεύαμε» όλοι και θα επιθυμούσαμε να το έχουμε στην κατοχή μας….. Ποιός δεν θέλει να νιώθει υπερδύναμος… ποιος δεν θέλει το πρωί να καταπιεί ένα χάπι και στη συνέχεια να αντιμετωπίσει με αυξημένη διάθεση και αντοχή ακόμη και την πιο βαρετή εργασία? Φαντάζομαι όλοι μας…. Ας δούμε όμως λίγο το προφίλ παρενεργειών.

Μέσω αυξημένης διέγερσης του συμπαθητικού παρατηρείται υπέρταση, ταχυκαρδία ενώ η επίδραση στο ΓΝΣ σύστημα περιλαμβάνει ναυτία, κοιλιακό άλγος, απώλεια όρεξης. Οι κυριότερες παρενέργειες που αφορούν το νευρικό σύστημα περιλαμβάνουν αυπνία, ζάλη, ακαθησία (διέγερση\ανησυχία), ευερεθιστότητα. Η κυριότερη όμως παρενέργεια που διχάζει την επιστημονική κοινότητα σχετικά με την χρήση ή μη του εν λόγω σκευάσματος είναι η εκδήλωση έντονων ψυχώσεων. Παλιά πίστευαν πώς μόνο η συστηματική χρήση της θα μπορούσε να επειδεινώσει μια ήδη υπάρχουσα ψυχιατρική διαταραχή όπως η σχιζοφρένεια ή η διπολική διαταραχή, η μανία κ.α Ωστόσο, οι νεότερες μελέτες είναι πιο αποθαρρυντικές, διότι παρατηρήθηκαν αυξημένα τα ποσοστά των ατόμων πού εμφάνισαν αυτοκτονικό ιδεασμό ακόμη και μετά από βραχύβια χορήγηση. Επίσης, εγείρει έντονο προβληματισμό το γεγονός πως το συγκεκριμένο φάρμακο προκαλεί αναστολή του ελέγχου. Με απλά λόγια, παίρνοντας σε καθημερινή βάση αυτό το φάρμακο αναστέλλεται δραματικά ο έλεχγος συνειδήσεων, δηλαδή δεν υπάρχουν τύψεις στο άτομο για οποιαδήποτε πράξη του…..ΤΡΑΓΙΚΟ!!!!!!!!!!

Το φαινόμενο βέβαια είναι γνωστό από παλιά και σχετίζεται γενικά με τη δράση των αμφεταμινών. Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή θα δούμε ότι ο «φαρμακολάγνος» Χίτλερ με τις ευλογίες της ναζιστικής φαρμακοβιομηχανίας απελευθέρωσαν στη διάθεση του κοινού μια μεθαμφεταμίνη με την εμπορική ονομασία «PERVITIN» ή αλλιώς το ναρκωτικό του «ΝΑΙ ΣΕ ΟΛΑ ». Η εικόνα του γερμανού στρατιώτη να χρησιμοποιεί σαν υπομόχλιο το πόδι του για να σπάσει συντριπτικά το χέρι ενός μικρού παιδιού στην κατοχή πάντα μου προκαλούσε οργή, αγανάκτηση και μια εύλογη απορία…. Σήμερα, όμως γνωρίζω ότι πολύ εύκολα μπορούμε να επιτύχουμε χημικό ”mind control” με τους νευροδιαβιβαστές να ελέγχουν επικίνδυνα τη σκέψη μας δίνοντας τη δυνατότητα σε τρίτους να χειραγωγούν τη συμπεριφορά μας. Έτσι, η γνώση γίνεται μια τεράστια δύναμη μόνο του κακού….. Δυστυχώς, τα παραδείγματα δεν περιορίζονται στη ναζιστική Γερμανία αλλά εμφανίζονται κάθε φορά που ο άνθρωπος προκαλεί ύβρη….. Θυμηθείτε τις τεράστιες ποσότητες μιάς αμφεταμίνης, της Φενετυλίνης (Captagon) πού βρέθηκαν στη φαρέτρα των τζιχαντιστών και πώς αυτό σχετίζεται με τις αγριότητες τους…

Στη θεραπευτική πράξη, για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ σε παιδιά και ενήλικες εγκρίθηκε τελευταία η ατομοξετίνη. Πρόκειται για εκλεκτικό και ισχυρό αναστολέα επαναπρόσληψης μόνο της νοραδρεναλίνης από τον προσυναπτικό νευρώνα. Κατά συνέπεια μιλάμε για ένα μη διεγερτικό φάρμακο το οποίο δεν προκαλεί εθισμό και επομένως δεν αποτελεί ελεγχόμενη ουσία, σε αντίθεση με την μεθυλοφαινιδάτη. Ωστόσο εξακολουθεί να έχει τις ίδιες συστηματικές εκδηλώσεις στην περιφέρεια. Άλατα αμφεταμινών όπως η δεξτροαμφεταμίνη και το προφάρμακο που ακούει στο όνομα λισδεξαμφεταμίνη, ΕΥΤΥΧΩΣ ……δεν κυκλοφορούν στη χώρα μας.

