Έυα Μπαρλαμπάνη

Η άνοια είναι μια από τις πιο κοινές ασθένειες στα γηρατειά: η απώλεια μνήμης, η απώλεια ψυχικής απόδοσης και η αγωνιστική απώλεια προσωπικότητας πλήττει περισσότερα από 47 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. 

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο;

Το Αλτσχάιμερ καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα, επηρεάζει την σκέψη, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα των πασχόντων.

Που επιτίθεται το Αλτσχάιμερ;

-Στον εγκφαλικό φλοιό: δομή στον εγκέφαλο που ρυθμίζει τη συνείδητη σκέψη και την ομιλία. 

-Στον ιππόκαμπο: είναι μια δομή στον εγκέφαλο που έχει ζωτικό ρόλο σε μερικές μορφές μνήμης. 

Στάδια 

Τα στάδια εξέλιξης είναι τρία, το ήπιο, το μεσαίο και το προχωρημένο στο οποίο ο πάσχων είναι απολύτως εξαρτημένος, αδρανής και ανίκανος να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του.

Υπάρχουν διάφορες μορφές άνοιας. Η νόσος του Alzheimer είναι η πιο κοινή αιτία και επηρεάζει περίπου το 60% όλων των πασχόντων. Με την πάροδο του χρόνου, οι πληγέντες δεν μπορούν πλέον να κάνουν καθημερινές εργασίες ανεξάρτητα και εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τη βοήθεια. Η μακροχρόνια μνήμη χάνεται επίσης όλο και περισσότερο – τότε οι αναμνήσεις των προηγούμενων επαγγελματικών δραστηριοτήτων εξασθενίζουν ή τα μέλη της οικογένειας δεν αναγνωρίζονται πλέον. 

Συμπτώματα:

O ασθενής με άνοια μπορεί να εκτελεί όλο και λιγότερες καθημερινές εργασίες αν και σωματικά μπορεί να είναι σε θέση να το κάνει. Συνήθως αλλάζει και η προσωπικότητα

-Μη απομνημόνευση πληροφοριών 

-Διαταραχή στη συγκέντρωση

-Απλές λέξεις “δεν έρχονται πλέον στο μυαλό”,

Αντί αυτού χρησιμοποιούνται ακατάλληλες λέξεις πλήρωσης

-Προφορική και γραπτή έκφραση

(λόγω διαταραχών εύρεσης λέξεων)

-Για άτομα με άνοια, το οικείο περιβάλλον γίνεται ξένο

-Επιθετικότητα

-Κατάθλιψη

-Απάθεια

-Αυξημένη κινητική δραστηριότητα, άσκοπη περιπλάνηση

-Παραλήρημα και ψευδαισθήσεις

-Αρση αναστολών και ακατάλληλες συμπεριφορές

-Διαταραχές ύπνου (αϋπνία, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας)

Χειρισμός πασχόντων:

-Χρησιμοποιήστε απλή και καθαρή γλώσσα

-Επικοινωνήστε θετικά, ωστόσο, ο έπαινος δημιουργεί μια καλή διάθεση

-Άσκηση του σώματος, η εργοθεραπεία και η φυσιοθεραπεία είναι καλές επιλογές

-Ξυπνήστε αναμνήσεις: Ακούγοντας τραγούδια, χορεύοντας ή κοιτάζοντας παλιές φωτογραφίες 

-Διατηρήστε την ανεξαρτησία μέσω της τακτικής επανάληψης γνωστών δραστηριοτήτων, έτσι μπορούν να διατηρηθούν για περισσότερο 

-Κοινωνικές επαφές (συνάντηση με φίλους)

Ανάλογα με τις ιδιαίτερες ικανότητες και ανάγκες του ασθενούς, προτείνεται η συμμετοχή του σε προγράμματα:

•Νοητικής ενδυνάμωσης

•Λογοθεραπείας

•Εργοθεραπείας

•Θεραπείας τέχνης

•Σωματικής άσκησης

Θεραπεία 

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για την νόσο Αλτσχάιμερ. Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας φάρμακα που ελέγχουν τα συμπτώματα της νόσου  ιδίως αν χορηγηθούν στα αρχικά στάδια και διατηρούν επί μακρόν την ποιότητα ζωής των ατόμων με άνοια και των οικογενειών τους. Τα φάρμακα αυτά είναι  οι αναστολείς της ακετυλοχολινε­στεράσης: δονεπεζίλη, ριβαστιγμίνη και γκαλανταμίνη. Ένα επιπλέον φάρμακο, η μεμαντίνη ενδείκνυται για τα προχωρημένα στάδια της νόσου.