Μια άλλη ομάδα φαρμάκων που προσελκύει το ενδιαφέρον του νεαρού κοινού ,ίσως επειδή η χορήγησή τους δεν απαιτεί ιατρική συνταγή είναι τα λεγόμενα νοοτροπικά φάρμακα. Οι κυριότεροι εκπρόσωποι αυτής της σειράς είναι η πιρακετάμη και η ανιρακετάμη. Η θεραπευτική τους ένδειξη αφορά στη διανοητική έκπτωση των ηλικιωμένων λόγω γήρατος. Επιδρούν στους χολινεργικούς νευρώνες στο ΚΝΣ, αναστέλλοντας την επαναπρόσληψη ακετυλοχολίνης από τον προσυναπτικό νευρώνα, αν και δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη ο πλήρης μηχανισμός δράσης τους. Εμφανίζονται με ηπιότερο προφίλ παρενεργειών από τις αμφεταμίνες. Ωστόσο, η ημικρανία, η υπνηλία και ένα αίσθημα μελαχγολίας που προκαλεί η απότομη αύξηση της ακετυλοχολίνης τουλάχιστον τις πρώτες μέρες, ευθύνεται για την μη συμμόρφωση των ασθενών σχετικά με το δοσολογικό τους σχήμα.

Δεδομένου λοιπόν όλων αυτών των παρενεργειών, πολλές φόρες καλούμαι να απαντήσω στο γνωστό ερώτημα: «Εσείς τι προτείνετε κύριε φαρμακοποιέ?»

Είναι ευρέως γνωστό ότι στην αγορά κυκλοφορεί μια πληθώρα προϊόντων που υπόσχεται εγρήγορση ,ενίσχυση μνήμης και αύξηση της πνευματικής απόδοσης. Υπάρχουν αρκετές αξιόλογες εταιρίες ωστόσο, ο καταναλωτής πρέπει να αναζητά

πιστοποιητικό ISO, αριθμό γνωστοποίησης στον εοφ και κυρίως τη διαθεσιμότητα στα ακόλουθα συστατικά:

α) φυτικά εκχυλίσματα όπως το Ginkgo Biloba που ενισχύει την μικροκυκλοφορία στο εγκέφαλο και επομένως δρά ευεργετικά στην αύξηση της μνήμης και της γνωστικής λειτουργίας

β)αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες και βιταμίνες C, E όπως και το ιχνοστοιχείο σελήνιο, τα οποία εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες και προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες.

γ)Μέταλλα όπως Zn, Mg, Cu, που συμμετέχουν σε μια πλειάδα βιοχημικών αντιδράσεων και κυρίως ο Fe, ο οποίος μαζί με το φυλλικό οξύ και τη βιταμίνη Β12 συμμετέχουν στην αιμοποίηση. Τελευταία μάλιστα υπάρχουν πολλές κλινικές μελέτες που συσχετίζουν τη νοητική έκπτωση με ανεπάρκεια κυρίως της βιταμίνης Β12 και της D3. Δύο πολύ σημαντικές βιταμίνες που καταστρέφονται πολύ εύκολα κατά την επεξεργασία τροφίμων.

δ)φωσφολιπίδια (φωσφατιδυλοχολίνη, φωσφατίδυλοσερίνη, φωσφατίδυλοϊνοσιτόλη και φωσφατίδυλοαιθανολαμίνη) τα οποία αποτελούν θεμελιώδη δομικά συστατικά των νευρώνων όπως και συζευγμένο λινολεϊκό οξύ.

ε)βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, Β5………) που συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.

Εκτός όμως από τα συμπληρώματα διατροφής ,εκπρόσωποι της νευροβιολογίας και νευροφαρμακολογίας συνιστούν ορθές διατροφικές επιλογές, καθώς και στοχευμένες τεχνικές που σαν στόχο έχουν να αυξήσουν τα ποσοστά των ενδογενών νευροδιαβιβαστών και κυρίως της ντοπαμίνης και νοραδρεναλίνης.

Υπάρχουν τροφές πλούσιες σε δύο πρόδρομα μόρια στο μεταβολικό μονοπάτι σύνθεσης της ντοπαμίνης, δηλαδή τροφές πλούσιες σε L-φαινυλαλανίνη και σε L-τυροσίνη.

Τέτοιες τροφές είναι, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, οι ξηροί καρποί, σόγια, κολοκύθόσποροι, η γαλοπούλα, το κοτόπουλο κ.α

ΠΑΝΩ από όλα όμως μην ξεχνάτε:

• Nα καταναλώνετε τον αγαπημένο σας καφέ και τη γλυκιά σοκολάτα,

• Να γυμνάζεστε καθημερινά, να ερωτεύεστε, να κάνετε όσο το δυνατόν περισσότερο σεξ (πάντα με προφύλαξη)

• Nα αγαπάτε τον εαυτό σας στην ολότητά του, ακόμα και με τις αδυναμίες του.

• Nα χαίρεστε τη συντροφιά με τους αγαπημένου σας και κυρίως να κάνετε ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ………..ΣΑΣ υπόσχομαι πως ο οργανισμός σας θα πλημμυρίσει κατεχολαμίνες, ωκυτοκίνη και ενδορφίνες,

ικανές να σας απογειώσουν ……………………

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΧΑΙΔΑΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ

Φαρμακοποιός

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ Page Curtis Sutter Walker Hoffman,ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδης

• ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ RICHARD A.HARVEY, Lippincott, Επιστημονικές εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ

• ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Eric R.Kandel, James H.Schwartz, Thomas M.Jessel, πανεπιστημιακές εκδόσεις κρήτης

• ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΈΣ ΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τριάρχου Λάζαρος, Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών

TrueMed-ForLivingMore