Επιπλέον, υπάρχουν φάρμακα και στρατηγικές που μπορούν να ανακουφίσουν την κατάθλιψη, την επιθετικότητα, τον αρνη­τισμό και τις λοιπές προβληματικές συμπεριφορές των πασχόντων.

Πρόληψη άνοιας:

-Περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ 

Δεν πρέπει να καταναλώνουμε πάνω από 1-2 ποτήρια αλκοόλ την ημέρα καθώς από 3 και πάνω αυξάνεται ο κίνδυνος υπέρτασης 

-Σωστή διατροφή 

Η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή συμβάλλει σε κάθε πτυχή της υγείας μας και η υγεία του εγκεφάλου δεν αποτελεί εξαίρεση.

-Σωματική δραστηριότητα 

Κάθε μορφή σωματικής άσκησης είναι ευεργετική για την υγεία του εγκεφάλου

-Επαρκής και ποιοτικός ύπνος 

Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που κοιμούνται λιγότερο τείνουν να παρουσιάζουν στον εγκέφαλό τους μεγαλύτερη συσσώρευση βήτα αμυλοειδούς, μιας πρωτεΐνης που παίζει καταλυτικό ρόλο στην εκδήλωση του Αλτσχάιμερ της πιο κοινής αιτίας εμφάνισης άνοιας.

-Διακοπή καπνίσματος 

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του οργανισμού Alzheimer’s Disease International, οι καπνιστές είναι κατά 45% πιο πιθανό να εκδηλώσουν άνοια σε σύγκριση με τους μη καπνιστές.

-Εκμάθηση ξένης γλώσσας 

Η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι μία από τις καλύτερες μορφές «γυμναστικής» για τον εγκέφαλο κι αυτό επειδή, η διαδικασία εξερεύνησης μιας άλλης γλώσσας ενεργοποιεί νέες γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ των νεύρων στον εγκέφαλο. Περίπου την ίδια επίδραση έχουν και άλλες πνευματικές δραστηριότητες, όπως τα σταυρόλεξα και το σουντόκου.

Πόσο μπορεί να ζήσει ένας πάσχοντας; 

– Άτομα ηλικίας 65 έως 80 ετών που εμφανίζουν άνοια του Αλτσχάιμερ έχουν μέσο προσδόκιμο ζωής πέντε έως επτά ετών, ενώ τα άτομα άνω των 80 ετών ζουν με τη νόσο κατά μέσο όρο για τρία έως τέσσερα χρόνια.

TrueMed-ForLivingMore

 Έυα Μπαρλαμπάνη

Η άνοια είναι μια από τις πιο κοινές ασθένειες στα γηρατειά: η απώλεια μνήμης, η απώλεια ψυχικής απόδοσης και η αγωνιστική απώλεια προσωπικότητας πλήττει περισσότερα από 47 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. 

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο;

Το Αλτσχάιμερ καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα, επηρεάζει την σκέψη, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα των πασχόντων.

Που επιτίθεται το Αλτσχάιμερ;

-Στον εγκφαλικό φλοιό: δομή στον εγκέφαλο που ρυθμίζει τη συνείδητη σκέψη και την ομιλία. 

-Στον ιππόκαμπο: είναι μια δομή στον εγκέφαλο που έχει ζωτικό ρόλο σε μερικές μορφές μνήμης. 

Στάδια 

Τα στάδια εξέλιξης είναι τρία, το ήπιο, το μεσαίο και το προχωρημένο στο οποίο ο πάσχων είναι απολύτως εξαρτημένος, αδρανής και ανίκανος να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του.

Υπάρχουν διάφορες μορφές άνοιας. Η νόσος του Alzheimer είναι η πιο κοινή αιτία και επηρεάζει περίπου το 60% όλων των πασχόντων. Με την πάροδο του χρόνου, οι πληγέντες δεν μπορούν πλέον να κάνουν καθημερινές εργασίες ανεξάρτητα και εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τη βοήθεια. Η μακροχρόνια μνήμη χάνεται επίσης όλο και περισσότερο – τότε οι αναμνήσεις των προηγούμενων επαγγελματικών δραστηριοτήτων εξασθενίζουν ή τα μέλη της οικογένειας δεν αναγνωρίζονται πλέον. 

Συμπτώματα:

O ασθενής με άνοια μπορεί να εκτελεί όλο και λιγότερες καθημερινές εργασίες αν και σωματικά μπορεί να είναι σε θέση να το κάνει. Συνήθως αλλάζει και η προσωπικότητα

-Μη απομνημόνευση πληροφοριών 

-Διαταραχή στη συγκέντρωση

-Απλές λέξεις “δεν έρχονται πλέον στο μυαλό”,

Αντί αυτού χρησιμοποιούνται ακατάλληλες λέξεις πλήρωσης

-Προφορική και γραπτή έκφραση

(λόγω διαταραχών εύρεσης λέξεων)

-Για άτομα με άνοια, το οικείο περιβάλλον γίνεται ξένο

-Επιθετικότητα

-Κατάθλιψη

-Απάθεια

-Αυξημένη κινητική δραστηριότητα, άσκοπη περιπλάνηση

-Παραλήρημα και ψευδαισθήσεις

-Αρση αναστολών και ακατάλληλες συμπεριφορές

-Διαταραχές ύπνου (αϋπνία, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας)

Χειρισμός πασχόντων:

-Χρησιμοποιήστε απλή και καθαρή γλώσσα

-Επικοινωνήστε θετικά, ωστόσο, ο έπαινος δημιουργεί μια καλή διάθεση

-Άσκηση του σώματος, η εργοθεραπεία και η φυσιοθεραπεία είναι καλές επιλογές

-Ξυπνήστε αναμνήσεις: Ακούγοντας τραγούδια, χορεύοντας ή κοιτάζοντας παλιές φωτογραφίες 

-Διατηρήστε την ανεξαρτησία μέσω της τακτικής επανάληψης γνωστών δραστηριοτήτων, έτσι μπορούν να διατηρηθούν για περισσότερο 

-Κοινωνικές επαφές (συνάντηση με φίλους)

Ανάλογα με τις ιδιαίτερες ικανότητες και ανάγκες του ασθενούς, προτείνεται η συμμετοχή του σε προγράμματα:

•Νοητικής ενδυνάμωσης

•Λογοθεραπείας

•Εργοθεραπείας

•Θεραπείας τέχνης

•Σωματικής άσκησης

Θεραπεία 

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για την νόσο Αλτσχάιμερ. Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας φάρμακα που ελέγχουν τα συμπτώματα της νόσου  ιδίως αν χορηγηθούν στα αρχικά στάδια και διατηρούν επί μακρόν την ποιότητα ζωής των ατόμων με άνοια και των οικογενειών τους. Τα φάρμακα αυτά είναι  οι αναστολείς της ακετυλοχολινε­στεράσης: δονεπεζίλη, ριβαστιγμίνη και γκαλανταμίνη. Ένα επιπλέον φάρμακο, η μεμαντίνη ενδείκνυται για τα προχωρημένα στάδια της νόσου.

Επιπλέον, υπάρχουν φάρμακα και στρατηγικές που μπορούν να ανακουφίσουν την κατάθλιψη, την επιθετικότητα, τον αρνη­τισμό και τις λοιπές προβληματικές συμπεριφορές των πασχόντων.

Πρόληψη άνοιας:

-Περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ 

Δεν πρέπει να καταναλώνουμε πάνω από 1-2 ποτήρια αλκοόλ την ημέρα καθώς από 3 και πάνω αυξάνεται ο κίνδυνος υπέρτασης 

-Σωστή διατροφή 

Η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή συμβάλλει σε κάθε πτυχή της υγείας μας και η υγεία του εγκεφάλου δεν αποτελεί εξαίρεση.

-Σωματική δραστηριότητα 

Κάθε μορφή σωματικής άσκησης είναι ευεργετική για την υγεία του εγκεφάλου

-Επαρκής και ποιοτικός ύπνος 

Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που κοιμούνται λιγότερο τείνουν να παρουσιάζουν στον εγκέφαλό τους μεγαλύτερη συσσώρευση βήτα αμυλοειδούς, μιας πρωτεΐνης που παίζει καταλυτικό ρόλο στην εκδήλωση του Αλτσχάιμερ της πιο κοινής αιτίας εμφάνισης άνοιας.

-Διακοπή καπνίσματος 

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του οργανισμού Alzheimer’s Disease International, οι καπνιστές είναι κατά 45% πιο πιθανό να εκδηλώσουν άνοια σε σύγκριση με τους μη καπνιστές.

-Εκμάθηση ξένης γλώσσας 

Η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι μία από τις καλύτερες μορφές «γυμναστικής» για τον εγκέφαλο κι αυτό επειδή, η διαδικασία εξερεύνησης μιας άλλης γλώσσας ενεργοποιεί νέες γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ των νεύρων στον εγκέφαλο. Περίπου την ίδια επίδραση έχουν και άλλες πνευματικές δραστηριότητες, όπως τα σταυρόλεξα και το σουντόκου.

Πόσο μπορεί να ζήσει ένας πάσχοντας; 

– Άτομα ηλικίας 65 έως 80 ετών που εμφανίζουν άνοια του Αλτσχάιμερ έχουν μέσο προσδόκιμο ζωής πέντε έως επτά ετών, ενώ τα άτομα άνω των 80 ετών ζουν με τη νόσο κατά μέσο όρο για τρία έως τέσσερα χρόνια.

TrueMed-ForLivingMore